Οι εκτεταμένες πυρκαγιές στην Αυστραλία τις τελευταίες εβδομάδες ήρθαν ως επιβεβαίωση ότι τις καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δεν τις πληροφορούμαστε πλέον από τις επιστημονικές μελέτες, αλλά τις βιώνουμε στις ημέρες μας, εν όψει του γεγονότος ότι τεράστιες δασικές περιοχές στην Νέα Νότια Ουαλία, στην Βικτώρια και στην Νότια Αυστραλία έχουν ήδη αποτεφρωθεί.
Η εφημερίδα The Age στην έκδοση της 8ης Ιανουαρίου αναφέρει πως 1800 σπίτια έχουν καταστραφεί ολοσχερώς από τις πυρκαγιές, εκτός από τις εκτεταμένες δασικές περιοχές. Η ίδια εφημερίδα, στην έκδοση της 9ης Ιανουαρίου, αναφέρει πως «billions» – δισεκατομμύρια – έμβιων όντων έχασαν τη ζωή τους από τις πυρκαγιές. Αυτή είναι μια χωρίς προηγούμενο καταστροφή μεγάλου μέρους της πανίδας και χλωρίδας της Αυστραλίας.
Ενόψει αυτών των εξελίξεων την περασμένη Παρασκευή, 10 Ιανουαρίου, στην Μελβούρνη, και σε άλλες μεγάλες πόλεις της Αυστραλίας, διοργανώθηκαν μεγάλες διαμαρτυρίες κατά της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης, και ιδιαίτερα κατά του Πρωθυπουργού Scott Morrison, για τα ανεπαρκή μέτρα που παίρνει η Αυστραλία για την αντιμετώπιση της συνεχώς αυξανόμενης κλιματικής αλλαγής, ιδιαίτερα ενόψει των μεγάλων πυρκαγιών τις τελευταίες εβδομάδες.
Οι υψηλές θερμοκρασίες, οι ακραίες καιρικές συνθήκες, το σταδιακό λιώσιμο των πάγων στον Βόρειο και στον Νότιο Πόλο, και οι ξηρασίες σε πολλές περιοχές του Πλανήτη μας, αποτελούν πλέον πραγματικότητα, την οποία η ανθρωπότητα καλείται να αντιμετωπίσει. Σύμφωνα με διακεκριμένους περιβαλλοντολόγους, τα επόμενα δεκαπέντε χρόνια είναι η τελευταία ευκαιρία της παγκόσμιας κοινότητας να λάβει τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα.
Και όμως, η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση της Αυστραλίας καρκινοβατεί στο θέμα αυτό, και ζητά τρόπους να μην ανταποκριθεί πλήρως στις δεσμεύσεις από την Συμφωνία του Παρισίου τον Δεκέμβριο του 2015, επικαλούμενη κάποιες εξαιρέσεις που είχαν γίνει για την Αυστραλία στο Πρωτόκολλο του Κιότο για το κλίμα το 1997.
Στην Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα, που πραγματοποιήθηκε στο Κατοβίτσε της Πολωνίας τον Δεκέμβριο 2018, διακόσιες χώρες επιβεβαίωσαν τους κανόνες εφαρμογής της Συμφωνίας του Παρισιού κατά της υπερθέρμανσης του Πλανήτη. Ωστόσο δεν ανέλαβαν νέες δεσμεύσεις για αναπροσαρμογή των στόχων τους για την περαιτέρω μείωση των εκπομπών αερίων που προκαλούν το συνεχώς αυξανόμενο φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε πρόσφατα πως η κλιματική αλλαγή, παράλληλα με τις περιβαλλοντικές της επιπτώσεις, βλάπτει και την υγεία των ανθρώπων, καθώς ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι υποφέρουν από θερμοπληξία, και από ασθένειες που μεταδίδονται από τα κουνούπια.
Τον Δεκέμβριο του 2019 έλαβε χώρα στην Μαδρίτη της Ισπανίας Διεθνής Διάσκεψη, στην οποία συμμετείχαν αντιπρόσωποι από 200 χώρες για να συγκεκριμενοποιήσουν τους τρόπους με τους οποίους θα εφαρμόσουν τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα του 2015, που προβλέπει περιορισμό της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας μέχρι το 2100 κατά 2 βαθμούς Κελσίου, και ιδανικά κατά μόλις 1,5 βαθμούς Κελσίου.
Η υπηρεσία του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή κάλεσε τις κυβερνήσεις των χωρών που έλαβαν μέρος στην διάσκεψη της Μαδρίτης να εκπληρώσουν τους στόχους για τη μείωση των εκπομπών των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, σημειώνοντας ότι ένα εκατομμύριο ζωές θα μπορούσαν να σώζονται ετησίως μόνο μέσω της μείωσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
«Η υγεία πληρώνει το τίμημα της κλιματικής κρίσης. Γιατί; Διότι οι πνεύμονές μας, ο εγκέφαλός μας, το καρδιαγγειακό μας σύστημα υποφέρει πάρα πολύ από τα αίτια της κλιματικής αλλαγής, τα οποία συμπίπτουν σε μεγάλο βαθμό με τα αίτια της ρύπανσης του αέρα», δήλωσε η Μαρία Νέιρα, Διευθύντρια του Τμήματος Περιβάλλοντος, Κλιματικής Αλλαγής και Υγείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης.
Ο Ντιάρμιντ Κάμπελ-Λέντρουμ, ειδικός για θέματα υγείας του ίδιου οργανισμού, δήλωσε τα ακόλουθα:
«Ο ΠΟΥ θεωρεί την κλιματική αλλαγή τη μεγαλύτερη εν δυνάμει απειλή για την υγεία τον 21ο αιώνα… Ο ΠΟΥ υπολογίζει ότι περισσότερα από 7 εκατομμύρια ανθρώπων πεθαίνουν ετησίως από τη ρύπανση του αέρα σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους».
Η αθηναϊκή Εφημερίδα των Συντακτών, στην έκδοσή της 15/12/19, μεταξύ άλλων ανέφερε και τα ακόλουθα για την Διεθνή Διάσκεψη στην Μαδρίτη σε άρθρο της με τίτλο «Κατώτερη των προσδοκιών η σύνοδος του ΟΗΕ για το κλίμα»:
{…} «Χωρίς ουσιαστική συμφωνία, παρά μόνο με αόριστες δεσμεύσεις, ολοκληρώθηκαν σήμερα (Κυριακή) οι μαραθώνιες διεθνείς συζητήσεις για την κλιματική αλλαγή, στο πλαίσιο της διάσκεψης COP25, που διεξήχθη στη Μαδρίτη.
Οι χώρες-μεγαλύτεροι ρυπαντές έκλεισαν επί της ουσίας τα αυτιά τους στις εκκλήσεις για μεγαλύτερη προσπάθεια στη μάχη κατά της υπερθέρμανσης του Πλανήτη, και έτσι οι διαπραγματευτές άφησαν μερικά από τα πιο ακανθώδη ζητήματα για την επόμενη σύνοδο κορυφής για το κλίμα, που θα γίνει στη Γλασκόβη τον επόμενο χρόνο.
Δεν ήρθαν λοιπόν σε συμφωνία για τους κανόνες των διεθνών αγορών άνθρακα, αλλά ούτε για το πώς θα χρηματοδοτηθούν οι πιο φτωχές χώρες, προκειμένου να περιορίσουν τις καταστροφές που προκαλεί η κλιματική αλλαγή.
Η σημερινή αποτυχία έρχεται μετά και την προσθήκη δύο επιπλέον ημερών στις 12 ημέρες που προέβλεπε το πρόγραμμα συνομιλιών στη Μαδρίτη».
{…} Όμως κανείς δεν είδε στα κείμενα που εγκρίθηκαν σήμερα να αντανακλάται το αίτημα για ριζοσπαστικές και άμεσες ενέργειες, παρά τις εκκλήσεις εκατομμυρίων νέων που κατέβηκαν στους δρόμους πίσω από την Γκρέτα Τούνμπεργκ, αλλά και τις δραματικές προειδοποιήσεις της επιστημονικής κοινότητας.
Σημειώνεται ότι η Συμφωνία του Παρισιού έθεσε τον στόχο να μην ανέβει η θερμοκρασία πάνω από 1,5 βαθμό Κελσίου. Μέχρι τώρα, ο Πλανήτης κινείται σε μια αύξηση της τάξης των 3-4 βαθμών Κελσίου, με δυνητικά δραματικές συνέπειες για πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της στάθμης της θάλασσας και ισχυρότερων καταιγίδων».
Η ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΟΥ ΟΗΕ ΓΙΑ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΣΤΗΝ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
Στις 23 Σεπτεμβρίου 2019 στην Νέα Υόρκη των ΗΠΑ έγινε η Σύνοδος του ΟΗΕ για το Κλίμα. Στη Σύνοδο μίλησαν 60 ηγέτες από όλο τον κόσμο και τα αποτελέσματα ήταν αποκαρδιωτικά. Ο Harjeet Singh, Υπεύθυνος για το Κλίμα στην ActionAid, ανέφερε τα ακόλουθα αναφορικά με τη Σύνοδο:
«Οι νέοι άνθρωποι ξεσκεπάζουν την έλλειψη ηγεσίας από τους ηγέτες, που εδώ και δεκαετίες κάνουν τα στραβά μάτια, ενώ η κλιματική κρίση κλιμακώνεται και ο πλανήτης καίγεται.
Η Σύνοδος αυτή υποτίθεται ότι θα ήταν ένα σημείο καμπής. Όμως, βλέπουμε ότι οι χώρες που ρυπαίνουν περισσότερο και οι πιο πλούσιες χώρες δεν δεσμεύονται ουσιαστικά, αλλά συνεχίζουν να λαμβάνουν μέτρα που δεν αντιμετωπίζουν ένα ζήτημα ζωής και θανάτου, όπως είναι η κλιματική κρίση.
Οι πλούσιες χώρες πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για την κατάσταση που δημιούργησαν. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτιέρες, έκανε έκκληση προς τους ηγέτες του κόσμου να ανταποκριθούν και να πάρουν γενναία μέτρα, που θα εξασφαλίσουν ένα μέλλον πιο ασφαλές. Όμως, οι χώρες που ανακοίνωσαν τα πιο συγκεκριμένα μέτρα είναι χώρες που είναι πιο ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή. Στη φάση που βρισκόμαστε, που ο χρόνος μετράει αντίστροφα, πρέπει οι ηγέτες μας να δείξουν θάρρος και όχι δειλία».
Πράγματι, χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ινδία, που αποτελούν τους μεγαλύτερους ρυπαντές, πρέπει να πάρουν πολύ γενναία μέτρα. Η Ινδία ανακοίνωσε αποφάσεις για την ενεργειακή της κάλυψη από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που είναι ένα σημαντικό βήμα μπροστά, όμως σύμφωνα με περιβαλλοντολόγους τα μέτρα αυτά δεν θα πιάσουν το στόχο για αύξηση της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς. Αντίστοιχα η Κίνα, παρά τα μέτρα για τις αναδασώσεις και για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, δεν προβλέπεται να πιάσει τον στόχο για περιορισμό στην αύξηση της θερμοκρασίας στους 2 βαθμούς. Τέλος, στη Σύνοδο της Νέας Υόρκης δεν μίλησε εκπρόσωπος των ΗΠΑ, καθώς η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ έχει αποχωρήσει από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα. Κατά τη διάρκεια της Συνόδου ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, εμφανίσθηκε για λίγα μόνον λεπτά και δεν έκανε δηλώσεις.
Είναι σημαντικό ότι ιδιαίτερα ευάλωτες ή μικρές χώρες, όπως οι νήσοι Φίτζι, οι νήσοι Μάρσαλ, η Ολλανδία, η Δανία, το Βανουάτου, η Κόστα Ρίκα, η Νορβηγία και η Νέα Ζηλανδία ανακοίνωσαν ότι έχουν στόχο να παράγουν όσες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου απορροφούν, για να μην επιβαρύνουν το κλίμα. Η Φινλανδία ανακοίνωσε ότι έχει στόχο να γίνει η πρώτη χώρα που θα παράγει λιγότερες εκπομπές από όσες απορροφά.
Θα κλείσω την αναφορά αυτή για την κλιματική αλλαγή με την ακόλουθη πρόσφατη δήλωση του Πάπα Φραγκίσκου, η οποία κατά την άποψή μου συνοψίζει το όλο θέμα:
«Με τη Συμφωνία του Παρισιού, στις 12 Δεκεμβρίου 2015, η διεθνής κοινότητα αντιλήφθηκε την ανάγκη να δοθεί μια συλλογική απάντηση για να συνεργαστεί στην οικοδόμηση του κοινού οίκου μας. Ωστόσο, τέσσερα χρόνια μετά την ιστορική αυτή συμφωνία, παρατηρούμε ότι οι δεσμεύσεις που ανέλαβαν τα κράτη είναι ακόμη πολύ αόριστες, και πολύ μακριά από την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί».