Ο βουλευτής των Φιλελευθέρων Andrew Hastie, σε πρόσφατο άρθρο του που δημοσιεύτηκε και στην εφημερίδα The Age μίλησε για τους πιθανούς κινδύνους που αντιμετωπίζει η Αυστραλία από την ανερχόμενη κινεζική υπερδύναμη. Η Κίνα, έγραψε, για την Αυστραλία σημαίνει ευκαιρίες και απειλή. Είναι ένα ολοκληρωτικό καθεστώς που επιχειρεί να επεκτείνει τη δύναμή του και την επιρροή του στον Ειρηνικό και Ινδικό Ωκεανό, σε ολόκληρη την περιοχή και αυτό θα πρέπει να απασχολεί την Αυστραλία πριν αυτή βρεθεί προ εκπλήξεων.

Ο Χάστι έκανε την παρομοίωση της σημερινής Αυστραλίας με τη Γραμμή Μαζινό της Γαλλίας που έχτισαν τα οχυρωματικά έργα και αναπαύτηκαν σε αυτό, ότι εκεί θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τον Χίτλερ. Οι Γερμανοί, όμως με την αεροπορία τους και την σύγχρονη τότε πολεμική κινητικότητα πέρασαν στο γαλλικό έδαφος και άφησαν πίσω τη Γραμμή Μαζινό, που δεν χρησίμευσε καθόλου στους Γάλλους. Το ίδιο και με την ολοκληρωτική Κίνα που εξαπλώνεται όχι μόνο στρατιωτικά, ενώ πολλοί στην Αυστραλία και στη Δύση πίστευαν ότι με τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου της η Κίνα θα γινόταν πιο δημοκρατική. Αυτό λέει ο Χάστι αποδεικνύεται λάθος και ισχυρίζεται ότι θα είναι ένα από τα μεγάλα θέματα του 21ου αιώνα.

Το θέμα είναι ένα ζήτημα που απασχολεί πολλούς Αυστραλούς. Η Αυστραλία δεν είναι όπως η Αμερική, μια υπερδύναμη που προσπαθεί να διατηρήσει την πρώτη θέση στον κόσμο. Αντιμετωπίζει, όμως, το δίλημμα, να τάσσεται σε όλες τις περιπτώσεις με την Αμερική στον Ειρηνικό και Ινδικό ή να συνεχίσει τις εμπορικές σχέσεις με την Κίνα και να προσποιείται ότι δεν βλέπει τις φιλοδοξίες της να γίνει παγκόσμια υπερδύναμη, όχι μόνο οικονομικά αλλά και στρατιωτικά και να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην περιοχή.

Η επιλογή για τον Τζον Χάουαρντ δεν σήμαινε δίλημμα γιατί η πεποίθησή του ήταν ότι η Αυστραλία δεν ξεχωρίζει την ιστορία της από τη γεωγραφική της θέση. Δηλαδή ακολουθεί την ιστορία της πάντα με τη συμμαχία της Αμερικής. Η Τζούλια Γκίλαρντ το έβλεπε λίγο διαφορετικά αλλά απλοϊκά: Έχουμε έναν σύμμαχο στην Ουάσιγκτον και έναν φίλο στο Πεκίνο, έλεγε. Η ίδια, όμως, έδωσε ναυτική βάση στους Αμερικανούς στο Ντάργουιν, εκτός από τις άλλες βάσεις που ήδη είχαν οι Αμερικανοί στην Αυστραλία. Τι γίνεται όταν υπάρξει σύγκρουση μεταξύ του συμμάχου και του φίλου; Και η σύγκρουση αυτή μπορεί να μην είναι απαραίτητα στρατιωτική αλλά πολιτική και οικονομική, όπως ήδη διαφαίνονται μερικά σημάδια με τον πόλεμο των εισαγωγικών δασμών μεταξύ των δυο χωρών που επιβάλλει ο Τραμπ και ανταποδίδει η Κίνα;

Η Αμερική δεν εξαρτάται οικονομικά από την Κίνα αλλά για την Αυστραλία το ζήτημα είναι διαφορετικό Τα τελευταία 20-30 χρόνια η Αυστραλία εξαρτάται για τις εξαγωγές της από την Κίνα.

Το 1985 ο Hu Qili,, ένα υψηλόβαθμο στέλεχος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας, επισκέφτηκε την Αυστραλία και περιέγραψε σωστά τον αλληλοσυμπληρωματικό χαρακτήρα της Αυστραλιανής και Κινεζικής οικονομίας:

Και οι δυο χώρες, Κίνα και Αυστραλία, έχουν μεγάλη έκταση και είναι πλούσιες σε φυσικούς πόρους, αλλά η κάθε χώρα έχει διαφορετικά δυνατά σημεία. Εσείς υπερτερείτε στα σιδεομεταλεύματα, στο βωξίτη και σε άλλα μεταλλεύματα, καθώς και σε κτηνοτροφικά προϊόντα. Επίσης διαθέτετε καλύτερη τεχνολογία, περισσότερα χρήματα (κεφάλαια) και προσωπικό με περισσότερα ταλέντα. Εμείς πλεονεκτούμε σε άλλους φυσικούς πόρους, όπως πετρελαιοειδή, έχουμε μεγαλύτερο εργατικό δυναμικό και μεγαλύτερη εσωτερική αγορά. Οι χώρες μας μπορούν να αλληλοσυμπληρώνονται με πλήρη χρήση των πλεονεκτημάτων της κάθε μιας, για να καλύπτουμε τις ελλείψεις μας…» (Χρ. Φίφης, «Από τους καθ’ ημάς Αντίποδες», Ζαχαρόπουλος, Αθήνα, 1985, σ.41)

Σήμερα ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Αυστραλίας είναι η Κίνα στην οποία το 2017/18 εξήγαγε προϊόντα αξίας $123.3 δισεκατομμυρίων και από την οποία εισήγαγε προϊόντα αξίας $ 71.3 δισεκατομμυρίων Το 30.6% των αυστραλιανών εξαγωγών κατευθύνεται στην Κίνα και το 18% των εισαγωγών της προέρχεται από τη χώρα αυτή.

Η Κίνα είναι σήμερα η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο ύστερα από τις ΗΠΑ. Η Αυστραλία είναι ο έκτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος για την Κίνα, ο 5ος μεγαλύτερος προμηθευτής των εισαγωγών της καθώς κι ο 10ος μεγαλύτερος πελάτης της για τις εξαγωγές της. Η Αυστραλία εισάγει από την Κίνα το 25% των βιομηχανικών εισαγωγών της (εισάγει ρουχισμό, τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό, ηλεκτρονικούς υπολογιστές, μηχανήματα και ιατρικό εξοπλισμό, ;έπιπλα και εξοπλισμό γραφείων, κλπ.) Στην Κίνα η Αυστραλία εξάγει σιδερομεταλεύματα και κάρβουνο, τα δυο μαζί αξίας $120 δισεκατομμυρίων το οποίο ποσό είναι το 1/3 της ολικής αξίας των αυστραλιανών εξαγωγών. Εξάγει επίσης κρέατα, γαλακτοκομικά προϊόντα, σιτηρά, κλπ αλλά και υπηρεσίες (διεθνείς φοιτητές και τουρισμός). Το 2018 υπήρχαν στην Αυστραλία 673.296 ξένοι φοιτητές από τους οποίους το 29% ήταν Κινέζοι. Οι ξένοι φοιτητές αφήνουν στην Αυστραλία $32 δισεκατομμύρια το χρόνο, ποσό που αντιστοιχεί στο 8% των Αυστραλιανών εξαγωγών. Επίσης, το 2018/19 επισκέφτηκαν την Αυστραλία 1,3 εκατομμύρια κινέζοι τουρίστες και ξόδεψαν $11,5 δισεκατομμύρια – οι περισσότεροι από τους ξένους τουρίστες που επισκέφτηκαν την Αυστραλία. Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν ότι η Αυστραλία έχει ένα σεβαστό πλεονεκτικό πλεόνασμα στο εμπορικό ισοζύγιο στις ανταλλαγές της με την Κίνα. Το υψηλό βιοτικό επίπεδο της Αυστραλίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αγορά της Κίνας και την κατάσταση της κινεζικής οικονομίας. Μια κάμψη της κινεζικής οικονομίας σημαίνει λιγότερες εξαγωγές προς την Κίνα και συνεπώς κάμψη και της αυστραλιανής οικονομίας.

Η Κίνα κυβερνάται από ένα παράδοξο Κομμουνιστικό Κόμμα με καπιταλιστικές πολιτικές. Είναι ένα καθεστώς που στηρίζεται στη δικτατορία του κόμματος αλλά λειτουργεί με καπιταλιστικές πολιτικές. Το Κινεζικό κεφάλαιο είναι ακόμη αισθητό στην κίνηση των ακινήτων στην Αυστραλία και έχει συμβάλει στην αύξηση των τιμών τους σε μεγάλα ύψη.

Ο Σκοτ Μόρισον πρόκειται να επισκεφτεί τις ΗΠΑ το Σεπτέμβριο του 2019. Ασφαλώς θα δεχτεί πιέσεις για μεγαλύτερη συνεργασία με τις αμερικανικές πολιτικές. Ασφαλώς οι πολιτικές της Κίνας δεν μπορούν να αγνοηθούν από την Αυστραλία. Αλλά η Αυστραλία θα πρέπει να διαμορφώνει τις δικές της πολιτικές που δεν μπορεί να ταυτίζονται, τουλάχιστον όχι πάντοτε, με εκείνες των ΗΠΑ. Η συζήτηση για το ρόλο ή τον ανταγωνισμό της Κίνας στην περιοχή του Ειρηνικού και του Ινδικού επιβάλλεται να γίνεται στην Αυστραλία, αρκεί να μην καταλήγει σε υστερία. Ήταν η υστερία και η παραπληροφόρηση που οδήγησαν στους πολέμους του Βιετνάμ και του Ιράκ. Και η Κίνα δεν είναι ούτε Βιετνάμ, ούτε Ιράκ.

*Ο Δρ Χρήστος Ν. Φίφης είναι επίτιμος ερευνητής στη Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου La Trobe.