Η διάγνωση της άνοιας προκαλεί τρόμο και φόβο σε όλους μας. Όλοι λίγο-πολύ γνωρίζουμε κάποιον ή κάποια με τη διάγνωση αυτή και έχουμε δει την δραματική εξέλιξη της πάθησης από πρώτο χέρι.
Τι θα πρέπει να γνωρίζουμε για την πάθηση αυτή και τι μπορούμε να κάνουμε να επιβραδύνουμε την διάγνωση ή ακόμα και την εξέλιξη της πάθησης όταν παρουσιαστεί;
Η άνοια αποτελείται από ένα σύνολο συμπτωμάτων. Δεν είναι μια συγκεκριμένη ασθένεια. Επηρεάζει τις διάφορες λειτουργίες του εγκεφάλου όπως τη σκέψη, τη συμπεριφορά και την ικανότητα του ασθενή να μπορεί να εκτελεί τις διάφορες καθημερινές εργασίες.
ΤΙ ΤΗΝ ΠΡΟΚΑΛΕΙ;
Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι άγνωστο τι την προκαλεί. Η πιο συνηθισμένη ασθένεια της άνοιας είναι η νόσος του Αλτσχάιμερ (Alzheimer’s Dementia). Γνωρίζουμε τις παθολογικές αλλαγές που παρουσιάζονται στον εγκέφαλο του ασθενή αλλά δεν γνωρίζουμε την αιτία των αλλαγών.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ;
Το πιο συνηθισμένο και γνωστό αρχικό σύμπτωμα είναι η προοδευτική και συχνή απώλεια της μνήμης. Άλλα συμπτώματα αρχικά μπορεί να είναι η σύγχυση, η αλλαγή προσωπικότητας, η απάθεια και η απώλεια της ικανότητας του ατόμου να εκτελεί τις καθημερινές εργασίες.
ΤΑ «ΣΤΑΔΙΑ» ΤΗΣ ΑΝΟΙΑΣ
Είναι πολύ δύσκολο να προβλέψουμε την εξέλιξη της νόσου από ασθενή σε ασθενή. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η νόσος προχωρεί με πολύ γρήγορο ρυθμό, ενώ σε άλλες εξελίσσεται πολύ αργά. Υπάρχουν και κατηγορίες της νόσου ανάλογα με τη σοβαρότητα – δηλαδή ήπια ή μέτρια ή σοβαρή άνοια.
Υπάρχουν και κλίμακες σταδιοποίησης που χωρίζουν την γνωστική έκπτωση σε στάδια. Για παράδειγμα, το δεύτερο στάδιο αποτελείται από συμπτώματα όπως όταν ξεχνά ο ασθενής που έχει τοποθετήσει γνωστά αντικείμενα ή ξεχνά ονόματα ανθρώπων που γνωρίζει καλα. Στο τρίτο στάδιο μπορεί να χάνεται όταν ταξιδεύει σε άγνωστα μέρη. Στο πέμπτο στάδιο χρειάζεται βοήθεια από άλλο άτομο να επιβιώσει.
ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ;
Υπάρχουν σύντομα τεστ που μπορεί ο οικογενειακός γιατρός να κάνει που αν είναι θετικά μπορεί να είναι μια ένδειξη της διάγνωσης. Χρειάζονται και εξετάσεις αίματος και ακτίνες του εγκεφάλου καθως και επίσκεψη σε ειδικό γιατρό (νευρολογο, ψυχίατρο ή γηρίατρο) για να γίνει οριστικά η διάγνωση με αλλά πιο περίπλοκα τεστ της γνωστικής ικανότητας.
Υπάρχουν πολλές παθήσεις που προκαλούν παρόμοια συμπτώματα οποτε πρέπει να γίνει σωστή διάγνωση αρχικά.
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΟΒΑΡΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΝΟΙΑΣ;
Τα «σοβαρά» συμπτώματα συνήθως είναι αυτά που δημιουργούν κάποιο κίνδυνο για τον ασθενή η για τους φροντιστές του/της. Για παράδειγμα, η βία, η σύγχυση , η ταραχή. Αυτά ονομάζονται και «συμπεριφορικά» συμπτώματα.
ΣΕ ΠΟΙΕΣ ΗΛΙΚΙΕΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΤΑΙ Η ΑΝΟΙΑ;
Ο κίνδυνος της άνοιας αυξάνεται με την ηλικία. Οι περισσότεροι ηλικιωμένοι όμως ΔΕΝ παθαίνουν άνοια. Δηλαδή, δεν είναι η άνοια φυσιολογικό μέρος της γήρανσης. Στις ηλικίες μεταξύ 65 με 69 χρόνων, το 2% του πληθυσμου έχει τη διάγνωση. Στις ηλικίες 75 με 79 χρόνων το ποσοστό ανεβαίνει στο 5%. Αν ερευνήσουμε τις ηλικίες 85 με 89 το ποσοστό φτάνει στο 20%.
Υπάρχουν και ελάχιστες περιπτώσεις σε νεότερα άτομα με άνοια πχ 40 ή 50 ετών. Αυτές οι περιπτώσεις πολλες φορές έχουν σχέση με σπάνιες μορφές κληρονομικής άνοιας.
ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΝΟΙΑ;
Αν παρουσιαστούν τα συμπτώματα της άνοιας και γίνει η διάγνωση τότε πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη σημασία στη διατροφή και εξάσκηση του σώματος με σκοπό να μειώσουμε όσο είναι δυνατόν τους παράγοντες αγγειακό κινδύνου. Για παράδειγμα, να μειώσουμε τη χοληστερόλη, την αρτηριακή πίεση, την παχυσαρκία, την ακινησία και το ζαχαροδιαβήτη. Επίσης, να αφαιρέσουμε το τσιγάρο και να μειώσουμε το ποσόν του αλκοόλ που καταναλώνουμε. Όλα αυτά αυξάνουν τον κίνδυνο για τις διάφορες μορφές της άνοιας καθώς επισης επιταχύνουν την πάθηση όταν ήδη έχει παρουσιαστεί. Η μεσογειακή διατροφή έχει αποδειχτεί ως η υγιέστερη διατροφή για την καταπολέμηση διαφόρων ασθενειών όπως και την άνοια.
ΥΠΑΡΧΕΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ;
Δυστυχώς, δεν υπάρχει θεραπεία για τις διάφορες παθήσεις της άνοιας. Υπάρχει όμως φαρμακευτική αγωγή που μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξη της άνοιας σε ένα ποσοστό ασθενών. Γίνονται πολλές έρευνες παγκοσμίως για πιο αποτελεσματική θεραπεία. Υπάρχουν και φάρμακα που μπορούν να βοηθήσουν όταν υπάρχουν συμπεριφορικά συμπτώματα. Το κυριότερο της περίθαλψης είναι η υποστήριξη του ασθενή και των φροντιστών.
Ζούμε σε μια χώρα που παρέχει πολυάριθμες υπηρεσίες για τους ασθενείς με άνοια και για τους φροντιστές τους. Το πρώτο βήμα είναι η διάγνωση από τον οικογενειακό γιατρό και στη συνέχεια η ενημέρωση για τις διάφορες υπηρεσίες που υπάρχουν.
Μπορεί ο καθένας να ζητήσει πληροφορίες δια μέσου του ειδικού κρατικού τηλεφωνικού αριθμού
National Dementia Helpline
1800 100 500
ή να έρθει σε επαφή με τον οργανισμό Dementia Australia.
Η «Φροντίδα», όπως και η «Πρόνοια», μπορούν επίσης να σας δώσουν πληροφορίες για της υπάρχουσες υπηρεσίες στην ελληνική γλώσσα.
*Η επόμενη εκδήλωση για την άνοια με τίτλο «Ο γρίφος της άνοιας: τι είναι και πώς μας επηρεάζει» θα πραγματοποιηθεί αυτήν την Κυριακή, 22 Σεπτεμβρίου, στο Oakleigh Grammar και ώρα 11:00πμ, και γίνεται με τη συνεργασία της Ελληνικής Ιατρικής Ενωση Αυστραλίας, της Φροντίδας και του σχολείου Oakleigh Grammar. Η εκδήλωση θα γίνει στην ελληνική γλώσσα και οι παρευρισκόμενοι θα έχουν την ευκαιρία να ακούσουν ομιλίες από εγκεκριμένους επιστήμονες του τομέα. Θα προσφερθούν καφές, αναψυκτικά και τσάι από την Φιλόπτωχο και τη Νεολαία. Στην εκδήλωση θα παρευρεθεί και η πολιτειακή υπουργός Υγείας κυρία Τζένη Μικάκου.