Γελάνε, πειράζονται, είναι κεφάτοι, οικείοι. Μιλάω για τα πέντε παιδιά της «Απόδημης Κομπανίας», τον Έκτορα, τον Γιάννη, τον Μανώλη, την Μαρία και τον Γιώργο που το Σάββατο το απόγευμα κατάφερα τελικά να συναντήσω. Δύσκολη υπόθεση να κανονίσεις ραντεβού μαζί τους. Ήρθαν για τρεις – τέσσερις εμφανίσεις στην Αυστραλία και τελικά θα κάνουν πάνω από δέκα. «Δεν πειράζει, μας αρέσει, το απολαμβάνουμε» λέει ο Έκτορας γελώντας ενώ ο Γιώργος και ο Μανώλης συμπληρώνουν με πλακατζίδικη διάθεση «δώστε μας κι άλλες». Την Κυριακή το βράδυ θα ανεβούν και στην σκηνή του Φεστιβάλ «Αντίποδες» για να ζωντανέψουν στις μνήμες μας, μερικά από εκείνα τα θρυλικά βράδια του Retreat. Η φωνή τους, το πάθος τους και το μεράκι τους ήταν η βασική συνταγή των αξέχαστων εκείνων βραδιών της δεκαετίας του ’90 που παραμένουν ακόμα χαραγμένες ανεξίτηλα στο νου πολλών από εμάς.
ΚΑΠΟΥ, ΚΑΠΩΣ, ΚΑΠΟΤΕ
Μία παρέα από τρία νεαρά παιδιά, ήταν στα μέσα της δεκαετίας του 1980 ο Μανώλης και ο Γιώργος Γαλιάτσος μαζί με τον Έκτορα Κοσμά. Τα έφερε κοντά και τα ένωσε η αγάπη τους για το ρεμπέτικο τραγούδι. Έτσι γεννήθηκε η «Απόδημη Κομπανία».
Ο Έκτορας, ελληνοαυστραλός τρίτης γενιάς του οποίου οι παππούδες, από την πλευρά του πατέρα του, μετανάστευσαν στην Αυστραλία τη δεκαετία του 1920. Ο πατέρας του γεννήθηκε στη Μελβούρνη. Η μητέρα του πατέρα του, η γιαγιά Σοφία ήταν μικρασιάτισσα στην καταγωγή. Ελληνικά δεν μιλούσαν στο σπίτι του Έκτορα αλλά άκουγαν μουσική, πολλή ελληνική μουσική. Θυμάται ότι άκουγε στο γραμμόφωνο σμυρναίικα και ρεμπέτικα τραγούδια από δίσκους 78 στροφών, που όπως παλαιότερα είχε πει σε άλλη του συνέντευξη έστελνε για χρόνια η αδερφή της γιαγιάς του Σοφίας από την Ελλάδα. «Αυτά τα τραγούδια, αυτές οι παλιές ηχογραφήσεις με άγγιξαν από την πρώτη στιγμή. Δεν ξέρω αλλά ήταν σαν να υπήρχε πάντα μέσα μου αυτός ο ήχος, σαν να τον κουβαλούσα μέσα στα γονίδιά μου, με συγκίνησε από την πρώτη στιγμή. Σαν να ήταν από πάντα εκεί αυτή η αγάπη», μου λέει.
Τα αδέρφια Μανώλης και ο Γιώργος Γαλιάτσος και αυτοί γεννημένοι στην Μελβούρνη. Αγάπησαν το καλό παραδοσιακό ελληνικό τραγούδι και από τα φοιτητικά τους χρόνια τάχθηκαν στην υπηρεσία του. Μετά έρχεται η συνάντηση με τον Έκτορα, η «Απόδημη», οι εμφανίσεις στο Retreat και τρεις δισκογραφικές δουλειές στην Αυστραλία και… η στιγμή που τα παιδιά των μεταναστών αποφασίζουν την παλιννόστηση ή την δική τους μετανάστευση; Στα τέλη της δεκαετίας του ‘90 τα τρία ιδρυτικά μέλη της Απόδημης Κομπανίας επιστρέφουν στην Ελλάδα για να ανοίξει ένας καινούριος δημιουργικός κύκλος για τους ομογενείς ρεμπέτες ή καλύτερα «λάτρεις της καλής μουσικής», όπως λέει ο Γιώργος.
ΣΕ ΧΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ ΚΑΙ ΚΕΛΤΙΚΟ
Η Ελλάδα ήταν η μεγάλη πρόκληση, η πηγή έμπνευσης αλλά και το μεγάλο σχολείο για τα παιδιά της Απόδημης της Μελβούρνης, όπως λένε οι ίδιοι.
«Αν και συνέχιζα να παίζω τη μουσική που μου άρεσε στη Μελβούρνη, συνειδητοποίησα πως, αν ήθελα να πάω μπροστά ως μουσικός, έπρεπε να πάω στην Ελλάδα» λέει ο Έκτορας που έφυγε από την Μελβούρνη το 1998.
«Δεν ήταν μία απόφαση που στηρίχθηκε στο πού θα τα περάσουμε καλύτερα. Το να βρεθούμε στην Ελλάδα μας έφερε κοντά στους μεγάλους δασκάλους του ρεμπέτικου. Στην πηγή, αν θες», λένε ο Γιώργος και ο Μανώλης που ήδη βρίσκονταν στην Ελλάδα πριν τον Έκτορα.
«Η φιλία, η αγάπη για την καλή μουσική λειτούργησε και λειτουργεί μέχρι και σήμερα ως o βασικός συνδετικός κρίκος ύπαρξης της «Απόδημης Κομπανίας», λέει ο Έκτορας.
Σε αυτή τη φιλική παρέα ήρθαν να προστεθούν αργότερα η Μαρία Δείκτα και ο Γιάννης Νιάρχος.
Η Μαρία γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Λαύριο και προέρχεται από οικογένεια μουσικών. Η καριέρα της στον χώρο άρχισε το 2003. Στο ιστορικό της έχει συνεργασίες με τη Μαρίζα Κωχ και στο χώρο του ρεμπέτικου με το Γιάννη Λεμπέση, με συμμετοχές στους δίσκους και των δύο καλλιτεχνών. Μικρές συνεργασίες έχει κάνει με το Μανώλη Δημητριανάκη και το Δημήτρη Κοντογιάννη ενώ συνεργάζεται και με τον Μπάμπη Γκολέ.
Ο Γιάννης Νιάρχος, η κιθάρα – φωνάρα στη Απόδημη, κουβαλά και αυτός τη δική του ιστορία στο μουσικό σχήμα. Πολύχρονη η παρουσία του στα μουσικά δρώμενα της ρεμπέτικης σκηνής στην Αθήνα με θητεία στην Στοά των Αθανάτων όπου ακόμα και σήμερα εμφανίζεται, δηλώνει λάτρης της τζαζ και του μπλουζ. Οι θαυμαστές του τον θεωρούν μάστορα του αμανέ και τα φιλμάκια του YouTube μελωδικά, μου επιβεβαιώνουν την φήμη του.
«Πιστεύω ότι όταν η μουσική παίζεται σωστά και από καρδιάς είναι καλή μουσική. Ακόμα και κάποια ποπ κομμάτια μπορούν να είναι καλή μουσική. Μπορεί να είναι λίγα μέσα στον σημερινό αχταρμά αλλά υπάρχουν», λέει ο Γιώργος Γαλιάτσος καθώς όλη η παρέα δηλώνει την αγάπη της για την καλή μουσική όποια και αν είναι αυτή πριν επέμβει ο Μανώλης που αποκαλύπτει μία ακόμα μουσική αναζήτηση στο ενεργητικό της παρέας.
«Εγώ και ο Γιώργος εκτός από την ‘Απόδημη’ συμμετέχουμε και στο σχήμα ‘Κέλτες’. Παίζουμε παραδοσιακή ιρλανδική μουσική», λέει ο Μανώλης που προσθέτει ότι αυτό που τους τράβηξε στο ρεμπέτικο, τους τράβηξε και στην κελτική μουσική. «Αυθεντική και αληθινή».
Να αναφέρουμε ότι το συγκρότημα «Κέλτες» δημιουργήθηκε στην Αθήνα το 1997. Εκτός από τον Γιώργο Γαλιάτσο που κάνει φωνητικά, και παίζει κιθάρα και ιρλανδέζικο μπουζούκι και τον Μανώλη που παίζει μαντολίνο, banjo και ιρλανδέζικο μπουζούκι επίσης στους «Κέλτες» συμμετέχουν ο Κώστας Ξυδάκης και ο Πάνος Γκαϊτατζής. Αυτή τη στιγμή θεωρούνται το νούμερο ένα γκρουπ του παραδοσιακού κέλτικου τραγουδιού στην Ελλάδα.
ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ ΚΑΙ «ΜΑΪΝΤΑΝΟΙ»
«Πιστεύω ότι σήμερα το ρεμπέτικο αρέσει σε περισσότερα αυτιά απ’ ότι ας πούμε είκοσι χρόνια πριν», αναφέρω στην παρέα περιμένοντας αντιδράσεις.
Η πρώτη έρχεται από την Μαρία. «Δεν ισχύει αυτό». Μετά ο Γιάννης παίρνει το λόγο. «Η αναβίωση έχει ξεθυμάνει. Ήταν μία μόδα που μπορεί να μην πέρασε εντελώς, αλλά έχει πέσει».
Η Μαρία συνεχίζει. «Οι φοιτητές της δεκαετίας του ’80 έψαχναν να βρουν ρεμπέτικο, τώρα αυτό δεν γίνεται. Δεν ακούνε πλέον. Τώρα υπάρχουν οι μαϊντανοί». Τον λόγο παίρνει ο Γιώργος… «Τους έχει παραμυθιάσει σήμερα η τηλεόραση. Στην τηλεόραση γίνεται η καταστροφή. Ακούνε σήμερα παραδοσιακό ηπειρώτικο τραγούδι; Ακούνε καλό παραδοσιακό τραγούδι; Όχι. Τους σερβίρουν αυτό που τους σερβίρουν και δεν ψάχνουν πλέον οι νέοι».
Μήπως οι νέες κοινωνικές συνθήκες δεν ευνοούν την «μόδα» του ρεμπέτικου; ρωτάω τον Γιώργο.
«Όχι, είναι άλλοι οι λόγοι. Είναι η υπερκυκλοφορία όλων αυτών των νέων τραγουδιστών που κατακλύζει την αγορά. Ξεφυτρώνει και ένας καινούριος κάθε έξι μήνες», λέει.
Η παρέα όμως επιμένει στο μουσικό σχήμα, επιμένει στο ρεμπέτικο παρά το γεγονός ότι ο Γιάννης το λέει ξεκάθαρα. «Είναι δύσκολο να βγάλεις το ψωμί σου σήμερα στην Ελλάδα με το ρεμπέτικο. Αυτή η μουσική για να ζήσεις είναι 30 – 40 τραγούδια αν μιλάμε για τα ρεμπέτικα και βιοποριστικά εκεί σταματάνε όλα. Καλλιτεχνικά ο καθένας μας μπορεί να παίξει πολλά άλλα ρεμπέτικα αλλά αυτά δεν είναι τα γνωστά υπάρχουν όμως και εμείς πολλές φορές τα βάζουμε στο πρόγραμμά μας».
«Το μεράκι μας το βγάζουμε στην εκτέλεση», λέει ο Έκτορας που ομολογουμένως ξέρει από πειραματισμούς στο βιολί. Ο Έκτορας μιλά για άγνωστα ρεμπέτικα που δίνουν την δυνατότητα στην «Απόδημη» να διερευνά και να ξεπερνά τα όρια της συνεχώς.
Οι συναυλίες από την άλλη, όπως οι ίδιοι ομολογούν, λειτουργούν και σαν φόρουμ για την παρέα να παίξει εκείνα τα κομμάτια που τα πολλά αυτιά δεν ακούν συνήθως. Αυτήν την αποκλειστικότητα θα παρουσιάσουν στο κοινό της Μελβούρνης την Κυριακή το βράδυ.
«Η παρέα ξέρει και η παρέα μπορεί» σκέφτομαι. Η παρέα επιμένει χωρίς να πτοείται από τους «μαϊντανούς». Και «η παρέα είναι εγγύηση», λέει μία καλή φίλη που στην κυριολεξία μεγάλωσε μέσα στο Retreat. Η παρέα των φίλων θα τραγουδήσει για φίλους την Κυριακή το βράδυ. Όσοι πιστοί προσέλθετε!