Τις τελευταίες μέρες βλέπουμε τις απεγνωσμένες προσπάθειες ορισμένων οργανισμών και συμπαροίκων οι οποίοι προσπαθούν μέσα σε λίγες μέρες να συσπειρώσουν την παροικία ενάντια στην πρόσφατη πρόταση του Πανεπιστημίου La Trobe να διακόψει τις μόνες εναπομείναντες σπουδές της Ελληνικής γλώσσας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση στη Βικτωρία.

Με τη πρωτοβουλία της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης, συστάθηκε μια Συντονιστική Επιτροπή από αντιπροσώπους οργανισμών της παροικίας με σκοπό την εξεύρεση τρόπων που θα μπορούσαν να ανατρέψουν τα σχέδια του Πανεπιστημίου.

Δυστυχώς, ο χρόνος που είχε η επιτροπή, γύρω στις 10 μέρες, είναι πολύ λίγος για μια αποτελεσματική εκστρατεία. Η προθεσμία λήγει την Τετάρτη, 25 Νοεμβρίου.

Μια παροικιακή αντιπροσωπεία συναντήθηκε με εκπροσώπους του Πανεπιστημίου, αλλά δεν κατάφερε να πείσει το Πανεπιστήμιο, το οποίο δικαιολογεί τα σχέδια του στις αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας, στον μικρό αριθμό εγγραφών στο μάθημα των Ελληνικών και γενικά στα στρατηγικά σχέδια του Πανεπιστημίου για ένα μικρότερο οργανισμό.

Προσπάθειες γίνονται από ομογενειακούς οργανισμούς, την Αρχιεπισκοπή, φοιτητές και δασκάλους με επιστολές και συλλογή υπογραφών, πολυάριθμα άρθρα στις ελληνόφωνες εφημερίδες και υποστήριξη από βουλευτές ελληνικής καταγωγής, αλλά ο μικρός χρόνος και οι απαγορεύσεις της πανδημίας καθιστούν το έργο της διαμαρτυρίας δύσκολο.

Δυστυχώς, με όλα τα επιτεύγματα που έχουμε καταφέρει ως μεταναστευτική μειονότητα της Αυστραλίας, στο θέμα της διατήρησης της γλώσσας δεν δώσαμε τη προτεραιότητα στο θέμα της Ελληνικής γλώσσας παρ’ ότι οι χρήστες της στη Μελβούρνη υπολογίζονται στις 160.000 και περίπου 10.000 μαθητές την διδάσκονται στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Στην προσπάθειά μας να συμβάλουμε στη διατήρηση της γλώσσας μας στην Αυστραλία, πριν έξι χρόνια ξεκινήσαμε ένα επικοινωνιακό τέχνασμα, την εκστρατεία “Μιλάμε Ελληνικά τον Μάρτιο… και όχι μόνο” η οποία είχε διεθνή απήχηση. Σκοπός μας ήταν να χρησιμοποιήσουμε ένα χρονικό διάστημα -διαλέξαμε τον μήνα Μάρτιο για διάφορους λόγους- κατά τη διάρκεια του οποίου όλοι οι φορείς, τα σχολεία, τα σωματεία, οι γονείς, οι παππούδες και οι γιαγιάδες, καθώς και οι μαθητές θα έδιναν έμφαση στις δραστηριότητές τους, δίνοντας προτεραιότητα στην Ελληνική γλώσσα.

Μ’ αυτό τον τρόπο ελπίζαμε ότι οι πρωτοβουλίες του Μαρτίου θα είχαν αντίκτυπο και επιρροή και για τον υπόλοιπο χρόνο. Ενθαρρύναμε φορείς να οργανώσουν κατάλληλες δραστηριότητες, επικοινωνήσαμε και με άλλες παροικίες της Διασποράς, οργανώσαμε μέσω skype σχολικές επικοινωνίες Ελληνόπουλων από διάφορες χώρες και ζητήσαμε από τις Ελληνικές κυβερνήσεις μεγαλύτερη υποστήριξη σε θέματα γλώσσας, αλλά και την καθιέρωση μιας μέρας, αφιερωμένης στην Ελληνική γλώσσα.

Την ίδια παράκληση είχε κάνει και η Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων Ιταλίας, η οποία είχε επικοινωνήσει μαζί μας το 2015, ζητώντας πληροφορίες για την εκστρατεία της Αυστραλίας με σκοπό να κάνει και αυτή το ίδιο.

Την ιδέα της Διεθνούς Ημέρας της Ελληνικής Γλώσσας την προώθησε η Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού και το 2017 η UNESCO ανταποκρίθηκε στη έκκληση της Ελλάδας αλλά και της Ομογένειας, καθιερώνοντας την 9η Φεβρουαρίου, ημερομηνία θανάτου του εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού, ως Διεθνή Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας. Η επιλογή του Διονυσίου Σολωμού γι’ αυτή τη μεγάλη ημέρα είναι ιδιαίτερα σχετική με μας τους μετανάστες, διότι και ο Σολωμός στη Διασπορά (Ιταλία) μεγάλωσε και σπούδασε και η Ιταλική ήταν η πρώτη του γλώσσα.

Ο Σολωμός είναι ο ποιητής του εθνικού μας ύμνου και κύριος υποκινητής του δημοτικισμού, ως κινήματος ελευθερίας. Γι’ αυτόν η γλώσσα και η ελευθερία ήταν αναπόσπαστα συνδεδεμένες έννοιες.

Υποδεικνύοντας την προχειρότητα με την οποία χειριζόμαστε το θέμα της γλώσσας, η Ελληνική κυβέρνηση καθιέρωσε την 20η Μαΐου ως Παγκόσμια Ημέρα Ελληνοφωνίας και Ελληνικού Πολιτισμού.

Έτσι έχουμε τρεις μέρες που αφιερώθηκαν στη γλώσσα και δεν γιορτάζεται καμμιά από την ελληνική παροικία: – Διεθνή Μητρική Γλώσσα Μέρα – 21 Φεβρουαρίου – 9η Φεβρουαρίου Διεθνής Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας, και – 20 Μαΐου Παγκόσμια Ημέρα Ελληνοφωνίας και Ελληνικού Πολιτισμού και ημέρα γέννησης του Σωκράτη.

Οι σκοποί της εκστρατείας «Μιλάμε Ελληνικά τον Μάρτιο… και όχι μόνο» που υιοθετήθηκαν από την επιτροπή ήταν:

1. Να ενθαρρύνει και να δώσει ευκαιρίες στους ελληνικής καταγωγής γονείς, παππούδες και γιαγιάδες να συμβάλλουν ενεργά στην εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας από τα παιδιά και τα εγγόνια τους.

2. Να προωθήσει την ελληνική γλώσσα ως μια από τις αρχαιότερες και πλουσιότερες γλώσσες, η οποία, παράλληλα με τη Λατινική, έχει συμβάλει στην ανάπτυξη άλλων σύγχρονων γλωσσών.

3. Σε συνεργασία με αρμόδιους ομογενειακούς συλλογικούς φορείς να αναλάβει μια εκστρατεία, ούτως ώστε ο Μάρτιος να καθιερωθεί ως ο μήνας κατά τη διάρκεια του οποίου μέλη και οργανισμοί της παροικίας να φροντίζουν η επικοινωνία τους να γίνεται ως επί το πλείστον στην ελληνική γλώσσα.

4. Συλλογική προσαρμογή διδασκαλίας της γλώσσας σε νέους καινοτομικούς μεθόδους, λαμβάνοντας υπ’ όψη τα πλεονεκτήματα της τεχνολογίας

5. Υποστήριξη και διατήρηση της γλώσσας στη πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση Η ανταπόκριση από την παροικία, την ελληνική Διασπορά, την ελληνική κυβέρνηση και τα ΜΜΕ ήταν φανταστική τα πρώτα χρόνια.

Διοργανώθηκαν πολλές δραστηριότητες, όπως διαλέξεις, σεμινάρια, δόθηκαν υποτροφίες, έγιναν τηλεδιασκέψεις μαθητών της ελληνικής γλώσσας από διάφορες παροικίες της Διασποράς, γράφτηκαν βιβλία, αφιερώθηκαν καθημερινές εκπομπές από το ραδιόφωνο σε θέματα γλώσσας καθ’ όλη τη διάρκεια του Μάρτη και δημιουργήθηκε και μία εφαρμογή έξυπνων συσκευών για την εκμάθηση της γλώσσας.

Δυστυχώς, η εκστρατεία δεν βρήκε την ολική υποστήριξη των παραγόντων της παροικίας και έτσι το όραμά μου της δημιουργίας ενός ιδρύματος αφιερωμένου στη διατήρηση της γλώσσας δεν έγινε ακόμη πραγματικότητα.

Το παράδοξο για μένα είναι ότι οι πρόγονοι μας παρά την πάροδο 400 χρόνων κάτω από τον Τουρκικό ζυγό κατάφεραν να διαφυλάξουν τη μητρική τους γλώσσα σαν το πιο πολύτιμο αγαθό που έπρεπε να διασωθεί με κάθε θυσία και να μεταδοθεί στις επόμενες γενιές, και εμείς ελεύθεροι και αποκαταστημένοι στη νέα μας χώρα παρ’ όλο ότι κατορθώσαμε να μορφώσουμε τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας, αποκτήσαμε περιουσίες, κάναμε επιτυχείς επιχειρήσεις, κτίσαμε κοινοτικά κτίρια που σύντομα πολλά θα μείνουν κενά – καθώς η πρώτη γενιά μας εγκαταλείπει, δεν καταφέραμε όμως να πείσουμε όλους ότι η διατήρηση της γλώσσας μας είναι πρωταρχικό καθήκον και εθνικό μας χρέος αν θέλουμε η ελληνική μας ταυτότητα να παραμείνει ζωντανή στη δεύτερη μας πατρίδα.

Κατά συνέπεια, δεν φταίει μόνο το La Trobe, δεν φταίει η κατάρρευση του πολυπολιτισμού και η αναπόφευκτη αφομοίωση, δεν φταίνε οι μικτοί γάμοι, φταίμε και εμείς ως γονείς, ως παππούδες και γιαγιάδες, ως σχολεία που δεν μπορέσαμε να χαράξουμε κοινή δράση και να καινοτομήσουμε έγκαιρα.

Φταίμε ως οργανισμοί που δεν συμπεριλάβαμε το ζήτημα της γλώσσας στην ημερησία διάταξη των συνεδριάσεών μας, ως παροικία και ως επιχειρηματίες που δεν υποστηρίξαμε πρωτοβουλίες με σκοπό τη προβολή και μόνιμη χρηματοδότηση της γλώσσας μας.

Για να μη παρεξηγηθώ, υπάρχουν και εξαιρέσεις στις ανωτέρω κατηγορίες και συμπεριλαμβάνω και τη προσωπική μου απογοήτευση διότι θα μπορούσα να κάνω πολλά περισσότερα σαν γονέας στην εκμάθηση των ελληνικών από τα παιδιά μου.

Η προβολή και η διατήρηση της γλώσσας μας είναι καθήκον όλων μας και ιδιαίτερα αναγκαία στην Αυστραλία, αλλά και στην υπόλοιπη διασπορά, διότι η παγκόσμια ηγεμονία της Αγγλικής, η ξενομανία των Ελλαδικών ΜΜΕ, η αναπόφευκτη αφομοίωση, οι μικτοί γάμοι, η μειωμένη μετανάστευση και η μακρόχρονη και μόνιμη εγκατάσταση μας εκτός Ελλάδας, έχουν σαν αποτέλεσμα τη συρρίκνωση της γλώσσας.

Τα σχολεία μας κάνουν ότι μπορούν, αλλά τα αποτελέσματα σε όλα τα επίπεδα εκμάθησης, υποδεικνύουν μια διαρκή μείωση αυτών που μαθαίνουν Ελληνικά. Μια από τις αποτυχίες μας ως παροικία είναι ότι δεν διδάξαμε στα παιδιά μας αλλά και στην ευρύτερη κοινωνία την σπουδαιότητα και το μεγαλείο της Ελληνικής γλώσσας.

Αναμφισβήτητα, καμία από τις 2.700 περίπου γλώσσες του κόσμου δεν έχει το ιστορικό και πολιτισμικό γόητρο της Ελληνικής.

Είναι η μητέρα των γλωσσών, αφού έχει δείξει μια γλωσσική παράδοση σε προφορικό και γραπτό λόγο γύρω στις 4.000 χρόνια.

Πολυάριθμες είναι οι ελληνικές λέξεις που εμπλουτίζουν άλλες γλώσσες, ιδιαίτερα των Ευρωπαϊκών χωρών. Η Αγγλική π.χ., η γλώσσα του Πανεπιστημίου La Trobe, έχει πάνω από 45.000 λέξεις που πηγάζουν από την Ελληνική γλώσσα.

Ο Αναστάσιος Τάμης, σε άρθρο του σχετικά με το σεμινάριο που διοργάνωσε η επιτροπή του «Μιλάμε Ελληνικά τον Μάρτιο … και όχι μόνο» με τρεις πρώην καθηγητές του La Trobe (Μαρία Ηροδότου, Θανάση Σπηλιά και Χρήστο Φίφη) τον Μάρτιο του 2019, είπε για την ελληνική γλώσσα:

«Η Ελληνική γλώσσα παραμένει παγκοσμίως η μοναδική γλώσσα πολιτιστικής κληρονομιάς, η μόνη επιβιώνουσα γλώσσα του αρχαίου κόσμου, η γλώσσα των γραφών, του Ευαγγελίου και της ποίησης, η γλώσσα των επιστημών και των τεχνών, η γλώσσα πηγή όλων των γλωσσών της Δύσης, η γλώσσα που ακόμη συνθέτει και ενώνει την επικοινωνία των επιστημών».

Ο Γιώργος Σεφέρης μιλώντας για τη διαχρονικότητα της γλώσσας μας είπε: “Για κοίταξε πόσο θαυμάσιο πράγμα είναι να λογαριάζει κανείς πως, από την εποχή που μίλησε ο Όμηρος ώς τα σήμερα, μιλούμε, ανασαίνουμε και τραγουδούμε με την ίδια γλώσσα. Κι αυτό δεν σταμάτησε ποτέ, είτε σκεφτούμε την Κλυτεμνήστρα που μιλά στον Αγαμέμνονα, είτε την Καινή Διαθήκη, είτε τους ύμνους του Ρωμανού και του Διγενή Ακρίτα, είτε το Κριτικό Θέατρο και τον Ερωτόκριτο, είτε το δημοτικό τραγούδι”.

Και συνεχίζοντας ο Νομπελίστας ποιητής μας στις “Δοκιμές” γράφει: “… από την εποχή του Αγίου Παύλου ώς τον Διονύσιο Σολωμό, ο ελληνικός λαός, μέσα από συνθήκες, που εύκολα θα καταντούσαν άγλωσσο οποιονδήποτε άλλο λαό, έσωσε τη γλώσσα του για να τη παραδώσει στις μελλοντικές γενιές”.

Αλλά ας επιστρέψουμε στην απόφαση του La Trobe. Θα γνωρίζουμε την απόφαση μετά την 25 Νοεμβρίου και παρ’ όλο ότι πρέπει να κρατήσουμε κάποια αισιοδοξία, θα πρέπει να είμαστε και έτοιμοι για το ενδεχόμενο μη αλλαγής της απόφασης.

Για τις επόμενες δύο μέρες ας κάνουμε ότι μπορούμε να ενισχύσουμε τις προσπάθειες της επιτροπής και των φοιτητών που ζητούν περισσότερες υπογραφές και επιστολές σε πολιτικούς και το Πανεπιστήμιο.

*Ο Σάκης Ζαφειρόπουλος είναι ιδρυτής της εκστρατείας «Μιλάμε Ελληνικά τον Μάρτιο … και όχι μόνο».