Κατά τη διάρκεια της άχαρης κορονοϊκής μας εποχής που ζούμε στο κυνικό και απαισιόδοξο…σωτήριο έτος 2020, αναπολούμε –όλοι μας θαρρώ– τις όμορφες μέρες της νοσταλγικής πλέον… προκορονοϊκής εποχής, που παίρναμε το αεροπλάνο να πάμε στην Ελλάδα για… καφέ!

Στις θλιβερές και βουβές μας μέρες της απομόνωσης, έπεσε στα χέρια μου το Ημερολόγιο του 2003 και τυχαία το άνοιξα στις 23 Σεπτεμβρίου. Ο τίτλος του ήταν αυτός που βλέπετε παραπάνω με προσημείωση: Εκδρομή στη Δήλο. Δεν ήταν εκδρομή, αλλά μια ιστορική επίσκεψη στο μυθικό νησί που την ονειρευόμουν από τα Γυμνασιακά μου χρόνια.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

Ήταν μία ηλιόλουστη και μάλλον δροσερή μέρα. Το εισιτήριο ήταν τριάντα Ευρώ, είκοσι για το ταξίδι και δέκα για την είσοδο στο νησί και τον ξεναγό στην αγγλική γλώσσα. Αναχώρηση 10.15 και άφιξη στη Δήλο 10.50. Οι ταξιδιώτες όλοι τους τουρίστες –θα προτιμούσα τη λέξη περιηγητές– και πολύ λίγους άκουσα να μιλούν Ελληνικά. Η πρώτη και μεγάλη έκπληξη ήταν η απόλυτη ηρεμία του νησιού. “Άκρα του τάφου σιωπή” που λέει ο Σολωμός.

Χωριστήκαμε σε τρεις γλωσσικές ομάδες: Η γαλλική βάδισε προς το Ναό του Απόλλωνα, η γερμανική προχώρησε προς το Μουσείο, είπαν, και η τρίτη, η δική μας η αγγλική, θα πάμε προς το Θέατρο. Let’s go, είπε η «ομαδάρχισσά μας» και πήραμε το δρόμο που είχε λίγη ανηφόρα. Έτσι άρχισε το ιερό μας περπάτημα στο νησί του Απόλλωνα και της Άρτεμης».

ΛΙΓΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Η Δήλος αναδύεται στην ελληνική Ιστορία πάνω από τρεις χιλιάδες χρόνια από σήμερα ως ένα πολύ σημαντικό λατρευτικό κέντρο του ιωνικού κόσμου και, σύμφωνα με τη Μυθολογία μας, εδώ κατέφυγε η Λητώ κυνηγημένη από τη ζηλόφθονη Ήρα, για να φέρει στο φως το γιο του Δία, Απόλλωνα, τον πιο όμορφο από τους αθανάτους, και την αδελφή του Άρτεμη. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι ως τότε η «άδηλος» Αστερία, έτσι ονομαζόταν πριν το νησί που επέπλεε στη θάλασσα – με τη γέννηση του Απόλλωνα, η «άδηλος» έγινε Δήλος, δηλαδή φανερώθηκε με τη δύναμη του Δία και πλημμύρισε φως και άνθη και σύμφωνα με το θρύλο δέθηκε στο βυθό «δηλωμένη» = Δήλος.

Στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. οι Αθηναίοι κυριάρχησαν στο ιερό νησί και το 540 π.Χ ο Πεισίστρατος κάνει την πρώτη κάθαρσή του. Όταν ήρθαν οι Μακεδόνες το 315 π.Χ. το νησί αποκτά την ανεξαρτησία του. Αργότερα εγκαταστάθηκαν οι Ρωμαίοι, πέρασαν και Αιγύπτιοι, Σύροι και Ιταλοί και το 88 π.Χ. κατά τη διάρκεια των Μιθριδατικών Πολέμων, αρχίζει να φθίνει έως την τελική εγκατάλειψή του τον 6ο μ.Χ. αιώνα.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΠΟΥ ΕΠΙΣΚΕΦΘΗΚΑΜΕ

Ανηφορίζοντας στο δρόμο προς το Θέατρο βλέπουμε τις σημαντικές ανασκαφές που έχουν γίνει -με πολύ κόπο- μάλλον τα πρόσφατα χρόνια. Διαπιστώνει κανείς πως εδώ υπήρχε μία πολύ καλά οργανωμένη πόλη. Ωραίες κατοικίες με πολλά δωμάτια που φαίνονται μικρά, αλλά αυτά είχαν τότε. Θυμίζει την Πομπηία της Ιταλίας και μάθαμε ότι η Δήλος είναι σήμερα το μεγαλύτερο υπαίθριο Μουσείο του κόσμου!

Εντυπωσιακή η “Οικία του Διονύσου” που είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα ιδιωτικής κατοικίας στην Δήλο. Ονομάστηκε έτσι από το περίφημο ψηφιδωτό που βρίσκεται στο ευρύχωρο Αίθριο και παριστάνει τον Διόνυσο πάνω σε έναν πάνθηρα.

Η δεύτερη μεγάλη εντύπωση ήταν τα δημόσια αφοδευτήρια (τουαλέτες) και η ξεναγός μας τόνισε ότι το νερό για την καθαριότητά τους περνούσε από κάτω και ερχόταν από το θέατρο. Η πληροφορία αυτή μου έδωσε μία νέα αφορμή το τι θέατρο θα βλέπαμε σε λίγο πιο πάνω που δεν φαινόταν καθόλου. Όντως το υπαίθριο θέατρο ήταν μία ευχάριστη και απερίγραπτη έκπληξη.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΞΕΝΑΓΟ ΜΑΣ

«Το θέατρο αρχικά ήταν ξύλινο. Αντικαταστάθηκε στις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. με το σημερινό λίθινο. Πίσω από την πρώτη σειρά καθισμάτων, υπάρχουν 26 σειρές θρανίων στο κάτω τμήμα και άλλες 17 σειρές στο επιθέατρο, που ήταν για τα τιμώμενα πρόσωπα και χωρίζονται με διάζωμα. Το θέατρο μπορούσε να εξυπηρετήσει περίπου 5.500 θεατές. Μπροστά από την κυκλική ορχήστρα σώζονται τα θεμέλια της σκηνής. Κάτω από τη σκηνή μαζευόταν το νερό της βροχής από όλο το θέατρο για τις διάφορες ανάγκες του νησιού και τα αφοδευτήρια που είδαμε πιο κάτω».

Εξαιρετική περιγραφή και έτσι μπήκαμε στη ζωή της Δήλου στην αρχαιότητα. Με δέος κάτσαμε όλοι στα πρώτα καθίσματα και ακούσαμε όλα τα παραπάνω. Βγάλαμε φωτογραφίες και απαθανατίσαμε την επίσκεψή μας η οποία συνεχίστηκε στο υπόλοιπο νησί με πεζοπορία κάτω από το ζεστό ήλιο του Αιγαίου.

Ο ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ

Ο Μέγας Ναός του Απόλλωνα είναι ο τελευταίος και μεγαλύτερος από τους τρεις ναούς που υπάρχουν στη Δήλο. Είναι ένας περίπτερος δωρικός ναός με έξι κίονες σε κάθε στενή και 13 κίονες σε κάθε μακρά πλευρά. Η μεγαλύτερη εντύπωση, αλλά και έκπληξη ήταν ότι στο κέντρο όπου ήταν το άγαλμα του Απόλλωνα βρήκαμε φρέσκα λουλούδια –ακόμη δροσερά μέσα στη ζεστή ατμόσφαιρα- που έλεγαν πως η παρουσία του είναι ακόμη κοντά μας. Φωτογραφηθήκαμε εδώ όλοι μας με ανθρώπινο δέος και πάλι.

ΤΟ ΑΝΔΗΡΟ ΤΩΝ ΛΕΟΝΤΩΝ

Τα μαρμάρινα λιοντάρια είναι αφιέρωμα των Ναξίων του 7ου αιώνα π.Χ. Είναι τοποθετημένα σε μια σειρά, ατενίζοντας ανατολικά, προς την Ιερή Λίμνη. Τα συγκεκριμένα λιοντάρια είναι αντίγραφα, τα πρωτότυπα φυλάσσονται στο Μουσείο της Δήλου.

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΔΗΛΟΥ

Τo Mουσείο της Δήλου κτίσθηκε τo 1904. Η έκθεση του Μουσείου περιλαμβάνει εννέα αίθουσες: στις έξι από αυτές εκτίθενται τα γλυπτά και τα ανάγλυφα που βρέθηκαν στην Δήλο, αποτελώντας μία από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές συλλογές παγκοσμίως. Η έκθεση αυτή όμως δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Στο Μουσείο τούτο βρίσκεται πλήθος γλυπτών και μωσαϊκά δάπεδα που πιστοποιούν την καλλιτεχνική άνθηση στην ελληνιστική εποχή.

Οι συλλογές που περιλαμβάνει το Μουσείο είναι άκρως εντυπωσιακές: Επιτύμβια αγάλματα και στήλες του 7ου -1ου αιώνα π.Χ., αγγεία των μέσων της 3ης χιλιετίας- 1ου αιώνα π.Χ., ειδώλια, κοσμήματα και μικροαντικείμενα, ψηφιδωτά, αγάλματα του Διοσκουρίδη και της συζύγου του -Αθηναίων που κατοικούσαν στη Δήλο- και βρέθηκαν στην οικία του ζεύγους, στη συνοικία του Θεάτρου. Επίσης, το άγαλμα του Απόλλωνα στον τύπο του Λυκείου Απόλλωνος του Πραξιτέλους. Τοιχογραφία από τον εξωτερικό τοίχο ενός σπιτιού και πάρα πολλά άλλα. Όντως, η Δήλος είναι η καλύτερα διατηρημένη αρχαία πόλη στην Ελλάδα.

Εν κατακλείδι, ομολογώ ότι όποιος επισκεφθεί τη Μύκονο και δεν πάει να δει τη Δήλο, διαπράττει πνευματικό έγκλημα εναντίον του εαυτού του. Εδώ μόνο βαπτίζεται κανείς Έλληνας στα άδυτα του Ελληνισμού, θαρρώ!