«Όταν σκηνοθετώ, νιώθω ότι χειρίζομαι κούκλες. Σαν να βρίσκομαι σε μια τεράστια σκηνή, έτοιμος να ανεβάσω την αυλαία. Μέσα μου χαμογελώ πονηρά, μειδίαμα που υπόσχεται πολλά διαφορετικά πράγματα. Γιατί όταν σηκώνω την κουρτίνα, είμαι βέβαιος ότι θα ξεχειλίσουν χιλιάδες συναισθήματα. Είναι τα συναισθήματα που διαμορφώνουν τον κινηματογράφο». Λόγια του Πέδρο Αλμοδόβαρ. Απάντηση στην ερώτηση «Τι σημαίνει κινηματογράφος για τον Αλμοδόβαρ;», πριν από αρκετά χρόνια, στις Κάννες, όταν παρουσίαζε μία από τις πιο καυτές ταινίες του, την «Κακή εκπαίδευση». Μα και μία από τις πιο σοβαρές του, γιατί είχε ανάψει φωτιές στην Καθολική Εκκλησία με το προκλητικό θέμα της παιδεραστίας στους θρησκευτικούς κύκλους.

Ήταν η πρώτη και, ως σήμερα, η τελευταία φορά που καθήσαμε μαζί στο ίδιο τραπέζι. Εχω δει πολλές φορές τον Αλμοδόβαρ σε συνεντεύξεις Τύπου, αλλά την τύχη να βρεθώ μαζί του σε απόσταση αναπνοής την είχα μόνο μία φορά. Τα μαλλιά του, ένας πυκνός, ατίθασος λευκός θάμνος. Ογκώδης και πολύ χαριτωμένος. Με τα μάτια κρυμμένα, όπως πάντα, πίσω από τα κατάμαυρα γυαλιά που ο Αλμοδόβαρ δεν βγάζει σχεδόν ποτέ όταν εκτίθεται στον ήλιο, επειδή πάσχει από φωτοφοβία, πάθηση που συνοδεύεται από ισχυρο ύς πονοκεφάλους και που κληρονόμησε από τον πατέρα του. Στο χέρι του, ένα μαύρο μαρκαδοράκι με το οποίο σκάλιζε διαρκώς το μπλοκ που είχε μπροστά του. Μια απόλαυση να τον παρατηρείς και να τον ακούς – εξακολουθώ να πιστεύω ότι τότε έκανα μία από τις πιο ωραίες συνεντεύξεις της ζωής μου. Στο τέλος, τον παρακάλεσα να μου δώσει το χαρτί με τα ορνιθοσκαλίσματά του. «Θα μου το υπογράψετε κιόλας;» «Claro, claro! What name?» (Φυσικά, φυσικά. Τι όνομα;). Το μόνο που καταλαβαίνω από τα ορνιθοσκαλίσματα είναι το «Holly Golightly», το όνομα της ηρωίδας που υποδυόταν η Οντρεϊ Χέπμπορν στο «Πρόγευμα στο Τίφανις». Αγαπημένη του ταινία. Είχε αναφερθεί σε αυτή στη συνέντευξη, γιατί στην «Κακή εκπαίδευση» έχει χρησιμοποιήσει το «Moon River» του Χένρι Μαντσίνι. Πώς να μην έχω την εικόνα του τόσο έντονα χαραγμένη στη μνήμη μου έπειτα από αυτή τη γενναιοδωρία;

ΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Τα λόγια του σε ακολουθούν και νομίζω ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι εννοεί κάθε λέξη του. Μιλάει πάντα μέσα από την καρδιά του. Το νιώθεις. Αυτό το «Ολοι οι Ισπανοί ήμασταν μέσα σ’ εκείνο το τρένο» που είχε πει για την τραγωδία της τρομοκρατικής επίθεσης της 11ης Μαρτίου 2004, στο μετρό της Μαδρίτης, έβγαινε κατευθείαν από την καρδιά του, όπως και το ότι για εκείνον, «στην Ιστορία της Ισπανίας, η Εκκλησία υπήρξε ο μεγαλύτερος σύμμαχος της εξουσίας και υπεύθυνη για μερικά από τα χειρότερα εγκλήματα που έχουν διαπραχθεί στη χώρα μου». Από την καρδιά του Αλμοδόβαρ πηγάζουν και οι ταινίες του. Ολες οι ταινίες του. Οι βαθιά εμπνευσμένες («Ολα για τη μητέρα μου», «Ματαντόρ», «Γύρνα πίσω») ή και οι λιγότερο («Κίκα», «Ραγισμένες αγκαλιές», «Το δέρμα που κατοικώ»). Γι’ αυτό και τις αγαπάμε.

Θυμήθηκα αυτή την απάντηση περί κινηματογράφου και θεατρικού σκηνικού, διότι η τελευταία ταινία του, το «Δεν κρατιέμαι» (την οποία είμαι απολύτως σίγουρος ότι πολύς κόσμος δεν κρατιέται να δει), θυμίζει όντως θεατρικό σκηνικό. Το μεγαλύτερο μέρος του «Δεν κρατιέμαι» διαδραματίζεται στο εσωτερικό ενός αεροπλάνου το οποίο, στην πτήση του προς το Μεξικό, παρουσιάζει τεχνικά προβλήματα και κατά συνέπεια οι επιβάτες έρχονται αντιμέτωποι με την ιδέα του θανάτου. Το πλήρωμα προσπαθεί με κάθε τρόπο να τους κάνει να ξεχαστούν, να αποβάλουν το άγχος τους. Το ερώτημα είναι πώς ο Αλμοδόβαρ θα καταφέρει να μετατρέψει την καμπίνα ενός αεροπλάνου εν κινδύνω σε ιπτάμενη ντίσκο γεμάτη κέφι και ξεγνοιασιά. Λέτε να επιστρέφει στην έξαλλη κωμωδία τύπου «Γυναίκες στα πρόθυρα νευρικής κρίσης»; Μακάρι. Το χρειαζόμαστε το γέλιο αυτές τις ημέρες και ο Αλμοδόβαρ γνωρίζει πώς να σε κάνει να γελάς με έξυπνα πράγματα.

Ο ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΠΕΔΡΟ

Γιατί αρέσει ο Πέδρο Αλμοδόβαρ; Μήπως επειδή έχει εισχωρήσει, περισσότερο από κάθε άλλον σκηνοθέτη, στην ψυχοσύνθεση των θεατών (κυρίως των γυναικών) – με τον ίδιο τρόπο που εισχωρεί σε εκείνη των ηρώων του; Μήπως επειδή, παρ’ ότι το σινεμά του γεννήθηκε μέσα από ένα κίνημα της Αριστεράς (La movida madrileña), σε μια εποχή που έκλεινε ο κύκλος του δικτάτορα Φράνκο στην Ισπανία, εκείνος δεν θέλησε ποτέ να γίνει παπαγαλάκι της πολιτικής, αλλά να μιλήσει για τον άνθρωπο; Μήπως επειδή, ενώ είναι δηλωμένος ομοφυλόφιλος, δεν καταδέχθηκε ποτέ να προβάλει με χυδαίο τρόπο το γκέι στοιχείο στο έργο του; Μήπως επειδή είναι ένας ακομπλεξάριστος δημιουργός ο οποίος, χωρίς δεσμεύσεις, γυρίζει ακριβώς αυτό που θέλει και όπως το θέλει;

Μήπως μας αρέσει, επίσης, για τον κοινωνικό προβληματισμό που εκφράζει πέραν του κινηματογράφου; «Κύριε Ραχόι, εγώ είμαι κομμάτι της σιωπηλής πλειοψηφίας που δεν διαδήλωσε στις 25 Σεπτεμβρίου και σας παρακαλώ να μη διαστρεβλώνετε – και πολύ περισσότερο – να μη χρησιμοποιείτε τη σιωπή μου» ανέφερε σε ανοιχτή επιστολή του προς τον πρωθυπουργό της Ισπανίας Μαριάνο Ραχόι, με αφορμή τις αιματηρές διαδηλώσεις στην πατρίδα του τον περασμένο Σεπτέμβριο. Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας, που βρισκόταν στη Νέα Υόρκη, είχε ευχαριστήσει τη σιωπηλή πλειοψηφία των Ισπανών που δεν διαδήλωσε. Την ώρα που ένα «εντυπωσιακό τσουνάμι πολιτών βρυχόταν στην πλατεία Νεπτούνο, για το δικαίωμά τους να διαφωνούν με τους πολιτικούς που λένε ότι τους εκπροσωπούν», ο Πέδρο Αλμοδόβαρ παραδέχεται ότι εκείνη την ώρα είχε δουλειά: μόνταρε την ταινία που σε λίγο καιρό θα δούμε στις αίθουσες.

Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΒΙΑ

Το ότι δεν βρισκόταν στη Νεπτούνο, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι ο Αλμοδόβαρ, όπως αναφέρει ο ίδιος, δεν αγανακτεί με τις επιθέσεις της αστυνομίας, με την υπερβολική αντίδραση της κυβερνητικής εκπροσώπου, με τον χειρισμό των εικόνων από την κρατική τηλεόραση.

«Ο κόσμος κυριαρχείται πλέον από τις νέες τεχνολογίες και οι περισσότεροι διαδηλωτές κουβαλούν, εκτός από τις φωνές και τα πολύ σωστά συνθήματά τους («Κλέβουν, δέρνουν, δεν μας εκπροσωπούν»), μια φωτογραφική μηχανή ή ένα απλό κινητό, των οποίων οι εικόνες δεν θα παρουσιαστούν στην κρατική τηλεόραση, αλλά μπορεί ο καθένας να τις δει σε άλλα ψηφιακά μέσα ή στο ΥouΤube» γράφει επίσης ο Αλμοδόβαρ, χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα τη φωτογραφία ενός άνδρα ο οποίος ήταν τραυματισμένος στο κεφάλι. «Η δική μας ακατέργαστη πραγματικότητα θα έχει πολλαπλούς αφηγητές και οπτικές γωνιές. Για τους υπεύθυνους της δημόσιας τάξης θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να κάνουν αυτούς τους αφηγητές να σωπάσουν. Δεν θα είναι αρκετό να πυροβολούν με πλαστικές σφαίρες ή να σέρνουν τους διαδηλωτές στην άσφαλτο». Γι’ αυτό σ’ αγαπάμε, Πέδρο.