Από την αρχή του 21ου αιώνα –στον οποίο πλέον διάγουμε την τρίτη του δεκαετία– ακούγεται πολύ συχνά η έκφραση «κλιματική αλλαγή» και στα αγγλικά «climate change».
Από τη δεκαετία του 1980, οι όροι «υπερθέρμανση του πλανήτη» και «κλιματική αλλαγή» διαδόθηκαν σε όλο τον κόσμο και επικράτησε περισσότερο η κλιματική αλλαγή, η οποία περιγράφει την πλήρη επίδραση των αερίων του θερμοκηπίου στο κλίμα του πλανήτη μας Γη.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΛΕΚΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Αξίζει τον κόπο να μελετήσουμε λίγο περισσότερο τις λέξεις αυτές και το τι εννοούμε με αυτές στη νέα τους μορφή και χρήση. Η λέξη κλιματική είναι το επίθετο (αυτό που περιγράφει) και παράγεται από το ουσιαστικό μας το κλίμα.
Το κλίμα, όμως, παράγεται από το ρήμα μας κλίνω, που σημαίνει γέρνω προς μια κατεύθυνση: Ο Γιάννης κλίνει προς την αριστερή ή τη δεξιά ιδεολογία = γέρνει.
Να σημειώσουμε εδώ πως το ρήμα μας κλίνω είναι πάρα πολύ παραγωγικό και από εδώ έχουμε τις λέξεις μας: Κλίμα, κλιματικός, κλίμαξ, κλιμακτήριος, κλίνη (κρεβάτι), κλινική, κλινήρης, υποκλίνομαι, διακεκριμένος και δεκάδες άλλες που μπήκαν και στην αγγλική γλώσσα. Στα διαδικτυακά μου περιδιαβάσματα έχω διαβάσει την πρόταση: It is amazing how the Greeks invented the word climate! Σκεφτείτε το λίγο.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ
Η ατμόσφαιρα του πλανήτη μας Γη –και κάθε άλλου πλανήτη- συγκρατεί τη θερμότητα και αυτό συμβάλλει στην αύξηση της θερμοκρασίας της επιφάνειας της Γης, όπως σε ένα θερμοκήπιο στον κήπο μας στη Μελβούρνη – και έχουμε πρώιμες ντομάτες που γίνονται πριν από την κανονική τους εποχή.
Το φαινόμενο αυτό παρατηρήθηκε, μελετήθηκε και ονομάστηκε έτσι στα τέλη του 19ου αιώνα κατά τη διάρκεια της λεγόμενης Βιομηχανικής Επανάστασης. Τα τελευταία χρόνια, ο όρος συνδέεται με την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της επιφάνειας της Γης και ονομάστηκε παγκόσμια θέρμανση.
Σε αυτό το γεγονός συνέβαλαν σημαντικά και οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες, όπως η καύση του άνθρακα (κάρβουνο), του πετρελαίου και του φυσικού αερίου (γκάζι) που παράγουν όλα διοξείδιο του άνθρακα.
Επίσης, η αποψίλωση των δασών: Τα δέντρα συμβάλλουν στη ρύθμιση του κλίματος διότι απορροφούν τον CO2 (άνθρακα) από την ατμόσφαιρα.
Όταν υλοτομούνται/κόβονται, χάνεται αυτό το θετικό αποτέλεσμα και ο άνθρακας που θα αποθηκευόταν σ’ αυτά απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα, επιδεινώνοντας το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Η «ΤΡΥΠΑ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ»
Ένα ακόμη φαινόμενο που πολλές φορές συγχέεται με το φαινόμενο του θερμοκηπίου και την κλιματική αλλαγή, είναι η «τρύπα του όζοντος».
Το όζον που βρίσκεται στη στρατόσφαιρα, γνωστό και ως «καλό όζον», δημιουργεί μια ασπίδα προστασίας απαραίτητη για την ύπαρξη της ζωής στον πλανήτη μας και λειτουργεί σαν αόρατο φίλτρο και απορροφά τις περισσότερες από τις επιβλαβείς υπεριώδεις ακτίνες του Ηλίου.
Το 1987, όμως, οι κυβερνήσεις του κόσμου, αναγνωρίζοντας τον κίνδυνο που υπήρχε, υπέγραψαν το πρωτόκολλο του Μόντρεαλ που είχε ως στόχο την σταδιακή εξάλειψη των ουσιών που φθείρουν το όζον. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες η μείωση του όζοντος φαίνεται να έχει σταματήσει.
Το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ είναι μια από τις σπάνιες συνεργασίες όλων των εθνών για την αναζήτηση λύσης ενός παγκοσμίου προβλήματος. Δείχνει περίτρανα το τι μπορεί να καταφέρει η ανθρωπότητα εάν επικρατεί η κοινή λογική και η θέληση για συνεργασία!
Στη δεκαετία του 1980, οι όροι «υπερθέρμανση του πλανήτη» -αναφέρεται μόνο στην αύξηση της υπερθέρμανσης της επιφάνειας της Γης- και «κλιματική αλλαγή» – που περιγράφει την πλήρη επίδραση των αερίων του θερμοκηπίου στο κλίμα. Από την αρχή του 21ου αιώνα ο όρος κλιματική αλλαγή χρησιμοποιείται περισσότερο.
Πολλοί επιστήμονες, πολιτικοί και προσωπικότητες των μέσων ενημέρωσης χρησιμοποιούν τους όρους κλιματική κρίση ή κλιματική έκτακτη ανάγκη όταν αναφέρονται στην κλιματική αλλαγή, ενώ χρησιμοποιούν την παγκόσμια θέρμανση αντί της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Φαίνεται ότι οι επιστημονικοί μας όροι είναι ακόμη ρευστοί.
ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΚΛΙΜΑ
Τα στοιχεία είναι σαφή: η κύρια αιτία της κλιματικής αλλαγής είναι η καύση ορυκτών καυσίμων (στα αγγλικά λέγονται fossil fuels). Αυτός είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια ομάδα πηγών ενέργειας που σχηματίστηκαν από αρχαία φυτά και οργανισμούς κατά τη διάρκεια της Ανθρακοφόρου Περιόδου, πριν από περίπου 400 εκατομμύρια χρόνια και πριν από την εποχή των δεινοσαύρων).
Ας το πούμε στα αγγλικά όπως περιγράφεται και στα σχολικά βιβλία: There are three major types of fossil fuels: 1) Coal is formed from ferns, plants and trees which hardened due to pressure and heat. 2) Oil is formed from smaller organisms, like zooplankton and algae. Intense amounts of pressure caused this complex organic matter to decompose into oil. 3) Natural Gas undergoes the same process as oil; however the process is longer and subject to higher amounts of heat and pressure, causing further decomposition.
Τώρα ας το μεταφράσουμε στα ελληνικά: Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι ορυκτών καυσίμων:
1) Ο άνθρακας σχηματίζεται από φτέρες, φυτά και δέντρα που σκληραίνουν λόγω της πίεσης και της θερμότητας.
2) Το πετρέλαιο σχηματίζεται από μικρότερους οργανισμούς, όπως το ζωοπλαγκτόν και τα φύκια. Οι έντονες ποσότητες πίεσης προκάλεσαν την αποσύνθεση αυτής της σύνθετης οργανικής ύλης σε πετρέλαιο.
3) Το φυσικό αέριο υφίσταται την ίδια διαδικασία με το πετρέλαιο, ωστόσο η διαδικασία είναι μεγαλύτερη και υπόκειται σε υψηλότερες ποσότητες θερμότητας και πίεσης, προκαλώντας περαιτέρω αποσύνθεση.
Όταν καίγονται τα ορυκτά αυτά καύσιμα απελευθερώνουν το διοξείδιο του άνθρακα στον αέρα, προκαλώντας τη θέρμανση του πλανήτη μας.
ΚΑΙ ΩΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Η ερώτηση που μπαίνει προς όλους μας σήμερα είναι: Βαδίζουμε προς την καταστροφή μας; Φαίνεται πως η πιο απαισιόδοξη πρόβλεψη είναι ότι θα έχουμε πολύ μεγάλα και σοβαρά προβλήματα στην επιβίωσή μας.
Δεν γνωρίζουμε τι μας επιφυλάσσει το μέλλον, αλλά σήμερα όλη η ανθρωπότητα πρέπει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής για το καλό όλων μας και αυτό μας συμβουλεύουν οι περισσότεροι επιστήμονές μας, όπως μας συμβουλεύουν και για την παγκόσμια επιδημία μας COVID-19 με το εμβόλιο.
Τι θα κάνουμε;