Εκδήλωση περισυλλογής και μνήμης για τα θύματα της Μικρασιατικής Καταστροφής διοργανώνει αυτό το Σάββατο, 14 Σεπτεμβρίου το Συμβούλιο Εθνοτικών Κοινοτήτων Darebin Μελβούρνης, σε συνεργασία με τον οργανισμό Return to Australia.
Η εκδήλωση θα λάβει χώρα στους Ray Bramham Gardens και στο σημείο όπου βρίσκεται το μνημείο για τα θύματα των γενοκτονιών, και είναι ανοιχτή σε μέλη διαφορετικών πολιτισμικών και θρησκευτικών κοινοτήτων και σ’ αυτή θα συμπεριλαμβάνεται και επιμνημόσυνη δέηση.
Μετά την τελετή μνήμης θα ακολουθήσει διάλεξη στην αίθουσα του Darebin Intercultural Centre από τον ιστορικό Σταύρο Σταυρίδη στην οποία ο ομιλητής θα αναφερθεί στο ιαπωνικό εμπορικό πλοίο TOKEI MARU που τον Σεπτέμβριο του 1922, σύμφωνα με πληροφορίες της εποχής, διέσωσε τις ζωές 825 ανθρώπων, γυναικών, παιδιών και ανδρών, Ελλήνων και Αρμενίων, από την οργή των Τούρκων την ώρα που η Σμύρνη καιγόταν από άκρη σε άκρη.
Η διάλεξη θα δοθεί στην αίθουσα του Darebin Intercultural Centre, 59A Roseberry Avenue, στο Preston που βρίσκεται κοντά στον χώρο που θα λάβει χώρα η εκδήλωση μνήμης ενόψει της μαύρης επετείου της καταστροφής της Σμύρνης.
Η Μεγάλη Πυρκαγιά της Σμύρνης ξέσπασε στις 13 Σεπτεμβρίου 1922, ξεκινώντας από την αρμενική συνοικία. Ήδη από τις 9 Σεπτεμβρίου είχαν μπει στην πόλη οι πρώτοι ιππείς Τούρκοι, και δύο μέρες αργότερα ο Μουσταφά Κεμάλ με το επιτελείο του. Εκείνη τη μαύρη μέρα μαρτύρησε στα χέρια του τουρκικού όχλου και ο μητροπολίτης Σμύρνης, Χρυσόστομος.
Η αρχή του τέλους του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας άρχισε να γράφεται από τον Αύγουστο, όταν κατέρρευσε το μέτωπο, και ο ελληνικός στρατός από το Αφιόν Καραχισάρ άρχισε να υποχωρεί προς τη θάλασσα. Σύμφωνα με υπολογισμούς του Οικουμενικού Πατριαρχείου ο αριθμός των προσφύγων που ακολούθησαν τον ελληνικό στρατό στην αναδίπλωσή του προς τη μικρασιατική ακτή έφτανε τις 250.000, μαζί με περίπου 15.000 Αρμενίους του εσωτερικού.
Με τρένα και πεζή έφθαναν καθημερινά οι πρόσφυγες στη Σμύρνη, με αποτέλεσμα μια ατέλειωτη θάλασσα ρακένδυτων ανθρώπων να απλώνεται στην προκυμαία, και όπου υπήρχε ελεύθερος χώρος ελπίζοντας σε ένα πλοίο που θα τους πάει στα νησιά.
Η ελληνική διοίκηση αναχώρησε από την Σμύρνη στις 8 Σεπτεμβρίου.
Τη νύχτα της 13ης Σεπτεμβρίου, και με τους πρόσφυγες που έφθαναν κοντά στο μισό εκατομμύριο να βρίσκονται παντού, ο ναύαρχος Μπροκ της Μεγάλης Βρετανίας έδωσε εντολή να σταλούν λέμβοι για να παραλάβουν κόσμο. Περίπου 20.000 κατάφεραν να ανέβουν στα πολεμικά πλοία. Τρεις μέρες αργότερα, το Σαββατοκύριακο 16-17 Σεπτεμβρίου, χιλιάδες Αρμένιοι και Έλληνες, ηλικίας 17-45 ετών, οδηγήθηκαν σε πορείες θανάτου προς την ενδοχώρα. Θεωρήθηκαν αιχμάλωτοι πολέμου και η αναχώρησή τους απαγορεύτηκε επί ποινή θανάτου.
Έως τις 17 Σεπτεμβρίου έκαιγε η φωτιά στη Σμύρνη. Έως τις 30 Σεπτεμβρίου όλοι οι Έλληνες που δεν ανήκαν στην κατηγορία των αιχμαλώτων πολέμου, ακόμα και οι Οθωμανοί υπήκοοι, αλλά μόνον με κανονικά διαβατήρια, διατάχτηκαν από τους Τούρκους να εγκαταλείψουν τον τόπο.
Η μεγάλη επιχείρηση εκκένωσης της προκυμαίας της Σμύρνης και της πόλης ολόκληρης από το ελληνικό και το αρμενικό στοιχείο, άρχισε ουσιαστικά την Κυριακή 24 Σεπτεμβρίου, χάρη στην πρωτοβουλία του μεθοδιστή πάστορα από τη Νέα Υόρκη Έιζα Τζένινγκς, στελέχους της ΧΑΝ Σμύρνης που εμπνεύστηκε και υλοποίησε την Αμερικανική Επιχείρηση Αρωγής σώζοντας εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους.
*Τοποθεσία και ημερομηνία: Darebin Arts Centre και Ray Bramham Gardens, γωνία Bell Street και St Georges Road, Preston, Σάββατο, 14 Σεπτεμβρίου, στις 2μμ.