Είκοσι χρόνια Διασυνοριακό Πάρκο Πρεσπών

Δύο λίμνες, δύο δεκαετίες διασυνοριακής συνεργασίας, πάνω από 2020 βήματα για την προστασία των Πρεσπών

Είναι πια γνωστό ότι η Πρέσπα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα επίκεντρα της φύσης της Ευρώπης, λόγω της παλαιότητας των λιμνών της και της τόσο μεγάλης ποικιλίας μορφών ζωής σε τόσο περιορισμένη έκταση. Εκατοντάδες είδη πουλιών, χιλιάδες είδη φυτών, ενδημικά είδη ψαριών, σπάνια θηλαστικά και τύποι οικοτόπων, από τα υγρά παραλίμνια λιβάδια ως τα υπαλπικά λιβάδια ψηλά στα βουνά που περιβάλλουν τις λίμνες, συνθέτουν τη σπάνια βιοποικιλότητά της.

Η Πρέσπα έχει όμως κι έναν άλλο σημαντικό λόγο να νιώθει περήφανη. Είναι ο πρώτος –και για πολύ καιρό ο μόνος- τόπος στα ταραγμένα Βαλκάνια που έχτισε γέφυρες ανάμεσα στα κράτη και τους ανθρώπους που τη μοιράζονται για τη διαφύλαξη των φυσικών και πολιτιστικών αξιών και την αειφόρο ανάπτυξη. Η διασυνοριακή συνεργασία, παρά τον αντίξοο περίγυρο, ανθεί και παράγει καρπούς εδώ και δυο δεκαετίες.

Στις 2 Φεβρουαρίου συμπληρώνονται 20 χρόνια από την ημέρα που οι πρωθυπουργοί της Αλβανίας, της Ελλάδας και της Βόρειας Μακεδονίας συναντήθηκαν στον Άγιο Γερμανό και με κοινή διακήρυξη ίδρυσαν το «Διασυνοριακό Πάρκο Πρεσπών», συμφωνώντας ότι οι τρεiς χώρες τους θα βαδίσουν στο μέλλον έχοντας κοινούς στόχους για την προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της λεκάνης των Πρεσπών και την αειφόρο ανάπτυξή της.

Η Διεθνής Σύμβαση Ραμσάρ για τους Υγροτόπους και η Πρωτοβουλία Medwet χαιρέτισαν με ενθουσιασμό την ενέργεια και πολλοί άλλοι διεθνείς οργανισμοί στήριξαν αποφασιστικά αυτή την προσπάθεια στις δυο δεκαετίες που ακολούθησαν, καθώς η διαδικασία του Πάρκου Πρεσπών αποτελεί υπόδειγμα και μοντέλο για όλο τον κόσμο.

Ξεκίνησαν έτσι συναντήσεις εκπροσώπων των τριών πλευρών, ορίστηκαν τριμερείς επιτροπές, σχεδιάστηκαν κοινές δράσεις, πραγματοποιήθηκαν διασυνοριακές περιβαλλοντικές μελέτες και λήφθηκαν σημαντικές αποφάσεις για τη διαχείριση των υδάτων της περιοχής. Οι επιστήμονες ξεκίνησαν να ανταλλάσσουν δεδομένα και τα παιδιά της περιοχής άρχισαν να μαθαίνουν για την αξία του τόπου τους μέσα από κοινά προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Οι Δήμοι της λεκάνης άρχισαν να επικοινωνούν, να σχεδιάζουν και να πραγματοποιούν κοινές δράσεις και προγράμματα. Τα Εθνικά Πάρκα της περιοχής γνώρισαν το ένα το άλλο και άρχισαν να συνομιλούν για τα ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος και τα μέτρα προστασίας των αξιών της διασυνοριακής Πρέσπας.

Το σύνθημα που γεννήθηκε εκείνη την περίοδο είναι το «Πάρκο Πρεσπών: 3 χώρες, 2 λίμνες, 1 μέλλον» και από την πρώτη φορά που ακούστηκε δεν έπαψε να αποτελεί έμπνευση για όλους τους τοπικούς φορείς, παρά τις δυσκολίες και τα εμπόδια.