Το 1962, ο Νεόφυτος Χαραλάμπους, που ζούσε στη Μελβούρνη της Αυστραλίας, αρραβωνιάστηκε την Ελένη Γεωργίου, μια κοπέλα επτά χρόνια μικρότερή του, από το Μαρώνι, ένα μικρό χωριό στη Λάρνακα της Κύπρου.
Δεν συναντήθηκαν ποτέ. Αρραβωνιάστηκαν έχοντας δει ο ένας τον άλλον μόνο σε φωτογραφία. Η Ελένη θα έφτανε στην Αυστραλία 18 μήνες αργότερα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι δύο νέοι αντάλλασσαν μεταξύ τους γράμματα.
«Περιμένω απάντηση» (Waiting your Response) είναι ο τίτλος ενός ιδιόμορφου καλλιτεχνικού εγχειρήματος που έχει στόχο να φέρει την ιστορία της Ελένης και του Νεόφυτου πίσω στην Κύπρο.
Μέσα από 134 χειρόγραφες επιστολές, η εγγονή τους, η συγγραφέας Kat Kats από τη Μελβούρνη, εξερευνά το γάμο τους σε μια προσπάθεια να κατανοήσει καλύτερα την ιστορία τους, την ιστορία της και το μεγάλο ζήτημα του εκτοπισμού που εξακολουθεί να στοιχειώνει τους παππούδες της μέχρι και σήμερα.
Η Kat σε συνεργασία με τον θεατρικό παραγωγό Bryce Ives και την δεξιοτέχνη της υφαντικής Κυριακή Θεοδώρου, υλοποίησαν ένα πρότζεκτ που εν μέρει αποτελεί καλλιτεχνική δημιουργία, εν μέρει κυνήγι θησαυρού και εν μέρει μια συναρπαστική εμπειρία.
Αποσπάσματα των επιστολών έχουν τοποθετηθεί σε όλη την Κύπρο, με κωδικούς QR που μόλις σαρωθούν, παρέχουν στο κοινό πρόσβαση σε ένα ακουστικό αρχείο όπου η Ελένη και ο Νεόφυτος διαβάζουν και τα 134 γράμματα που αντάλλαξαν μεταξύ τους, σχεδόν 60 χρόνια πριν.
«Μετά από την επίσκεψή μου στην Κύπρο πέρυσι, ήξερα ότι έπρεπε τουλάχιστον να διαβάσω τα γράμματα των παππούδων μου», λέει η καλλιτέχνης Kat Kats.
«Είχα αυτή την παράξενη εμπειρία να αισθάνομαι ταυτόχρονα τόσο ξένη όσο και ντόπια – ότι βρισκόμουν χιλιάδες μίλια μακριά από το σπίτι μου στη Μελβούρνη και ταυτόχρονα στο σπίτι μου στην Κύπρο.
Γνωρίζοντας την ιστορία των παππούδων μου, δεν μπορούσα παρά να προβάλω αυτό το συναίσθημα στην εμπειρία τους, ήταν πολύ έντονος ο παραλληλισμός για να τον παραβλέψω. Έτσι, όταν οι διοργανωτές του Φεστιβάλ Buffer Fringe Performing Arts στην Κύπρο ανακοίνωσαν ότι το θέμα για το 2020-2021 ήταν «ο εκτοπισμός», το πήρα ως σημάδι ότι έπρεπε να ξεκινήσω να δημιουργώ κάτι με τα γράμματα».
Δεδομένης της αβεβαιότητας που επικρατεί γύρω μας ως αποτέλεσμα της παγκόσμιας πανδημίας, το έργο υπέστη αρκετές παραλλαγές και μετασχηματισμούς προτού να φτάσει στην τρέχουσα μορφή του, η οποία αποτελεί, μακράν, την πιο προσιτή και συγκλονιστική εκδοχή του και συνάμα την πιο ασφαλή όσον αφορά τον COVID.
Το «Περιμένω απάντηση» (Waiting your Response) λειτουργεί ενοποιητικά στο φετινό φεστιβάλ, από πολλές απόψεις», λέει η καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ, Ελλάδα Ευαγγέλου. «Ενώνει το χρόνο και την εμπειρία, με τη δεκαετία του 1960 να συνδυάζεται δημιουργικά με το 2020.
Η αδυναμία να συναντηθούμε σήμερα είναι επίσης μια ειρωνεία δεδομένου ότι οι χαρακτήρες της ιστορίας – οι παππούδες της Kat – δεν μπορούσαν να συναντηθούν τότε. Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν στο Φεστιβάλ μας δεν είναι σε θέση να ταξιδέψουν στην Κύπρο σήμερα, γι ‘αυτό στέλνουν «νέα» γράμματα, με τη μορφή έργων τέχνης και ήχου ως προσφορά στην πόλη της Λευκωσίας».
Ο θεατρικός παραγωγός και καλλιτεχνικός συνεργάτης του έργου, Bryce Ives, σημειώνει επίσης το πάθος αλλά και τη συνάφεια με το σήμερα που χαρακτηρίζουν το έργο.
«Μία από τις απολαυστικές στιγμές αυτής της διαδικασίας ήταν όταν ο Νεόφυτος και η Ελένη ξαναδιάβαζαν και τα 134 γράμματα δυνατά, για πρώτη φορά μέσα σε πενήντα οκτώ χρόνια. Η έρευνα εστίασε τόσο στον εκτοπισμό όσο και στα γηρατειά και τις αναμνήσεις.
Η καταγραφή αυτών των συνομιλιών εν μέσω της πανδημίας COVID-19 είχε τη δική της δυναμική. Σε μια εποχή που οι ηλικιωμένοι έχουν περιθωριοποιηθεί και απομονωθεί από την κοινότητα και την οικογένεια (λόγω των περιορισμών και της ανησυχίας), κάναμε ένα ταξίδι με τον Νεόφυτο και την Ελένη, το οποίο μοιραζόμαστε τώρα με διάφορα μέρη της Κύπρου».
Το «Περιμένω απάντηση» (Waiting your Response) ξεκίνησε την 1η Δεκεμβρίου στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Buffing Fringe Performing Arts 2020 – 2021 σε διάφορες τοποθεσίες σε όλη την Κύπρο.
Οι ηχογραφήσεις της Ελένης και του Νεόφυτου που διαβάζουν και τα 134 γράμματα, καθώς και συνεντεύξεις για τις επιστολές υπάρχουν στο awaitingyourresponse.com.