Η Ευρωπαϊκή Ένωση κλιμακώνει τη δημόσια αντιπαράθεση με την Pfizer και την AstraZeneca για περιορισμένες προμήθειες εμβολίων κατά COVID-19, ενώ οι «παρενέργειες» της διαμάχης αυτής να απειλούν ακόμη και τις δόσεις που έχει συμφωνήσει να παραλάβει η Αυστραλία.
Για την ανάπτυξη των εμβολίων υπήρξε πρωτοφανή παγκόσμια κινητοποίηση με σημαντικές διεθνείς συνεργασίες και επένδυση δισεκατομμυρίων, ωστόσο πλέον καταγράφονται «ρήξεις» ως προς την ομαλή διαδικασία διάθεσής τους, καθώς Pfizer και AstraZeneca φαίνεται να μην ανταποκρίθηκαν στο πρώτο τρίμηνο ως προς τον όγκο παραγωγής και το χρονοδιάγραμμα παράδοσης, λόγω και της πολύ μεγάλης ζήτησης.
Οι κυβερνήσεις ανά τον Κόσμο, ειδικά των χωρών που έχουν πληγεί -και πλήττονται- σφόδρα από τον κορονοϊό, όπως σε ΕΕ και ΗΠΑ, θέλουν να επανέλθουν το συντομότερο δυνατόν σε… «κανονικότητα», βάζοντας φρένο στους θανάτους και επανεκκινώντας τις οικονομίες τους, στο μέτρο του εφικτού.
Τις ελπίδες τους για την ταχύτερη διέξοδο από την κρίση έχουν εναποθέσει στην επιτυχία των εμβολίων. Έτσι φαίνεται να αναπτύσσεται ένας «προστατευτισμός» ως προς τις δόσεις που θέλουν να εξασφαλίσουν προς τους πολίτες τους. Κάτι που μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα για άλλα κράτη, με καθυστερήσεις στα δικά τους σχέδια για εμβολιασμούς, αλλά και εν τέλει στην επιθυμητή «ανοσία αγέλης».
Στελέχη του ΥπουργείουΥγείας του Ηνωμένου Βασιλείου έκαναν λόγο για «εμβολιαστικό εθνικισμό».
Η ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ
Η ΕΕ κατηγόρησε την AstraZeneca πως δεν μπορεί να εγγυηθεί την τήρηση χρονοδιαγραμμάτων διάθεσης του εμβολίου της χωρίς κατάλληλη εξήγηση. Επίσης, εξέφρασε δυσαρέσκεια για την καθυστέρηση παραδόσεων από την Pfizer.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προειδοποίησαν τις δύο φαρμακευτικές να τηρήσουν τις συμφωνίες, ενώ υπό ένα σύστημα «διαφάνειας» της ΕΕ, όλοι οι παρασκευαστές εμβολίων θα πρέπει να ζητούν άδεια πριν δόσεις που παράγονται στην επικράτειά της, αποσταλούν στο εξωτερικό.
Η «εμπλοκή» της Αυστραλίας έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι 10 εκατ. δόσεις που έχει εξασφαλίσει από το εμβόλιο της Pfizer, το οποίο εγκρίθηκε από την Therapeutic Goods Administration (TGA) και θα διατεθεί από τις επόμενες εβδομάδες στη χώρα, παρασκευάζεται στο Βέλγιο.
Αν η ΕΕ προχωρήσει σε αυστηρά μέτρα στις εξαγωγές εμβολίων μπορεί να σημαίνει, τουλάχιστον, καθυστέρηση στην διάθεση των δόσεων στην Αυστραλία
«Η Ευρώπη επένδυσε (2,7) δισεκατομμύρια για να βοηθήσει στην ανάπτυξη των πρώτων εμβολίων κατά COVID-19», δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen στο World Economic Forum στο Davos. «Και τώρα οι εταιρίες πρέπει…να τιμήσουν τις υποχρεώσεις τους».
Η επίτροπος Υγείας της ΕΕ, Stella Kyriakides, επεσήμανε από την πλευρά της, πως η Ευρωπαϊκή Ένωση θα προχωρήσει σε «οποιαδήποτε ενέργεια για την προστασία των πολιτών της και των δικαιωμάτων της».
Η ΕΕ έχει δεσμευτεί στην αγορά 300 εκατ. δόσεων από το εμβόλιο της AstraZeneca, με επιλογή για επιπλέον 100 εκατ.
Αλλά η εταρία ανέφερε ότι σχεδιάζει να μειώσει μία πρώτη παράδοση κατά περίπου 60% από 80 εκατ. δόσεις σε 31 εκατ.
«Βλέπουμε ότι δόσεις παραδίδονται αλλού και ξέρουμε ότι έχουμε υπογράψει συμφωνία», δήλωσε ο εκπρόσωπος της ΕΕ, Eric Mamer.
Ακόμη, η Pfizer έγινε γνωστό πως καθυστερεί προμήθειες προς Ευρώπη και Καναδά, ενώ προχωρά σε αναβάθμιση του εργοστασίου της στο Βέλγιο για να αυξήσει την παραγωγή.
Η ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ
Εκτός το εμβόλιο της Pfizer, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει συμφωνία γι αυτό της AstraZeneca. Αυτό ωστόσο θα παρασκευάζεται στη Μελβούρνη (50+ εκατ. δόσεις) από την βιοφαρμακευτική εταιρία CSL.
Αλλά ακόμη δεν έχει δοθεί έγκριση από την TGA για την χορήγησή του στη χώρα -αναμένεται εντός Φεβρουαρίου- ενώ υπάρχουν αρκετές επικρίσεις ως προς το χαμηλότερο ποσοστό αποτελεσματικότητάς του σε σχέση με αυτό της Pfizer.
Εκπρόσωπος του υπουργού Υγείας της Αυστραλίας, Greg Hunt, δήλωσε πως η κυβέρνηση παραμένει σε τροχιά για τους πρώτους εμβολιασμούς προς τα τέλη Φεβρουαρίου (με το εμβόλιο της Pfizer).
Είπε ότι το χρονοδιάγραμμα και η αναμενόμενη αρχική παραλαβή 80.000 δόσεων από το εμβόλιο της Pfizer ανά εβδομάδα «ήδη αντανακλά τις προκλήσεις στις παγκόσμιες προμήθειες και παραμένει προσεκτική και συντηρητική εκτίμηση».
«Παραμένουμε (επίσης) σε ισχυρή θέση με την ασφάλεια 50 εκατ. δόσεων με την παραγωγή εντός χώρας (του εμβολίου της AstraZeneca) από την CSL», πρόσθεσε.
Ο υπουργός Οικονομικών, Josh Frydenberg, κάλεσε την ΕΕ να μην σταθεί εμπόδιο στις εξαγωγές εμβολίων στον υπόλοιπο κόσμο.
Επεσήμανε ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν αναμένει καθυστερήσεις στις παραδόσεις, αλλά ανησυχεί για ενδεχόμενο έλεγχο των εξαγωγών.
«Δεν θα είναι ευχάριστο αυτό, επειδή, όπως έχει αναφέρει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, το εμβόλιο πρέπει να διανεμηθεί όσο πιο ευρέως είναι δυνατόν», σημείωσε.
Αλλά και ο υπουργός Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου, Matt Hancock, υπογράμμισε πως ο «προστατευτισμός δεν είναι η σωστή προσέγγιση εν μέσω μίας πανδημίας».
ΤΙ ΑΠΑΝΤΑ Ο BOURLA
Ο -ελληνικής καταγωγής- πρόεδρος και CEO της Pfizer, Albert Bourla, σχολιάζοντας τις δηλώσεις αξιωματούχων της ΕΕ, έκανε λόγο για συστάσεις που δεν είναι συνετές στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και επεσήμανε ότι η εταιρία θα αυξήσει την παραγωγή κατά το δεύτερο τρίμηνο.
«Ας έχουμε κατά νου ότι αρκετές πρώτες ύλες που χρειάζονται για την παραγωγή του εμβολίου προέρχονται από άλλες χώρες», δήλωσε σε συνέδριο του Bloomberg.
Αν μία χώρα περιορίσει ή απαγορεύσει τις εξαγωγές, είπε, αυτό θα έχει συνέπειες στην αλυσίδα προμηθειών διεθνώς και θα ενθαρρύνει και άλλες να πράξουν αντίστοιχα.
ΠΕΡΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΜΒΟΛΙΩΝ
Η ενημερωτική εκστρατεία για τους εμβολιασμούς στην Αυστραλία -κόστους 24 εκατ. δολ.- ξεκίνησε ήδη από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, με έμφαση στην ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων.
Εργαζόμενοι και τρόφιμοι οίκων ευγηρίας, άτομα με αναπηρία και ηλικιωμένοι θα είναι από τους πρώτους που θα εμβολιαστούν με το εμβόλιο της Pfizer, που έλαβε την έγκριση της TGA, μαζί με όσους εργάζονται στην ασφάλεια των συνόρων της χώρας και στο σύστημα καραντίνας, καθώς και οι υγειονομικοί της «πρώτης γραμμής».
Ακόμη και αν τα εμβόλια διανεμηθούν σύμφωνα με τον σχεδιασμό, δεν είναι λίγοι αυτοί που δεν το επιθυμούν να εμβολιαστούν, είτε λόγω… άποψης, είτε λόγω ανησυχίας για την ασφάλειά τους.
Το ABC υπενθύμιζε ότι για να εγκριθεί ένα εμβόλιο για χορήγηση στην Αυστραλία πρέπει να περάσει μία σειρά από ενδελεχείς ελέγχους ασφάλειας από την Therapeutic Goods Administration (TGA).
Σε δικά της εργαστήρια εξετάζεται κάθε παρτίδα εμβολίων πριν αυτά διανεμηθούν.
Η έγκριση του εμβολίου της Pfizer σημαίνει ότι πληροί τα κριτήρια της TGA για υψηλή ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.
Η έγκριση είναι σε «προσωρινή βάση» (provisional basis), που σημαίνει ότι έχει ισχύ για 2 χρόνια και επιτρέπεται να χορηγηθεί στην Αυστραλία για άτομα 16 ετών και άνω.
Και τα δύο εμβόλια (Pfizer και AstraZeneca) έχει βρεθεί πως είναι αποτελεσματικά στο να εμποδίζουν το να ασθενήσει κάποιος (σε διαφορετικό βαθμό) και οι δύο εταιρίες έχουν αναφέρει πολύ λίγες σοβαρές παρενέργειες.
Όσον αφορά άλλες ήπιες παρενέργειες, τα κέντρα ελέγχου ασθενειών των ΗΠΑ (US Centers for Disease Control) κάνουν λόγο για φυσιολογικά σημάδια ότι το σώμα χτίζει προστασία. Αυτές περιλαμβάνουν: Πόνο και πρήξιμο στο χέρι που γίνεται ο εμβολιασμός, κόπωση, πονοκέφαλος, πυρετός, κρυάδες.
Σοβαρές παρενέργειες, όπως επεσήμανε το ABC, είναι σπάνιες, αλλά ορισμένες φορές μπορεί να προκύψουν για κάθε νέο εμβόλιο ή φάρμακο. Αυτές μπορεί να είναι σημαντικές αλλεργικές αντιδράσεις, όπως αναφυλαξία. Το ποσοστό ήταν 11 σε 1 εκατ. δόσεις, που χαρακτηρίζεται ως «εξαιρετικά σπάνια».
Για τους θανάτους ηλικιωμένων που καταγράφηκαν στη Νορβηγία μετά από εμβολιασμό, η Global Advisory Committee για την ασφάλεια των εμβολίων επεσήμανε ότι πιθανώς δεν οφείλονται στο εμβόλιο και η σύστασή της ήταν να συνεχίσουν να εμβολιάζονται οι ηλικιωμένοι.
Ακόμη, ένας στους 11.000 που έλαβε το εμβόλιο της AstraZeneca εμφάνισε εγκάρσια μυελίτιδα, μία σπάνια πάθηση που περιλαμβάνει μόλυνση του νωτιαίου μυελού. Αλλά παραμένει άγνωστο αν συνδέεται με τον εμβολιασμό. Ένα άτομο που έλαβε το «ψευδοφάρμακο» (placebo) επίσης εμφάνισε εγκάρσια μυελίτιδα, όπως και ένα ακόμη με ιστορικό σκλήρυνσης κατά πλάκας.
Σπάνιες, αλλά σοβαρές παρενέργειες είναι ο λόγος που οι υγειονομικές Αρχές συνεχίζουν να παρακολουθούν στενά τα εμβόλια. Έως τώρα δεν έχουν αναφερθεί πάντως σε άτομα που μετείχαν στις κλινικές δοκιμές.
ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ
Γενικά είναι ασφαλής η χορήγηση του εμβολίου στην κοινωνία, σημειώνουν οιειδικοί, αλλά υπάρχουν ορισμένες εξαιρέσεις.
Για το εμβόλιο της Pfizer η TGA συστήνει όποιος είναι αλλεργικός σε κάποιο από τα συστατικά του να μην το κάνει.
Άτομα με ιστορικό αλλεργιών που δε σχετίζονται με το εν λόγω εμβόλιο προτείνεται να εμβολιαστούν.
Το εμβόλιο της Pfizer περιέχει ένα μοναδικό ενεργό συστατικό, ένα μόριο που λέγεται αγγελιοφόρο RNA (mRNA). Περιέχει επίσης 9 άλλα βοηθητικά συστατικά.
Τέσσερα από αυτά είναι λιπίδια με πολύπλοκα χημικά ονόματα: (4-ydroxybutyl)azanediyl)bis(hexane-6,1-diyl)bis (ALC-3015), (2-hexyldecanoate),2-[(polyethylene glycol)-2000]-N,N-ditetradecylacetamide (ALC-0159), 1,2-distearoyl-snglycero-3-phosphocholine (DPSC) και χοληστερόλη.
Περιέχει επίσης το σάκχαρο σουκρόζη, αλλά και τέσσερα άλατα: χλωριούχο κάλιο, μονοβασικό φωσφορικό κάλιο, βασικό διένυδρο φωσφορικό νάτριο και χλωριούχο νάτριο (μαγειρικό αλάτι).
Σε κάθε περίπτωση, η TGA συστήνει να μιλήσετε με τον γιατρό σας πριν τον εμβολιασμό:
Αν είχατε οποιαδήποτε αλλεργική αντίδραση ή προβλήματα στην αναπνοή μετά από κάποιον άλλο εμβολιασμό ή την πρώτη δόση του εμβολίου κατά COVID-19.
Αν είχατε λιποθυμία μετά από εμβολιασμό.
Αν είχατε σοβαρή ασθένεια ή μόλυνση με υψηλό πυρετό.
Έχετε αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, για παράδειγμα λόγω HIV ή λαμβάνετε φάρμακα που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό.
Έχετε κάποια διαταραχή σε σχέση με το αίμα, μελανιάζετε εύκολα ή λαμβάνετε κάποιο φάρμακο σχετικά.
Αν είστε έγκυος ή θηλάζετε, ή σχεδιάζετε να κάνετε παιδί.