Ένα ρινικό σπρέι που καταστέλλει την όρεξη και καίει το λίπος στα ποντίκια, το οποίο ανάπτυξαν ο ομογενής καθηγητής Αντώνης Τηγάνης, επικεφαλής του ερευνητικού Τμήματος Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας του Πανεπιστημίου Monash και η ερευνητική του ομάδα, ίσως σε λίγα χρόνια «σώσει» την ανθρωπότητα από τη μάστιγα του δυτικού κόσμου που δεν είναι καμία άλλη από την παχυσαρκία.

Η ερευνητική ομάδα του ομογενή καθηγητή ανέπτυξε ρινικό σπρέι που χορηγήθηκε σε παχύσαρκα ποντίκια τα οποία μέσα σε 10 μέρες έχασαν το 10% της σωματικής τους μάζας.

Μετά τις επιτυχημένες εργαστηριακές δοκιμές του φαρμάκου, η ερευνητική ομάδα του καθηγητή Αντώνη Τηγάνη στοχεύει τώρα στο να ξεκινήσει δοκιμές σε ανθρώπους, ωστόσο είναι πολύ νωρίς ακόμα για να διαπιστωθεί το αν η ανακάλυψη θα μπορούσε να έχει οφέλη για τον έναν στους τέσσερις ενήλικες της Αυστραλίας που είναι παχύσαρκοι.

Μετά την ανακάλυψη δύο ενζύμων στον εγκέφαλο που σχετίζονται άμεσα με την παχυσαρκία, ο επικεφαλής ερευνητής, Αντώνης Τηγάνης, και οι συνεργάτες του, κατάφεραν χρησιμοποιώντας δύο φαρμακευτικές ουσίες να αναστείλουν τη δράση τους, γεγονός που οδήγησε σε απώλεια όρεξης και αύξηση των διαδικασιών καύσης του λίπους του σώματος των πειραματόζωων.

«Εάν καταφέρουμε να μειώσουμε την κατανάλωση τροφής και να αυξήσουμε τις καύσεις ενέργειας στους ανθρώπους, τους βοηθάμε να χάσουν βάρος» είπε ο καθηγητής Τηγάνης μιλώντας για την έρευνα της ομάδας του.

«Το επιτύχαμε επί του παρόντος με την χρήση των δύο αυτών φαρμακευτικών ουσιών στα ποντίκια. Δεν ξέρουμε εντούτοις αν θα λειτουργήσει στον άνθρωπο. Υποψιάζομαι ότι θα λειτουργήσει, αλλά πρέπει ακόμα να δείξουμε ότι το καστανό λίπος ενεργοποιείται στον άνθρωπο ως συνέπεια αυτής της διαδικασίας στον εγκέφαλο» ανέφερε ο καθηγητής Τηγάνης.

Το καστανό λίπος σε αντίθεση με το λευκό λίπος βοηθά στην μείωση βάρους και υπάρχει για να μετατρέπει τις θερμίδες σε θερμότητα. Στα μικρά ζώα, όπως τα ποντίκια, παράγει θερμότητα και τα βοηθά να επιβιώσουν, ακόμη και σε θερμοκρασίες κατάψυξης. Μπορεί να κάψει μια εκπληκτική ποσότητα ενέργειας. Όταν είναι πλήρως ενεργοποιημένο, μόνο 100 γραμμάρια καστανού λίπους μπορούν να κάψουν 3.400 θερμίδες την ημέρα. Δεν ξέρουμε το γιατί ακόμα, αλλά όταν το καστανό λίπος καίει ενέργεια, το σώμα δεν το αισθάνεται, που σημαίνει ότι το άτομο δεν τρώει περισσότερα τρόφιμα για να παραμείνει στο ίδιο βάρος.

Το 2015 οι ερευνητές του Τμήματος Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας του Πανεπιστημίου Monash ανακάλυψαν ότι δύο ορμόνες, η λεπτίνη και η ινσουλίνη, παίρνουν εντολές από τον εγκέφαλο προκειμένου να ενεργοποιήσουν την διαδικασία μετατροπής του λευκού λίπους (που αποθηκεύει ενέργεια) σε καφέ λίπος (που χρησιμοποιείται ως «καύσιμη ύλη» για την απελευθέρωση ενέργειας).

Αλλά η τελευταία τους μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Cell Reports, αποκαλύπτει ότι η λεπτίνη και η ινσουλίνη δεν είναι σε θέση να ενεργοποιήσουν τη διαδικασία καύσης λίπους όταν επίπεδα δύο ενζύμων που ονομάζονται PTP1B και TCPTP αυξάνονται υπερβολικά.

Ωστόσο, με τη χρήση φαρμάκων που καταστέλλουν την έκκριση αυτών των ενζύμων, οι επιστήμονες μπόρεσαν να μειώσουν την όρεξη των παχύσαρκων τρωκτικών και να αυξήσουν την καύση του λίπους.

«Έχασαν τουλάχιστον 10% του σωματικού τους βάρους σε 10 ημέρες ενώ βελτιώθηκε και ο μεταβολισμός τους στη γλυκόζη ενώ παράλληλα δεν διαπιστώσαμε επιβλαβείς επιδράσεις των φαρμάκων που χρησιμοποιήσαμε», δήλωσε ο καθηγητής Τηγάνης.

«Γνωρίζουμε ότι αυτά τα φάρμακα δρουν στοχεύοντας σ’ αυτά τα δύο ένζυμα που εκκρίνονται σε ένα συγκεκριμένο τμήμα του εγκεφάλου. Χορηγώντας τα από την ρινική κοιλότητα, φτάνουν άμεσα στον εγκέφαλο, τουλάχιστον στα ποντίκια. Εντούτοις δεν ξέρουμε αν αυτή η μέθοδος θα δουλέψει στους ανθρώπους».

Προς όφελος της έρευνας του ομογενή καθηγητή τα δύο αυτά φάρμακα διατίθενται ή δη στην αγορά. Το ένα εξ’ αυτών χρησιμοποιείται στην θεραπεία του επίκτητου διαβήτη ή διαβήτη Τύπου Β και το άλλο είναι το γνωστό RU486, που είναι ευρύτερα γνωστό ως το αντισυλληπτικό χάπι της επόμενης μέρας.

Ο ομογενής καθηγητής ανέφερε εντούτοις ότι πριν αρχίσουν οι κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους, θα πρέπει να κατασκευαστεί ένα νέο φάρμακο RU486 που θα περιέχει όλα τα συστατικά του σημερινού εκτός από αυτά που τυου προσδίδουν σήμερα την αντισυλληπτική του δράση.

Περίπου 2,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως – παιδιά και ενήλικες- ή σχεδόν το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού αντιμετωπίζουν αυξημένους κινδύνους υγείας, επειδή είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι.

Σε αυτούς περιλαμβάνονται σχεδόν 108 εκατομμύρια παιδιά και πάνω από 600 εκατομμύρια ενήλικες που εμφανίζουν παχυσαρκία, έχοντας δείκτη μάζας σώματος πάνω από 30. Η παχυσαρκία έχει διπλασιασθεί σε περισσότερες από 70 χώρες κατά τα τελευταία 35 χρόνια, ενώ εμφανίζει συνεχή αύξηση σχεδόν σε όλες τις άλλες χώρες.

Σε ορισμένες χώρες η παιδική παχυσαρκία εμφανίζει ταχύτερη αύξηση διαχρονικά σε σχέση με αυτή των ενηλίκων. Μεταξύ των 20 χωρών με τον μεγαλύτερο πληθυσμό, το μεγαλύτερο ποσοστό παιδικής και νεανικής παχυσαρκίας υπάρχει στις ΗΠΑ (σχεδόν 13%), ενώ οι περισσότεροι παχύσαρκοι ενήλικες υπάρχουν στην Αίγυπτο (περίπου 35% ή πάνω από ένας στους τρεις ενήλικες). Τα χαμηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας υπάρχουν στο Βιετνάμ και στο Μπαγκλαντές (από 1%).

Όλο και περισσότεροι άνθρωποι πεθαίνουν εξαιτίας προβλημάτων σχετικών με την παχυσαρκία, όπως καρδιοπάθειας, καρκίνων (οισοφάγου, παχέος εντέρου, ήπατος, παγκρέατος, μαστού, μήτρας, νεφρών κ.α.), διαβήτη και άλλων παθήσεων. Από τα τέσσερα εκατομμύρια θανάτους που αποδόθηκαν στο υπερβολικό βάρος το 2015, σχεδόν το 40% αφορούσαν ανθρώπους που δεν ήσαν παχύσαρκοι αλλά απλώς υπέρβαροι, έχοντας δείκτη μάζας σώματος 25 έως 30.