Ο Εγκέλαδος κτύπησε και πάλι την Κεφαλονιά. Δυο φορές μέσα σε 8 μέρες, με κάτι Ρίχτερ που θα μπορούσαν να την είχαν κάνει «σκόνη», να την είχαν ερημώσει αν…  Αν δεν είχε την αντισεισμική της θωράκιση…  Αν οι κάτοικοί της δεν είχαν την ιδιοσυγκρασία που τους διακρίνει και τα ατσάλινα νεύρα που έχουν αποκτήσει από τις συνεχείς «μονομαχίες» τους με τον υποχθόνιο τρομοκράτη…  Αν δεν αντιστέκονταν με σφιγμένα τα δόντια μπροστά στο αβέβαιο αύριο…

«Δεν μας τρομοκρατείς… Κτύπα όσο θέλεις. Στο τέλος εσύ θα κουραστείς… Εμείς εδώ ακλόνητοι, δεν εγκαταλείπουμε τον τόπο μας… Θα μείνουμε και θα παλέψουμε…». Αυτό διαμήνυσαν, από την πρώτη στιγμή, οι Κεφαλλονίτες και οι Θιακοί στον αδίστακτο χαλαστή κάθε δημιουργίας του ανθρώπινου μόχθου.

Τσαντίστηκε, λοιπόν, ο Εγκέλαδος και βρυχήθηκε: «Τώρα θα σας δείξω εγώ» και συνέχισε τα ταρακουνήματα. Χιλιάδες σεισμοί από τις 26 Ιανουαρίου μέχρι σήμερα. Ακόμα και τώρα που γράφω τούτες τις γραμμές, η γη σείεται. Μα οι κάτοικοι των δύο νησιών αναδεικνύονται νικητές. Ο Εγκέλαδος άρχισε να κουράζεται. Τα βάναυσα κτυπήματά του των πρώτων ημερών άρχισαν να ’ναι λιγότερο τρομακτικά. Η ένταση και η συχνότητα των σεισμών έχουν πάρει φθίνουσα πορεία.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΣΤΗΝ ΠΑΛΛΙΚΗ

Στην Παλλική, περιοχή της Κεφαλονιάς που πλήγηκε περισσότερο από τους σεισμούς, πήγα με το φέριμποτ που συνδέει το Αργοστόλι με το Ληξούρι.
Η εικόνα που παρουσιάζει το λιμάνι είναι απελπιστική. Καθιζήσεις παντού. Η προβλήτα καταστραμμένη. Τα ιστιοφόρα που βρίσκονταν στο καρνάγιο για επιδιορθώσεις όλα πεσμένα κάτω λες και κάποιος μανιασμένος τυφώνας θέλησε να τα…  «βουλιάξει» στη στεριά.

Όλοι οι δρόμοι με ρωγμές μικρές και μεγάλες. Στον πλακόστρωτο κύριο εμπορικό δρόμο του Ληξουρίου δεν έχει μείνει πλάκα αμετατόπιστη!
Μια γρήγορη ματιά στο κέντρο της πόλης του Ανδρέα Λασκαράτου δεν βλέπεις πολλές μεγάλες ζημιές. Εκείνο που διαπιστώνεις είναι ότι το έδαφος μετατοπίστηκε, σε ορισμένα σημεία κυματοειδώς, αφήνοντας σημάδια στα σημεία που η γη συναντούσε τους τοίχους των κτισμάτων στο ύψος των θεμελίων.

ΚΡΑΝΙΟΥ ΤΟΠΟΣ ΟΙ ΕΡΓΑΤΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ

Η περιοχή της πόλης που υπέστη τις μεγαλύτερες καταστροφές είναι οι εργατικές κατοικίες. Η συνοικία παρουσιάζει εικόνα βομβαρδισμένου τοπίου. Κολώνες σπιτιών διαλυμένες λες και τις κτύπησε ένα τεράστιο σφυρί. Τοίχοι κομματιασμένοι όπως ένα πατημένο γυαλί. Σκάλες αποκολλημένες από τα οικήματα. Και μέσα στα συντρίμμια περιφέρονται άνθρωποι που προσπαθούν να περισώσουν ό,τι μπορούν από τα υπάρχοντά τους.
Εκείνο που με εντυπωσίασε ήταν η ψυχραιμία τους. Έμπαιναν και έβγαιναν φορτωμένοι από τα ερειπωμένα σπίτια τους, χωρίς φόβο, παρά τους συνεχιζόμενους μετασεισμούς των 3,5 και 4 Ρίχτερ!

Μπήκα και εγώ –μαζί με τη γυναίκα μου που με συνόδευε– στα χαλάσματα και κυριεύτηκα από δέος παρά τις πλείστες όσες εμπειρίες μου με σεισμούς, ιδιαίτερα αυτών του 1953 όταν παιδάκι ακόμα έζησα την αδάμαστη μανία της φύσης.
Τίποτα όρθιο. Τα πάντα κάτω και τα περισσότερα έπιπλα και οικιακά σκεύη σπασμένα. Ρημαδιό!
Δύο άνδρες κουβαλούσαν κουτιά από ένα σπίτι. Τους πλησίασα. Με καλοδέχτηκαν παρά τα προβλήματά τους. Με κάλεσαν στο ερειπωμένο σπίτι τους να δω και να τραβήξω φωτογραφίες.

«Χάθηκαν τα πάντα» μου είπε ο Μπάμπης Αραβαντινός «αλλά θα το παλέψουμε. Χάθηκε η μάχη αλλά ο πόλεμος της ζωής συνεχίζεται».
Μαζί του, ο συγγενής του Παντελής Λυκούδης.

«Τι γίνεται απ’ εδώ και μπρος» τους ρώτησα. «Πώς θα τα καταφέρετε;».
«Θα μείνουμε και οι δύο οικογένειες στο σπίτι μου που δεν έπαθε ζημιές» μού απάντησε.
Δύο οικογένειες σε ένα σπίτι. Δύο ζευγάρια, έξη παιδιά και δύο ηλικιωμένες γιαγιάδες. Δώδεκα άτομα σε ένα σπίτι μια σταλιά. Δύο όλων και όλων υπνοδωματίων.
Λίγο πιο κάτω το σπίτι του Κυριάκου Ντρίλη και της Μαρίας Λιάτου. Και εδώ η ίδια συμφορά. Μάζευαν ό,τι μπορούσαν για να ξαναρχίσουν όπως-όπως το νέο και μετασεισμικό κεφάλαιο της ζωής τους.

ΤΑ ΧΩΡΙΑ

Τα χωριά λίγα μόλις χιλιόμετρα βόρεια του Ληξουρίου, είναι αυτά που έπαθαν τη μεγαλύτερη ζημιά γιατί το επίκεντρο του πρώτου μεγάλου σεισμού (6,1 Ρίχτερ) ήταν ακριβώς από κάτω τους. Ο δεύτερος σεισμός της ίδιας έντασης, αλλά πολύ μεγαλύτερης επιτάχυνσης, αποτέλειωσε ό,τι είχε απομείνει!
Ο Εγκέλαδος έπληξε σοβαρά τα χωριά Άγιος Δημήτριος, Κουβαλάτα και Λιβάδι και τους γύρω οικισμούς.

Συγκλονιστική είναι η μαρτυρία της κ. Αναστασίας Ματζουράτου-Αναλυτή που φιλοξενήθηκε στην ηλεκτρονική διεύθυνση «Εφημερίδα των Κεφαλλήνων» της φίλης δημοσιογράφου, Ευρυδίκης Λειβαδά. Περιγράφει τα όσα συνέβησαν τις πρώτες ώρες μετά τον σεισμό της 26ης Ιανουαρίου…
«Στο Λιβάδι ζούμε στιγμές τρομακτικές. Συνεχές βουητό από παντού. Δεν σταματά στιγμή. Απίστευτο βουητό. Μικρές εκρήξεις έρχονται από το βάλτο με ή χωρίς δόνηση… Μικρές υπόγειες εκρήξεις. Κάθε δύο με τρία λεπτά… Κάτω από τα πόδια μας βράζει η γη. Τα σπίτια μας έγιναν σμπαράλια. Αμέσως μετά το σεισμό –που στην ουσία δεν σταμάταγε καθόλου– άκουγες το βουητό, τα τρομακτικά ουρλιαχτά των ανθρώπων, το βράσιμο της γης…  Πανικός…

»Το σπίτι του ξαδέλφου μου, αυτό που δείχνει η τηλεόραση ότι ισοπεδώθηκε ένας όροφος, τρίζει και όσο περνά η ώρα και συνεχίζεται το κακό, ο τρίτος όροφος –που έχει γίνει ένα με τον δεύτερο– πιέζει τον πρώτο. Αυτή η οικοδομή δεν ήταν παλιά. Κτίσθηκε το 2003 και τώρα, υποχωρούν σιγά-σιγά οι τοίχοι.
»Σε σπίτι γειτονικό, άλλου συγγενή μου, η λεκάνη της τουαλέτας στο δεύτερο όροφο πετάχτηκε τη στιγμή του σεισμού στον αέρα. Σαν να την έβγαλε μια δύναμη μέσα από τη γη, από κάτω. Της ξαδέλφης μου της ξηλώθηκε το τζάκι. Και το σπίτι της αδελφής μου έπαθε μεγάλη ζημιά και το νερό της βροχής την κάνει ακόμη μεγαλύτερη…
»Ζούμε στιγμές μαρτυρίου…  Φυσικά δεν χρειάζεται να πω πως όλα, μα όλα μέσα στα σπίτια, έχουν γίνει θρύψαλα. Οι άνθρωποι κάθονται το βράδυ γύρω από τη φωτιά σε ένα βαρέλι στην πλατεία του χωριού, στο Λιβάδι. Ζούμε έναν εφιάλτη που δεν έχει τελειωμό. Τέτοιο φόβο δεν τον έχω νοιώσει ποτέ. Και ας έχω ζήσει και όλους τους τελευταίους προηγούμενους σεισμούς που έφτασαν και τα 7 ρίχτερ…

»Στο κοιμητήριο στο Λιβάδι οι τάφοι είναι σαν να έχουν βομβαρδιστεί. Στο μνήμα της γιαγιάς μου έχουν βγει τα οστά έξω. Φεύγοντας κλείσαμε το πορτόνι για να μην μπούνε τα σκυλιά.

»…Στο Βαρυκό μέχρι και τον Άγιο Δημήτρη ο δρόμος έχει πάθει καθίζηση. Στον Άγιο Δημήτρη χαμός. Σπίτια, αποθήκες…  Οι μάντρες επί του δρόμου του κεντρικού είναι έτοιμες να κρεπάρουν και να καταρρεύσουν…  Σε Χαβριάτα και Χαβδάτα το πρόβλημα είναι πολύ μεγάλο. Το ίδιο και στο Βουνί. Έπεσαν σπίτια και σμπαραλιάστηκαν στέγες…» τονίζει στη μαρτυρία της η κ. Αναστασίας Ματζουράτου-Αναλυτή.

ΑΛΛΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ

Το Ληξούρι και, ιδιαίτερα, τα γύρω χωριά έχουν πάθει τις μεγαλύτερες καταστροφές. Όμως και άλλες περιοχές της Κεφαλονιάς και η Ιθάκη γνώρισαν το αποκρουστικό πρόσωπο του Εγκέλαδου. Οι ζημιές, βέβαια, μικρότερες, αλλά αρκετές για να πλήξουν -οικονομικά κυρίως-, τους ήδη καταπονημένους από την κρίση κατοίκους τους.
Στο Αργοστόλι αρκετά μεγάλα κτίρια έχουν χαρακτηρισθεί «κίτρινα» και χρειάζονται άμεσα δομική επέμβαση. Οι δύο ισχυροί σεισμοί έσπασαν βιτρίνες καταστημάτων και κατάστρεψαν μεγάλο μέρος των εμπορευμάτων τους.

Δύο σχολικά κτίρια στο Αργοστόλι (και άλλα δύο στο Ληξούρι) έχουν χαρακτηρισθεί επικίνδυνα.
Σε διάφορα χωριά των δύο νησιών, αν και μακριά από το επίκεντρο των σεισμών, σημειώθηκαν μικροζημιές.

ΟΜΑΛΟΠΟΙΗΣΗ

Όσο περνούν, πάντως, οι μέρες η κατάσταση ομαλοποιείται. Αργά αλλά σταθερά. Σε αυτό βοηθάει και η άμεση κινητοποίηση του κρατικού μηχανισμού, γεγονός που… ξάφνιασε ακόμα και τους σεισμόπληκτους!
Συγκεκριμένα:
• Ο πρωθυπουργός, κυβερνητικά κλιμάκια και ομάδες ειδικών κρατικών λειτουργών, επισκέπτονται συνεχώς την Κεφαλονιά και την Ιθάκη, ανακοινώνουν συγκεκριμένα μέτρα στήριξης και τονώνουν το ηθικό των κατοίκων. Επισκέψεις πραγματοποίησαν και οι αρχηγοί των κομμάτων της αντιπολίτευσης.
• Οι Ένοπλες Δυνάμεις έστειλαν Μονάδες Μηχανικού, πολεμικά σκάφη και αεροσκάφη με χρειώδη.
• Στα δύο νησιά βρίσκονται ομάδες ΕΜΑΚ (Ειδικές Μονάδες Αντιμετώπισης Καταστροφών). Επίσης, ομάδες εθελοντών γιατρών και του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού.
• Η κυβέρνηση ανακοίνωσε αρωγές για την αποκατάσταση των ζημιών των σπιτιών (80% δωρεάν και 20% άτοκο δάνειο). Επίσης, επίδομα για τις καταστραφείσες οικοσκευές και επίδομα ενοικίου.
• Δήμοι και οργανώσεις από κάθε γωνιά της Ελλάδας προσφέρουν βοήθεια στους σεισμόπληκτους. Η Περιφέρεια Αττικής, για παράδειγμα, ανακοίνωσε ότι θα διαθέσει ποσό ύψους 5 εκατομμυρίων ευρώ!
• Αμέτρητες εταιρίες προσφέρουν δωρεάν τρόφιμα και ρουχισμό. Η αλυσίδα Σουπερμάρκετ ΑΒ έστειλε 9 τεράστια φορτηγά με είδη διατροφής και άλλα χρειώδη. Παρόμοια χειρονομία έκανε και η εταιρία Σκλαβενίτης.
• Ο Ολυμπιακός Πειραιώς ανακοίνωσε ότι προσφέρει μισό εκατομμύριο ευρώ για την αποκατάσταση των ζημιών σε τέσσερα σχολικά κτίρια.
• Ο Παναθηναϊκός συγκεντρώνει τρόφιμα και ρούχα για τους σεισμόπληκτους.
• Ναυτιλιακές εταιρίες έστειλαν κρουαζιερόπλοια για τη φιλοξενία των αστέγων.
• Επειδή ο δρόμος που συνδέει το Αργοστόλι με το Ληξούρι έκλεισε από τις κατολισθήσεις, η κοινοπραξία των φεριμπότ αύξησε τα δρομολόγια της και το συγκινητικό είναι ότι προσφέρει τη μετακίνηση επιβατών και αυτοκινήτων εντελώς δωρεάν…

ΕΝΑΣ ΣΥΝΤΟΜΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

• Δέκα άτομα τραυματίσθηκαν ελαφρά από τους δύο ισχυρούς σεισμούς. Δεν χρειάστηκε η παραμονή ούτε ενός σε νοσοκομείο.
• Μέχρι στιγμής 1500 σπίτια έχουν κριθεί ως προσωρινά μη κατοικήσιμα. Ο έλεγχος συνεχίζεται και ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί αισθητά.
• Το οδικό δίκτυο έχει υποστεί σημαντικές ζημιές από ρωγμές και κατολισθήσεις.
• Μεγάλες ζημιές έχει υποστεί το σύστημα ύδρευσης του Ληξουρίου.
• Το λιμάνι του Ληξουρίου χρειάζεται μεγάλα έργα για να καταστεί και πάλι λειτουργικό.

• Λόγω των ζημιών και για προληπτικούς λόγους τα σχολεία όλων των βαθμίδων θα παραμείνουν κλειστά για τρίτη εβδομάδα.

Και… εν κατακελείδι… «Άκου γιόκα μου, μού είπε ένας ηλικιωμένος στο Ληξούρι ενώ περίμενα το φέριμποτ για την επιστροφή μας στο Αργοστόλι, τόσα χρόνια τον μάθαμε καλά τον οχτρό μας. Μας έχει βάλει στο μάτι από παλιά… Και το ‘53 προσπάθησε να μας αφανίσει και το ‘83 και άλλες φορές…  Δεν τά ‘χει καταφέρει όμως, ούτε πρόκειται να τα καταφέρει… Μας είδε πώς αντιστεκόμαστε και το κουράγιο μας τον τρόμαξε… Ότι κι’ αν κάνει χαμένος κόπος…»

Κεφαλλονίτικο χιούμορ που εκφράζει όμως την πραγματικότητα. Ο κόσμος εδώ –μετά το πρώτο ξάφνιασμα– ανέκτησε το ηθικό του. Δεν τα βάζει κάτω, αγωνίζεται για την επιβίωσή του και την ανασυγκρότηση