Όταν στις 5 Δεκεμβρίου 2003, τίμησαν από κοινού τον κ. Τάκη Ευστρατιάδη, οι τρεις παροικιακοί οργανισμοί, Σύνδεσμος Ελλήνων Λογοτεχνών και Συγγραφέων, Ελληνο-Αυστραλιανός Πολιτιστικός Σύνδεσμος Μελβούρνης και Εταιρία Αρχαίων Ελληνικών Μελετών, ο κ Κυριάκος Αμανατίδης, μεταξύ άλλων είχε πει: «Για την ευαισθησία και την ενόραση που είχε επιδείξει ο κ. Ευστρατιάδης για τα ελληνικά γράμματα πριν 45 χρόνια, τον θεωρώ ως έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες για την άνθηση που γνωρίζουν σήμερα».
Ο δε κ. Ιάκωβος Γαριβάλδης, στον πρόλογο του βιβλίου του «Θύμησες», έγραψε μεταξύ άλλων: «Η αυτοβιογραφία του αποκαλύπτει ένα αποφασιστικά επιφανές μέλος της ελληνόγλωσσης παροικίας της Αυστραλίας, με μια ανεπανάληπτη δράση στα κοινά, όμοια με την οποία δεν έχω παρατηρήσει ή διαβάσει σε καμιά άλλη εθνικότητα».
Το βήμα σήμερα λοιπόν στον κ. Τάκη Ευστρατιάδη. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Πορτ Σάιντ, που βρίσκεται στη βόρεια είσοδο της Διώρυγας του Σουέζ. Μετά από σύντομη εργασία ως δημόσιος υπάλληλος στο εκεί Ελληνικό προξενείο και εφόσον οι συνθήκες δεν ήταν οι καλύτερες, πήρε την απόφαση για το υπερπόντιο ταξίδι.
Η διαδρομή του στα κοινά στη χώρα του Νότου, από το 1954, φανερώνει ένα οραματιστή με πολύπλευρη δράση και πολύτιμη προσφορά. Οι ιδρυτικές πρωτοβουλίες του, καθιερώθηκαν σε ομογενειακούς θεσμούς. Φυσικά τον τελευταίο λόγο, όπως ο ίδιος σημειώνει, τον έχει η Ιστορία, η οποία θα αποδώσει στον καθένα μας τα δέοντα.
Έχω την εντύπωση ότι είστε αυστηρός στην κρίση, καυστικός στο σχόλιο και απόλυτος στην καταγραφή γεγονότων.
Δεν πρόκειται τόσο για αυστηρότητα στην κρίση, απλά για επίγνωση ότι στο ξεκίνημά τους παροικιακές δημιουργίες, δεν επιδέχονται προχειρότητες κι έλλειψη προδιαγραφών για πρόβλεψη, όσο είναι δυνατό, πιθανών δυσκολιών.
1954. Πώς ήταν η οργανωμένη παροικία της Μελβούρνης τότε;
Από την αρχή έδειξα ενδιαφέρον για το ιστορικό παρελθόν της Κοινότητας, η οποία στεγαζόταν σε μια μεγάλη αίθουσα επί της 243 Bourne Street στο κέντρο της πόλης. Συνάμα είχα αναπτύξει ιδιαίτερες σχέσεις με τον Άγγελο Λεκατσά, πρώην πρόεδρο και Γιώργο Καραθανασόπουλο, αξιόλογες προσωπικότητες της Κοινοτικής ζωής. Όταν αγοράστηκε το Tower Hotel στη διασταύρωση των Russell και Lonsdale, κατέθεσα προτάσεις αξιοποίησης, οι οποίες υιοθετήθηκαν από το Διοικητικό Συμβούλιο.
Με χωρισμένη όμως την παροικία σε δυο στρατόπεδα, τους οπαδούς της Κοινότητας και τους οπαδούς του π. Ιερόθεου Κουρτέση, ο κίνδυνος της διάσπασης ήταν εμφανής. Αναφέρω μόνο τούτο. Σε μια συγκέντρωση εκπροσώπων και των δυο πλευρών, έτσι μού ειπώθηκε, στο Ελληνικό Προξενείο με σκοπό την εξεύρεση λύσης, δυστυχώς παρόντες ήταν μόνο εκπρόσωποι της δεύτερης. Αποχώρησα. Ωστόσο, η ολιγόλεπτη παρουσία μου, ήταν αρκετή, να με διαγράψει το Διοικητικό Συμβούλιο από μέλος. Έκτοτε δεν επεδίωξα να επανεγγραφώ.
Προς το τέλος της δεκαετία του 1970 και γνωρίζοντας τα ωφελήματα του επιχειρηματικού κόσμου της παροικίας μας, πρότεινα την ίδρυση του Ελληνικού Εμπορικού Επιμελητηρίου ως μέλους του Επιμελητηρίου της πόλης το οποίο είχε 3000 οργανισμούς-μέλη. Δυστυχώς ο φορέας διαλύθηκε. Χαίρομαι που χρόνια μετά, αντικαταστάθηκε με παρόμοιο, ο οποίος εργάζεται ικανοποιητικά και αποδίδει αποτελεσματικά.
Ασχοληθήκατε με το ραδιόφωνο;
Τα πολυγλωσσικά ραδιοφωνικά ΜΜΕ ξεκίνησαν επί κυβερνήσεως Whitlam και υπουργό Μετανάστευσης τον Al Grasby, με πρώτο το 3ΖΖΖ. Τα πρώτα ελληνικά προγράμματα του 3ΕΑ, ηχογραφούνταν με δική μου επιμέλεια, όχι σε στούντιο, γιατί απλά δεν υπήρχαν. Τον Οκτώβρη του 1979, ανέλαβε τον συντονισμό η κ. Κούλα Μπίτση, με την οποία είχα άριστη συνεργασία. Δυστυχώς με το που ανέλαβε η διάδοχός της, «κόπηκε» η συνεργασία μου με τον σταθμό. Όταν δε έλαβα την επιταγή των $11.60 χωρίς δικαιολογητικό, ξόδεψα περισσότερα για να μάθω τί αντιπροσώπευε. Τελικά ήταν τα οδοιπορικά μου για τα χρόνια συνεργασίας μου!
Παράλληλα αναπτύξατε και έντονη δημοσιογραφική δράση. Μιλήστε μας για τα ΜΜΕ τότε.
Ήμουν ο πρώτος Έλληνας που έγινα δεκτός από τον Οργανισμό Δημοσιογράφων Αυστραλίας. (Australian Journalists Association). Ξεκίνησα με την εφημερίδα «Πυρσός», που εκδόθηκε το 1958 από τον αείμνηστο Μιχάλη Μιχαηλίδη. Ακολούθησε συνεργασία με άλλα έντυπα με κάλυψη παροικιακών και καλλιτεχνικών δρώμενων, χρονογραφήματα, εκπαιδευτικά, ρεπορτάζ, ανταποκρίσεις σε Ελλαδικά έντυπα και ξανοίχτηκα και με αγγλόφωνα κείμενα και συνεργασίες σε ημερήσιες εφημερίδες και περιοδικά καθώς και τακτικές συνεργασίες στο “Soccer News”. Με την «Αθλητική Ηχώ», μπορούσα να οργανώνω πρωτότυπες αθλητικές εκδηλώσεις και να τις καλύπτω δημοσιογραφικά. Όλες πρωτοποριακές στους τομείς τους. Ωστόσο η πιο έντονη δημοσιογραφική μου συμμετοχή ήταν στην τρισεβδομαδιαία εφημερίδα «Νέα Πατρίδα» του Θεόδωρου Σκάλκου, όπου είχα και τη διεύθυνση του τεράστιου τυπογραφείου στη Μελβούρνη.
Τι θυμάστε από την Ελληνική Εβδομάδα και πώς βλέπετε το μετέπειτα Φεστιβάλ Αντίποδες και το νυν Lonsdale Street Γλέντι;
Η Ελληνική Εβδομάδα ξεκίνησε τον Φλεβάρη του 1976 με 23 διαφορετικές εκδηλώσεις μέσα σε θύελλα πολιτικών αντιπαραθέσεων. Χούντα, Προξενείο, Πρεσβεία, Αρχιεπισκοπή, Κοινότητες και βάλε. Πρέπει να πω ότι οργάνωνα και παρουσίαζα όλες τις εκδηλώσεις μόνος με τη βοήθεια δύο εξαιρετικών κυριών. Θεωρώ ότι η «Ελληνική Εβδομάδα» ήταν το έναυσμα του Φεστιβάλ Αντίποδες. Όμως, οι κατοπινοί ιθύνοντες, παρά τα σημαντικά χρηματικά κεφάλαια που διαχειρίζονται και που επιδοτούνται γενναιόδωρα από κρατικές υπηρεσίες, περιορίστηκαν σε ένα διήμερο πεζοδρομιακό πανηγύρι με ελάχιστες πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Μιλώντας με παράγοντες της Κοινότητας Box Hill, πληροφορούμαι ότι ήσασταν ιδρυτικό στέλεχος.
Όντως! Η επίσημη ίδρυση της Κοινότητας έγινε στο σπίτι μας στο Burwood. Η ιδέα αγκαλιάστηκε από την ομογένεια της περιοχής. Η πρώτη λειτουργία τελέστηκε στις 20 Οκτωβρίου 1968 στην καθολική εκκλησία St Francis, επί της Whitehorse Road. Τότε εγκρίθηκε και το Καταστατικό, ιδρύθηκε το Γυναικείο Τμήμα, το Προσκοπικό Σύστημα, και, το κυριότερο εξασφαλίστηκαν οι άδειες ανέγερσης της εκκλησίας. Όμως οι αντιπαραθέσεις του Διοικητικού Συμβουλίου με τον ιερέα, με ανάγκασαν να παραιτηθώ. Ωστόσο στην 40ή επέτειο της Κοινότητας, με προσκάλεσαν να οργανώσω τις εκδηλώσεις και απένειμαν στους ιδρυτές τιμητική πλακέτα.
Τι σημαίνει για σας η Κοινότητα Brunswick;
Άλλη μια πολύπονη συμμετοχή με άδοξο τέλος. Μεταξύ άλλων, σε συνεργασία με τον αείμνηστο Αλέκο Αγγελίδη, συγγράψαμε και εκδώσαμε την ιστορία της Κοινότητας. Δυστυχώς, η πώληση ήταν μηδαμινή. Στο τέλος ο πρόεδρος Ηλίας Ρέντζης, στον οποίο παρείχα πάντα ανοιχτόχερα βοήθεια, καταφέρθηκε εναντίον μου με απρεπέστατες εκφράσεις.
H αθλητική συμμετοχή;
Νους υγιής εν σώματι υγιεί, έλεγαν οι αρχαίοι υμών πρόγονοι. Οπότε κι εδώ άφησα τη σφραγίδα μου οργανώνοντας τους πρώτους Αθλητικούς Αγώνες στο στάδιο Olympic Park για τα παιδιά των τότε Ελληνικών Απογευματινών μας Σχολείων. Θυμάμαι ήταν η πρώτη εκδήλωση, όπου έγινε η έπαρση της ελληνικής σημαίας σε στάδιο της πόλης. Ακολούθησαν κι άλλες διοργανώσεις Αθλητικών Ομάδων και Αγώνων, που παρά τις αντιπαραθέσεις και τα προσκόμματα, θέλω να πιστεύω ότι βοήθησαν θετικά την ομογένεια στην αθλητική της εξέλιξη.
Ο Σύνδεσμος και οι διακρίσεις Hellenic;
Θα μπορούσαμε να μιλάμε με τις ώρες για τον Σύνδεσμο. Οι περισσότερες εκδηλώσεις στέφθηκαν με επιτυχία με πολλές συγχαρητήριες επιστολές τόσο από τον ομογενειακό όσο και τον αυστραλιανό χώρο. Κατά τη διάρκεια της 20χρονης λειτουργίας του, καταστρώσαμε πολλά και μεγαλεπήβολα σχέδια και θέσαμε σε εφαρμογή πολλές καινοτόμες πρωτοβουλίες, άγνωστες έως τότε στο παροικιακό γίγνεσθαι.
Ο θεσμός των διακρίσεων με βραβεύσεις, ήταν ο πρώτος όχι μόνο στην Ελληνική παροικία, αλλά σε όλες τις εθνοτικές μειονότητες στην Αυστραλία. Βραβεύτηκαν αξιόλογα άτομα που συνεχίζουν να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Πολλή δουλειά. Έτσι παρά τις εντατικές προσπάθειες συνέχισης, ο Σύνδεσμος έριξε αυλαία το 2001.
Διαβάζοντας το βιβλίο σας «Θύμησες» που κυκλοφόρησε το 2015, εισπράττω κάποια πικρία. Έχετε μετανιώσει για τα χρόνια που διαθέσατε στα κοινά;
Ποτέ δεν μετάνιωσα για όσα έκανα. Είμαι ικανοποιημένος για την αναγνώριση που μού έγινε κατά καιρούς και από την ομογένεια και το αυστραλιανό κράτος, αλλά και από την Ακαδημία Αθηνών. Μόνη μου πικρία είναι ότι κάποιες από τις πρωτοτυπίες και πρωτοβουλίες μου, που δεν εκτιμήθηκαν όσο έπρεπε για να εφαρμοστούν, τις μιμήθηκαν αργότερα άλλοι αλλοιωμένες και κουτσουρεμένες, έτσι που, ύστερα από λίγο καιρό χάθηκαν.
Φτάνοντας στο τέλος της συνέντευξης, αναρωτιέμαι τι είναι άραγε ο συνομιλητής μου; Παροικιακός παράγοντας, δημοσιογράφος, συγγραφέας, ερευνητής, λογοτέχνης, ζωγράφος, πρόσκοπος ή οργανωτικός διευθυντής;
Ένα είναι το σίγουρο. Ο Τάκης Ευστρατιάδης, έθεσε όρο ζωής, μέσα από τα παροικιακά δρώμενα, την προβολή της Ελλάδας στο ευρύτερο Αυστραλιανό κοινό. Εξ ου, και οι καινοτόμες πρωτοβουλίες και οι προχωρημένες για την παροικία προτάσεις που εισηγήθηκε και πρωτοστάτησε κατά καιρούς. Ίσως η παροικία να μη ήταν ώριμη να τα δεχθεί. Τα αφήνουμε στην κρίση του Ιστορικού, που θα εξετάσει την πολυκύμαντη περίοδο της πρώτης μετανάστευσης.
Τον ευχαριστώ για το πολύχρονο ταξίδι και του εύχομαι υγεία και μακροημέρευση.