Μία λέξη που κυκλοφορεί τελευταίως πάρα πολύ στα χείλη σε όλο το πανελλήνιο από τον πρωθυπουργό, τους δημοσιογράφους, τους δημοσιολέκτες, τους απλούς πολίτες και γράφεται στις εφημερίδες, τα περιοδικά, αλλά λέγεται και στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση, είναι η εκλεκτή και δόκιμη λέξη «συναίνεση».
Πώς την πλάσαμε και τι ακριβώς να σημαίνει που την κάναμε μία άκρως πολυσήμαντη λέξη και είναι και γλυκόηχη; Η ετυμολογική αναζήτηση και η ανάλυσή της μάς αποκαλύπτει μία βαθύτερη και πλούσια βάση της καλλιεργημένης και νοηματικά αποδοτικής Ελληνικής γλώσσας μας.
Το πρώτο συνθετικό της είναι η πρόθεση συν που σημαίνει πάντοτε μαζί με. Λέμε: «Συν γυναιξί και τέκνοις»= Μαζί με τις γυναίκες και τα παιδιά. ΄Η «Συν Αθηνά και χείρα κίνει» = Μαζί με την Αθηνά κούνησε και συ τα χέρια σου! Επίσης, συν είναι και το σύμβολο της πρόσθεσης 2+2=4. Το συν είναι μία χρησιμότατη πρόθεσή μας που μάς βοηθάει στη σύνθεση ίσως χιλιάδων περιεκτικών λέξεων και κάνει τη γλώσσα μας να έχει μεθοδική πλαστικότητα και να εκφράζει ποικιλόμορφα νοήματα. Π.χ. συν και φωνή = συμφωνία, συν και βάλλω = σύμβολο, συμβολικός, συμβολισμός κ.λπ.
Στη Συναίνεση το δεύτερο συνθετικό είναι η λέξη αίνος που σημαίνει λόγος δοξαστικός υπέρ τρίτου, λόγος που αποδίδει δόξα και τιμή συνήθως στο θεό, είναι ένας δοξαστικός ψαλμός, ένας επαινετικός και εξυμνητικός λόγος. Το ρήμα είναι αινώ που σημαίνει απευθύνω ύμνους και δοξολογίες και λέμε: «Αινείτε τον Κύριον» = Δοξολογείτε τον Κύριον. Από εδώ είναι και το άλλο ρήμα αινίσσομαι που σημαίνει μιλώ αινιγματικά. Και τι είναι το αίνιγμα; Είναι ένας ασαφής λόγος, αλλά έχει κάποιο νόημα. Και το υπαινίσσομαι σημαίνει υπονοώ, μιλώ καλυμμένα, με συγκεκαλυμμένο τρόπο.
Τώρα τι ακριβώς σημαίνει η συναίνεση; Πρέπει εδώ να πούμε πως από τον αίνο βγήκε και η λέξη αίνεση που σημαίνει ύμνηση. ( Η ένεση για τη γρίπη γράφεται ως ένεση και είναι σύνθετη από την πρόθεση εν = μέσα και το ρήμα ίημι=ρίχνω, δηλ. ενίημι που σημαίνει ρίχνω μέσα. Αυτό ακριβώς γίνεται με το εμβόλιο. Η αίνεση είναι ένας ύμνος και όταν μαζί λέμε έναν ύμνο τότε γίνεται συναίνεση. Όταν ψάλλουμε τον εθνικό μας ύμνο, τότε όλοι ακολουθούμε τον ίδιο σκοπό, τον ίδιο ήχο και δεν επιτρέπεται κανένα φάλτσο. Έτσι συναίνεση κατέληξε να σημαίνει υποστήριξη του λόγου ή της άποψης του άλλου,σημαίνει συγκατάθεση, συγκατάνευση και αποδοχή. Με τη συναίνεση τραγουδούμε όλοι μαζί το ίδιο τραγούδι γιατί αλλιώς δεν γίνεται.
Η γλώσσα μας η Ελληνική,, μάς οδηγεί όλους μας. Για να έχουμε κοινωνική συναίνεση αυτό σημαίνει ότι το σύνολο ή το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας μας πρέπει να αποδέχεται τις αποφάσεις που οι περισσότεροι παίρνουμε και μόνο τότε υπάρχει πρόοδος και η πλειοψηφία – σύμφωνα με τη ρήτρα του Λυκούργου – αποτελεί τη βάση κάθε δημοκρατικού πολιτεύματος.
Για να επιτευχθεί, όμως, η πολιτική συναίνεση χρειάζεται πρώτα να προηγηθεί ένας πολιτισμένος και κριτικός διάλογος ο οποίος μπορεί να φέρει μία εποικοδομητική συνεργασία όχι όμως μία συνολική αποδοχή. Τη λύση θα την δώσουν οι εκλογές που βγάζουν νικητές και ηττημένους. Άρα στις δημοκρατίες δεν μπορεί να υπάρχει καθολική πολιτική συναίνεση. Το να μιλάει όμως πολιτισμένα η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση αυτό από μόνο του είναι μια γόνιμη συνεργασία για τον τόπο, αλλά δεν μπορεί να είναι συναίνεση γιατί μόνο η μία πλευρά τελικά αποφασίζει, η κυβέρνηση.
Υποθέτω ότι η συναίνεση – με την πολιτική της σημασία – μπήκε στα Ελληνικά από την επιρροή της Αγγλικής λέξης Consensus που σημαίνει con = συν και sensus = αίσθημα, άρα αρχικά συναίσθημα. Σημαίνει, επίσης, γενική ομολογία, παραδοχή, ομοφωνία και όπως περιγράφτηκε παραπάνω συναίνεση.
Στην πολιτική επιστήμη το θέμα είναι πολύ συζητήσιμο, αλλά σε τελική ανάλυση ο διάλογος για την επίτευξη της συναίνεσης είναι ένα πρώτο και σημαντικό βήμα για την επίτευξη δίκαιων νόμων που οι αρχαίοι μας – και εμείς σήμερα – ονομάζουμε με μία λέξη ευνομία.
Τέλος, στην Κοπεγχάγη και σε παγκόσμιο επίπεδο, δυστυχώς, δεν επιτεύχθηκε συναίνεση για τις κλιματικές αλλαγές και μπορούμε να πούμε πως είχαμε μία κλασική ασυναίνεση. (Η λέξη δεν είναι και τόσο δόκιμη στην περίπτωση αυτή, αλλά λέμε παρομοίως ασυνειδησία, ασυμμετρία και πολλές άλλες).
Στην Κοπεγχάγη το Δεκέμβριο του 2009, κοινή συναινέσει αποφασίσαμε να παραμείνουμε ασυναίνετοι!