Όταν μάς παρουσιαστούν μερικά από τα παρακάτω συμπτώματα όπως μειωμένη μακρινή ή κοντινή όραση, λάμψεις και αντανακλάσεις γύρω από ορισμένα αντικείμενα (όπως ακτίνες γύρω από τα φώτα των αυτοκινήτων, ιδίως κατά τη βραδινή οδήγηση) ή επιδείνωση της μυωπίας, ή δυσκολία στο διάβασμα γραμμάτων όταν παρακολουθούμε τηλεόραση, τότε βρισκόμαστε μπροστά στον καταρράκτη. Όχι του Νιαγάρα βέβαια, ούτε της ΄Εδεσσας, αλλά μπροστά σε ένα ατομικό μας καταρράκτη που βρίσκεται ακριβώς μπροστά μας. Είναι ο καταρράκτης των ματιών μας. Μην ανησυχείτε όμως. Η κατάσταση διορθώνεται πολύ ανώδυνα και μάλλον πολύ σύντομα. Μακάρι όλοι να είχαν διαβάσει μία τέτοια παραίνεση προτού να βρεθούν μπροστά στο δικό τους… Νιαγάρα!

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ;

 Καταρράκτης λέγεται η θόλωση του κρυσταλλοειδούς φακού του ματιού. Λέγεται καταρράκτης γιατί οι οφθαλμίατροι που εξετάζουν τα μάτια με τα ειδικά μηχανήματα που έχουν, τον βλέπουν σαν ένα φυσικό καταρράκτη που όταν πέφτουν τα νερά είναι άσπρα, αλλά και θολά. Ο φυσικός φακός του ματιού (κρυσταλλοειδής) είναι διαυγής και βρίσκεται πίσω από την ίριδα. Μέσα από αυτόν περνάει το φως για να φτάσει στη συνέχεια στον αμφιβληστροειδή χιτώνα στην οπίσθια επιφάνεια του ματιού. Με την πάροδο της ηλικίας, ο φακός αυτός χάνει την αρχική του σύσταση και θολώνει. Η συνηθισμένη αυτή ασθένεια δεν είναι προνόμιο μόνο των ηλικιωμένων. Νεαρά άτομα, ακόμα και βρέφη, μπορεί να παρουσιάσουν καταρράκτη. Είναι δυνατό να προκληθεί, δηλαδή, και από άλλες αιτίες (τραυματισμοί, φάρμακα, ασθένειες, ακτινοβολίες) ή ακόμα και να υπάρχει από τη γέννηση.

Το μάτι μας περιέχει έναν μικρό φακό μεγέθους 10 περίπου χιλιοστών, ο οποίος αποτελείται κυρίως από νερό και πρωτεΐνες. Ο φακός αυτός στηρίζεται στο κέντρο σχεδόν του βολβού του ματιού (ακριβώς πίσω από την κόρη) και χρησιμεύει στην εστίαση των ακτίνων του φωτός που έρχονται από το εξωτερικό περιβάλλον πάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Ο φακός αυτός φυσιολογικά είναι καθαρός σαν κρύσταλλο. Η θόλωσή του από διάφορες αιτίες είναι ο καταρράκτης.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΙΤΙΕΣ

Αυτά είναι τα εξής: προοδευτική μείωση της όρασης που δεν διορθώνεται με γυαλιά, έντονο θάμπωμα στο φως, διάφοροι κύκλοι γύρω από τα φώτα. Σε ορισμένες περιπτώσεις ο καταρράκτης στο πρώτο του στάδιο βελτιώνει την όραση για κοντά χωρίς γυαλιά. Ο προχωρημένος καταρράκτης όμως μπορεί να φθάσει και σε τύφλωση.

Οι πιο συνηθισμένες αιτίες για να παρουσιαστεί ο καταρράκτης είναι η προχωρημένη ηλικία, ο τραυματισμός του ματιού, η μακροχρόνια λήψη κορτιζόνης και άλλων φαρμάκων, ο διαβήτης, το οικογενειακό ιστορικό, το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η υπερβολική έκθεση στον ήλιο και η υπέρταση, αυξάνουν τον κίνδυνο να εμφανιστεί πρόωρα.

Η ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ

Δεν υπάρχουν φάρμακα ή σταγόνες για τα μάτια που μπορεί να θεραπεύσουν τον καταρράκτη. Η εγχείρηση είναι η μόνη θεραπεία. Πριν από την εγχείρηση γίνεται ειδική μελέτη για τον καταρράκτη με υπερηχογραφήματα και άλλες ειδικές εξετάσεις. Τελευταία, η τομή στον κερατοειδή ή στο περιφάκιο πριν από την κυρίως επέμβαση γίνεται με λέιζερ. Η κυρίως επέμβαση γίνεται συνήθως με τοπική αναισθησία (με σταγόνες) και διαρκεί λίγα λεπτά.

Κατά την επέμβαση, ύστερα από δύο μικρές παρακεντήσεις υδροδιαχωρίζονται, γαλακτοποιούνται και αναρροφούνται τα θολά ή τα λιθοποιημένα καταρρακτικά στοιχεία του φακού με τη βοήθεια υπερήχων ή λέιζερ. Μέσα στο άδειο πλέον τοίχωμα του πραγματικού φακού (περιφάκιο) τοποθετείται ένας τεχνητός διαυγής φακός (ενδοφακός)». Ετσι το περίβλημα του φακού και τα στηρίγματά του είναι του οργανισμού μας και η «καρδιά» του ένας τεχνητός πλαστικός φακός, συμβατός με τους ιστούς του οργανισμού και αναλλοίωτος στο χρόνο. Ο ασθενής δεν χρειάζεται κατά κανόνα να παραμείνει στο νοσοκομείο μετά την επέμβαση.

Πρέπει όμως να εξεταστεί την επόμενη ημέρα καθώς και αργότερα, σε τακτά χρονικά διαστήματα (για ένα εξάμηνο μετά την εγχείρηση και μετά τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο). Η φαρμακευτική αγωγή εφαρμόζεται συνήθως για δυο-τρεις εβδομάδες. Κατόπιν χορηγούνται -εάν χρειάζονται- βοηθητικά γυαλιά. Επίσης εάν χρειαστεί -σε μερικούς ασθενείς- γίνεται επέμβαση με λέιζερ να καθαριστεί η μεμβράνη στο κέντρο του ματιού και να αποκατασταθεί πλήρως η όραση.

ΚΑΙ ΤΑ ΚΑΛΑ ΝΕΑ

Η χειρουργική επέμβαση για τον καταρράκτη, λέγεται -και είναι- «η πιο πετυχημένη εγχείρηση στη νεότερη Ιατρική». «This is the best operation in modern Medicine ». Τάδε έφη ο γιατρός μου, οφθαλμίατρος και διάσημος χειρούργος Dr Fabian Burgess, ο οποίος εξασκεί με πολλή επιτυχία το επάγγελμά του εδώ στη Μελβούρνη. Οι ανωτέρω πληροφορίες προέρχονται από τον ίδιο.

 Και εάν συγκαταλέγεστε τελευταία, ανάμεσα σε αυτούς που θα επισκεφτείτε σύντομα τους καταρράκτες του… Νιαγάρα, φροντίστε να γίνει η χειρουργική επέμβαση εκ των προτέρων, ώστε να απολαύσετε -όντως- το φυσικό θέαμα με πιο καθαρή όραση και με νεανική διάθεση ζωής και περιέργειας. Τα μεγάλα θαύματα της σύγχρονης επιστήμης και τα απίστευτα κατορθώματα της σημερινής Ιατρικής, μάς προκαλούν ρίγη συγκίνησης. Στο βωμό αυτών αφιερώνεται το σημερινό μικρό μου πόνημα με τη δέουσα εκτίμηση και σοβαρότητα και με την ευχή να φανεί χρήσιμο σε όποιον το χρειάζεται.