Το ρητό «Ακολούθως τη φύσει ζην» ή «Ομολογουμένως τη φύσει ζην» αποδίδεται στον αρχαίο Έλληνα φιλόσοφο Ζήνωνα, ο οποίος είχε γεννηθεί στην Κύπρο στα μέσα του 4ου π.Χ. αιώνα, αλλά έζησε στην Αθήνα τα περισσότερά του χρόνια. 

Στην Αθήνα ο Ζήνων δίδαξε στην Ποικίλη Στοά της αθηναϊκής αγοράς, από την οποία ο ίδιος, καθώς και οι μαθητές του, ονομάσθηκαν στωικοί φιλόσοφοι. Ο Ζήνων, επηρεασμένος προφανώς από τη διδασκαλία των κυνικών φιλοσόφων περί αποχής από τα υλικά αγαθά, δίδαξε την ολιγάρκεια, την ανεξαρτησία από τις πολυτέλειες της ζωής, και την απαλλαγή από τα πάθη. 

Σύμφωνα με τους σύγχρονους μελετητές της φιλοσοφίας, αλλά και τους περιβαλλοντολόγους, με τη ρήση του «Ακολούθως τη φύσει ζην» ο Ζήνων παροτρύνει τον άνθρωπο να ζει σε αρμονία με το φυσικό του περιβάλλον.

Εν όψει του αδιαμφισβήτητου γεγονότος ότι η αρμονική διαβίωση του ανθρώπου με το περιβάλλον έχει διασαλευθεί τις τελευταίες δεκαετίες από τη ρύπανση της ατμόσφαιρας, καθώς και των υδάτων και του εδάφους, από το συνεχώς αυξανόμενο διοξείδιο του άνθρακα που εκπέμπεται στην ατμόσφαιρα από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, η εν λόγω ρήση του Ζήνωνα αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, κοντά δυόμισι χιλιάδες χρόνια μετά. 

Στην εποχή μας ήδη βιώνουμε διάφορες πτυχές της κλιματικής αλλαγής, με τα συχνά ακραία καιρικά φαινόμενα που πλήττουν διάφορες περιοχές του Πλανήτη μας. 

Στα τέλη του περασμένου Αυγούστου ο τυφώνας Χάρβεϊ έπληξε την Πολιτεία των ΗΠΑ Τέξας, και ιδιαίτερα την πρωτεύουσά του Χιούστον σε τέτοιο βαθμό, που προξένησε καταστροφικές πλημμύρες άνευ προηγουμένου στην πόλη και στα περίχωρά της. Η Ομοσπονδιακή Μετεωρολογική Υπηρεσία των ΗΠΑ χαρακτήρισε τις πλημμύρες και τις καταστροφές που προξένησαν ως τις χειρότερες που έχουν καταγραφεί ποτέ.

Η εφημερίδα The Age (2/9/17) σε άρθρο της χαρακτηρίζει τις πλημμύρες που προξένησε ο τυφώνας Χάρβεϊ είναι χωρίς προηγούμενο τα τελευταία 1000 χρόνια!

Ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ με διάταγμά του κήρυξε την περιοχή σε κατάσταση φυσικής καταστροφής. Σύμφωνα με εκτιμήσεις Αμερικανών εμπειρογνωμόνων το οικονομικό κόστος από τις πλημμύρες του τυφώνα Χάρβεϊ μπορεί να υπερβεί τα 160 δισεκατομμύρια δολάρια, με άλλα λόγια όσο ήταν το κόστος του τυφώνα Κατρίνα, που το 2005 είχε πλήξει την Πολιτεία Φλόριδα των ΗΠΑ.

Παράλληλα, η Ινδία, το Νεπάλ και το Μπαγκλαντές έχουν πληγεί από μουσώνες και πλημμύρες που προξένησαν τεράστιες υλικές καταστροφές, και προκάλεσαν το θάνατο χιλιάδων ανθρώπων. Την ίδια περίοδο και η Κίνα είχε πληχθεί από τον τυφώνα Χάτο, τον 13ο τυφώνα από τις αρχές του 2017.

Η ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ 

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Η αθηναϊκή εφημερίδα Πρώτο Θέμα, σε άρθρο της με θέμα «Συναγερμός από τους επιστήμονες. Ο Πλανήτης υπερθερμαίνεται: Για 391 μήνες ανεβαίνει συνεχώς η θερμοκρασία» (18/8/17), γράφει τα ακόλουθα: 

«Ανησυχία προκαλεί σε όλο τον κόσμο η ανακοίνωση από Αμερικανούς επιστήμονες ότι για 391 συνεχόμενους μήνες (σχεδόν 33 χρόνια) η θερμοκρασία ανεβαίνει, καθώς οι θερμοκρασίες όλους αυτούς τους μήνες ήταν υψηλότερες από το μέσο όρο των στοιχείων που έχουν καταγραφεί από το 1880, οπότε και ξεκίνησαν να καταγράφονται τα σχετικά δεδομένα. Όσο για τον Ιούλιο, ήταν ο δεύτερος πιο ζεστός μήνας που έχει καταγραφεί ποτέ στην ιστορία «χάνοντας» την πρώτη θέση για λίγο από τον Ιούλιο του 2016 που ήταν ελαφρώς πιο θερμός λόγω του φαινομένου του Ελ Νίνιο. Σύμφωνα με τους επιστήμονες της υπηρεσίας National Oceanic and Atmospheric Administration το τρομακτικό αυτό ρεκόρ οφείλεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Όπως επισήμαναν, μάλιστα, αυτό που τους προκαλεί την περιέργεια είναι ότι οι θερμοκρασίες του Ιουλίου ήταν τόσο υψηλές χωρίς να είναι «παρών» το φαινόμενο του Ελ Νίνιο».

Η αθηναϊκή εφημερίδα Η Καθημερινή, σε άρθρο της με τίτλο «Παγόβουνο-τρόμος στην Ανταρκτική», 13/07/2017, γράφει, μεταξύ άλλων, και τα ακόλουθα: 

«Παγόβουνο ενός τρισεκατομμυρίου τόνων, ένα από τα μεγαλύτερα που έχουν καταγραφεί ποτέ, σχηματίσθηκε μετά την αποκόλληση τεράστιας έκτασης πάγου από την Ανταρκτική, ανακοίνωσαν σήμερα ερευνητές του βρετανικού πανεπιστημίου του Σουόνσι.

{…} «Το παγόβουνο που αποκολλήθηκε είναι το μεγαλύτερο που έχουμε καταγράψει μέχρι σήμερα και η εξέλιξη του φαινομένου είναι δύσκολο να προβλεφθεί», τόνισε ο καθηγητής του πανεπιστημίου του Σουάνσι, Άντριαν Λάκμαν, και βασικός ερευνητής του προγράμματος». 

Δημοσίευμα στην αθηναϊκή εφημερίδα Το Βήμα, 25/8/17, αποτελεί περαιτέρω ένδειξη ότι οι πάγοι αρχίζουν να λιώνουν όχι μόνο στην Ανταρκτική, αλλά και στην Αρκτική.

Το δημοσίευμα έχει τον ακόλουθο τίτλο: «Δεξαμενόπλοιο πέρασε την Αρκτική χωρίς παγοθραυστικά. Το πρωτοφανές γεγονός κατέστη εφικτό εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής». 

Η πρώτη και η τελευταία παράγραφος του εν λόγω δημοσιεύματος έχουν ως εξής: 

«Η αλλαγή του κλίματος επέτρεψε στο ρωσικό δεξαμενόπλοιο «Κριστόφ ντε Μαρζερί», να ταξιδέψει στην Αρκτική χωρίς συνοδεία παγοθραυστικών για πρώτη φορά.

{…} Η έκταση του πάγου της Αρκτικής έπεσε σε νέο χαμηλό επίπεδο τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους εξαιτίας των υψηλών θερμοκρασιών στις πολικές περιοχές». 

ΥΠΟΘΗΚΕΥΟΥΜΕ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΜΑΣ

Ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα στην εποχή μας σχετίζεται με την αυξανόμενη χρήση φυσικών πόρων, καθότι έχει δημιουργηθεί η ψευδαίσθηση στους λαούς των προηγμένων οικονομικά και τεχνολογικά χωρών ότι η απόκτηση υλικών αγαθών μπορεί να συνεχισθεί επ’ άπειρον. Όμως, δεν χρειάζεται πολλή σκέψη για να αντιληφθούμε πόσο λανθασμένη είναι η αντίληψη αυτή, γιατί δεν λαμβάνει υπόψη τις βασικές συνιστώσες του περιβαλλοντικού θέματος. 

Από τη μια, δεν αναγνωρίζει πως οι πόροι του Πλανήτη μας είναι δεδομένοι, και ως εκ τούτου αργά ή γρήγορα δεν θα επαρκούν για τις ανάγκες της ανθρωπότητας, με την τάση της προς υπερκατανάλωση από τη μια, και από την άλλη με την συνεχή αύξηση του πληθυσμού.

Πρέπει να θεωρείται ιδιαίτερα ανησυχητικό το γεγονός ότι στις προηγμένες τεχνολογικά και οικονομικά χώρες στην εποχή μας παρατηρείται μια αυξανόμενη δυσαρμονία μεταξύ των υλικών επιδιώξεων από τη μια, και των αρνητικών οικολογικών συνεπειών τους από την άλλη.

Με άλλα λόγια, οι εξελίξεις αυτές έχουν ως αποτέλεσμα τη διασάλευση στην ισορροπία του οικοσυστήματος, η οποία γίνεται αισθητή από την αυξημένη συχνότητα, αλλά και ένταση, των ακραίων καιρικών φαινομένων.

Ο Ευάγγελος Ι. Μανωλάς, Αναπληρωτής Καθηγητής στη Σχολή Επιστημών Γεωπονίας και Δασολογίας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, σε μελέτη του με τίτλο «Κλιματική αλλαγή: Προκλήσεις για τον 21ο αιώνα», 2015, μεταξύ άλλων κάνει και τις ακόλουθες παρατηρήσεις:

«Η κλιματική αλλαγή αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει ποτέ αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα. Λόγω της καύσης ορυκτών καυσίμων, ιδιαίτερα άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου, από ανθρώπινες δραστηριότητες, η συγκέντρωση αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, όπως διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο και υποξείδιο του αζώτου, έχει αυξηθεί σημαντικά. Ιδιαίτερα, η συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, που αποτελεί και το σημαντικότερο αέριο του θερμοκηπίου, έχει, από την αρχή της βιομηχανικής επανάστασης, αυξηθεί κατά 40%. Τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη εποχή στην παγκόσμια ιστορία, είναι σήμερα στα υψηλότερα επίπεδά τους.

Η ευθύνη που φέρει ο άνθρωπος για το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής είναι πλέον αδιαμφισβήτητη. Εάν δεν ληφθούν μέτρα να μειωθούν οι εκπομπές θερμοκηπιακών αερίων, οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα τον 21ο αιώνα θα αυξηθούν δύο ή τρεις φορές σε σχέση με τα επίπεδα της προ-βιομηχανικής εποχής».

Τον Ιούνιο του 2016 ο πληθυσμός των ακόλουθων 10 πολυπληθέστερων χωρών αντιπροσώπευε το 59,53% του παγκόσμιου πληθυσμού. Οι χώρες αυτές είναι οι ακόλουθες:

Κίνα, Ινδία, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Ινδονησία, Βραζιλία, Πακιστάν, Νιγηρία, Μπαγκλαντές, Ρωσία, Ιαπωνία.

Πρόσφατη έκθεση της Υπηρεσίας Οικονομικών και Κοινωνικών Υποθέσεων του ΟΗΕ προβλέπει ότι ο σημερινός παγκόσμιος πληθυσμός των σχεδόν 7,6 δισεκατομμυρίων κατοίκων θα αυξηθεί σε 8,6 δισεκατομμύρια μέχρι το 2030, σε 9,8 δισεκατομμύρια το 2050 και σε 11,2 δισεκατομμύρια το 2100.

Όταν λάβουμε υπόψη πως σύμφωνα με την ίδια έκθεση, σχεδόν 83 εκατομμύρια άνθρωποι προστίθενται κάθε χρόνο στον παγκόσμιο πληθυσμό, αντιλαμβανόμαστε τις διαστάσεις που παίρνει το οικολογικό πρόβλημα, αφού οι γήινοι πόροι όχι μόνο δεν αυξάνονται, αλλά μειώνονται από την συνεχώς αυξανόμενη εκμετάλλευση. 

Επιπρόσθετα, οι φτωχές χώρες της εποχής μας καταβάλλουν κάθε προσπάθεια να ανεβάσουν το βιοτικό τους επίπεδο, πράγμα που σημαίνει αυξημένη χρήση και κατανάλωση των ήδη περιορισμένων πόρων του Πλανήτη μας.

Το μόνο συμπέρασμα που μπορεί να εξαχθεί από τις εξελίξεις αυτές είναι ότι το μέλλον για τις επερχόμενες γενιές καθίσταται προβληματικό.

Και όμως, η ανθρωπότητα συνεχίζει να αγνοεί τη σοφή προτροπή του Ζήνωνα «Ακολούθως τη φύσει ζην».