Ήταν το 2010 όταν η έκθεση «Ερέτρια, ματιές σε μια αρχαία πόλη», που παρουσιάστηκε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, μας αφηγήθηκε την ιστορία αυτής της σημαντικής περιοχής της Εύβοιας. Σήμερα και αύριο η Ελβετική Αρχαιολογική Σχολή μέσα από ένα διήμερο συνέδριο στο Μουσείο της Ακρόπολης, μας παρουσιάζει τα αποτελέσματα των ερευνών της τα 50 χρόνια που βρίσκεται στην Ελλάδα.

Η μοναδική μόνιμη ελβετική αποστολή εκτός εθνικών συνόρων επί μισό αιώνα αφοσιώθηκε στην έρευνα, τη συντήρηση, τη μελέτη και την παρουσίαση των καταλοίπων της αρχαίας πόλης της Ερέτριας. Λίγο πριν ξεκινήσει τις νέες ανασκαφές επιχειρεί έναν απολογισμό της δραστηριότητάς της προσπαθώντας, μεταξύ άλλων, να ευαισθητοποιήσει κάθε ενδιαφερόμενο για την αναζήτηση κονδυλίων.

ΠΡΙΝ ΑΠΟ 50 ΧΡΟΝΙΑ

Το συνέδριο «Ερέτρια-Διασταύρωση μονοπατιών» έχει ιδιαίτερη σημασία για έναν επιπλέον λόγο. Επιστήμονες από διάφορες χώρες θα μοιραστούν σκέψεις τους για τις κατευθύνσεις της έρευνας στην Ερέτρια. Όπως υπογραμμίζει ο διευθυντής της κ. Καρλ Ρέμπερ, καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Λωζάνης, τα ευρήματα εκπλήσσουν τους επιστήμονες.

Όταν οι Ελβετοί ήρθαν στην Εύβοια πριν από 50 χρόνια, «η Ερέτρια ήταν μικρό χωριό εγκαταλελειμμένο, οι κάτοικοι ήταν φιλικοί», λέει συγκινημένος στην «Κ» ο κ. Ρέμπερ «και έγινε δεύτερη πατρίδα μας την οποία επισκεπτόμαστε τα καλοκαίρια και συχνά και τον χειμώνα».

Ο ίδιος ήρθε για πρώτη φορά το 1978, ως γραμματέας της σχολής, και τώρα είναι διευθυντής της. Οι έρευνες όλα αυτά τα χρόνια μαρτυρούν ότι «ήταν μια πλούσια και σπουδαία πόλη. Μάλιστα τη γεωμετρική εποχή ήταν από τις σημαντικότερες. Μαζί με τη Χαλκίδα ίδρυσαν τις πρώτες αποικίες στην Ιταλία. Τον 4ο αι. π.Χ. γνώρισε ιδιαίτερη ακμή, είχε πλούσια σπίτια με μωσαϊκά δάπεδα, δημόσια κτίρια, θέατρο. Όταν ήρθαν οι Ρωμαίοι το 198 π.Χ. βρήκαν μια πόλη με πολλά έργα τέχνης. Εμείς δεν εντοπίσαμε πολλά κομψοτεχνήματα, αφού μάλλον τα έκλεψαν οι Ρωμαίοι, βρήκαμε όμως νομίσματα που είχαν κρύψει οι κάτοικοι. Θησαυρούς όπως αυτός που φέραμε στο φως πριν από δύο χρόνια με 200 νομίσματα ρωμαϊκής εποχής».

Ο κ. Ρέμπερ υπογραμμίζει ότι η ελβετική παρουσία στην Ελλάδα γίνεται αισθητή σε μια στιγμή που η χώρα χρειάζεται τους φίλους της. «Και οι πιο αφοσιωμένοι από αυτούς είναι αρχαιολόγοι». Όσο για τις πέντε δεκαετίες συνεχούς δραστηριότητας, αυτές συνδέθηκαν με την έρευνα, τη μελέτη, τη συντήρηση και την ανάδειξη πολλών καταλοίπων αλλά και την επέκταση του Αρχαιολογικού Μουσείου, την τοποθέτηση στεγάστρου στο δάπεδο της οικίας με τα μωσαϊκά, την αγορά ιδιοκτησιών αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, αλλά και την εκπαίδευση πολλών φοιτητών και πτυχιούχων ελβετικών πανεπιστημίων. Η Ερέτρια άρχισε να αναπτύσσεται την 3η χιλιετία π.Χ. ενώ ο ρόλος που διαδραμάτισε στην εξερεύνηση του κόσμου της Μεσογείου και στη διάδοση του αλφαβήτου από τον 8ο αι. π.Χ. αλλά και η πολιτική ζωή της στην κλασική περίοδο, συνέβαλαν «ώστε να είναι ένας σημαντικός παίκτης στην ιστορία της αρχαίας Ελλάδας». Απόδειξη τα πλούσια ευρήματα: θέατρο, ιερό του Απόλλωνα Δαφνηφόρου, δύο γυμνάσια, ρωμαϊκά λουτρά, οικισμοί και πολλά κινητά ευρήματα.

ΣΤΗΝ ΑΜΑΡΥΝΘΟ

«Τελειώνουμε τις έρευνες στην ακρόπολη της Ερέτριας και στα λουτρά, ενώ τον Αύγουστο ξεκινά η ανασκαφή στην Αμάρυνθο όπου αναζητούμε τον ναό της Αρτέμιδας. Σύμφωνα με αρχαίες πηγές, το ιερό ήταν έξω από την πόλη, περίπου 10 χλμ. όπου τελούνταν τα Αμαρύνθια προς τιμήν της Αρτέμιδος», λέει ο διευθυντής της Ελβετικής Σχολής. «Σύμφωνα με τον Στράβωνα, ήταν επτά στάδια έξω από την Ερέτρια». Όταν ερεύνησαν εκεί δεν βρήκαν το ιερό. Μάλλον έγινε λάθος και ίσως ήταν 60 στάδια. «Αν τα υπολογίσουμε με αυτόν τον τρόπο είμαστε στη θέση Παλιοκκλησιά στην Αμάρυνθο, κατοικημένη σήμερα περιοχή». Εκεί πέρυσι αποκαλύφθηκαν τα θεμέλια ενός μεγάλου κτιρίου που θεωρούν ότι ανήκει σε Στοά. «Ίσως βρισκόμαστε στο ανατολικό μέρος του ιερού της Αρτέμιδος» λέει ο κ. Ρέμπερ. Δεν το έχουν βρει, όμως κάποια στοιχεία κάνουν τους επιστήμονες της Ελβετικής Αρχαιολογικής Σχολής να αισιοδοξούν.