ΤΗΝ… Οδύσσεια, του περάσματος της (…προκαταρκτικής) ερήμου της συναρπαστικά “πρωτόγονης” Βολιβίας, την εξιστόρησα στο προηγούμενο δημοσίευμα.
ΟΣΑ χρόνια και αν περάσουν, για πολλούς και διάφορους λόγους (ανεξάρτητους από το ταξίδι), θα θυμάμαι την πορεία του ξεχαρβαλωμένου λεωφορείου που με τις λίγες δυνάμεις που του είχαν απομείνει, προσπαθούσε να διασχίσει τη φεγγαρόλουστη (και παγωμένη) έρημο.
ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ, δεν πρόκειται να ξεχάσω την αυθεντική και (εντελώς) γουέστερν ατμόσφαιρα του “μαγαζιού” όπου σταμάτησε το λεωφορείο, καταμεσής της ερήμου, στη μία μετά τα μεσάνυχτα.
ΤΗΝ κρυστάλλινα παγωμένη νύχτα που λειτουργούσε ως φίλτρο, φιλτράροντας, ακόμα και τη σιωπή της ερήμου που έδινε άλλη διάσταση (και νόημα) στις σκιές που δημιουργούσαν οι μισογκρεμισμένοι πλίθινοι τοίχοι, κάτω από την πανσέληνο.
ΟΛΑ αυτά όμως, όσο πρόσφατα και ζωντανά είναι ακόμα στη μνήμη μου, ανήκουν στο παρελθόν. Άλλωστε, η μεγάλη πρόκληση του ταξιδιού ήταν το πέρασμα της… αλμυρής ερήμου του Ουγινί και από εκεί (κατευθείαν) στην έρημο της Ατακάμα στη Βόρεια Χιλή.
ΑΥΤΟ σημαίνει ότι στις 10 το πρωί ξεκινούσαμε με ένα four wheel drive Toyota, να διασχίσουμε την έρημο. Ένα ταξίδι, εξαιρετικά απαιτητικό (λόγω ειδικών καιρικών συνθηκών) και κουραστικό (λόγω κακών δρόμων και μεγάλων αποστάσεων) που θα διαρκούσε τρεις μέρες.
ΤΗΝ πρώτη μέρα θα διασχίζαμε την τεράστια αλατολίμνη του Ουγινί, και τη δεύτερη και τρίτη μέρα, τα ερημικά υψίπεδα των ηφαιστείων και την έρημο που θα μας οδηγούσε στα σύνορα της Χιλής όπου άρχιζε η έρημος Ατακάμα.
ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ για μια προϊστορική λίμνη που λόγω κλιματολογικών αλλαγών που συνέβησαν πριν εκατομμύρια χρόνια, “εξατμίσθηκε” αφήνοντας στο χώρο που κάλυπτε μια νέα “συμπαγή” λευκή θάλασσα. Μια έρημο όπου την άμμο αντικατάστησε το αλάτι.
ΕΤΣΙ ισχυρίζονται οι γεωλόγοι (και εγώ δεν έχω λόγους να τους αμφισβητήσω) ότι σχηματίστηκαν πάνω στη γη και μάλιστα σε υψόμετρο 4000 μέτρων οι έρημοι από αλάτι, που πριν πέντε έξι δεκαετίες ακόμα, ήταν μια από τις πιο πλουτοπαραγωγικές πηγές της Βολιβίας, λόγω της εξαγωγής μεγάλων ποσοτήτων αλατιού.
ΔΙΑΣΧΙΖΟΝΤΑΣ την έρημο αυτή, είχα την αίσθηση ότι διέσχιζα μια θάλασσα και μάλιστα με… four wheel drive(!). Καταμεσής λοιπόν του λαμπερού, κάτω από τον ήλιο, ωκεανού από αλάτι, που η λευκότητά του σε τύφλωνε, υπήρχαν και μικρά νησάκια, που κατοικούν, εδώ και εκατομμύρια χρόνια, διάφορα είδη ζωής, εκτός ανθρώπων.
ΣΚΕΦΤΕΙΤΕ ΤΟ σαν μια ατελείωτη χιονισμένη πεδιάδα, διάσπαρτη από κορυφές παλιών ηφαιστείων και περιτριγυρισμένη από τις πανύψηλες (και γυμνές) βουνοκορφές των Άνδεων.
ΕΝΑ εντελώς εξωγήινο τοπίο που διαφέντευε το φως και η απέραντη γαλήνη της “πρωτόγονης” αυτής ερήμου. Μια “άλλης” έρημου, μέσα στην ίδια την… έρημο! Μια λευκότητα μέσα στο ίδιο το φως.
ΠΩΣ αλλιώς να περιγράψω με λόγια, το τι ακριβώς έβλεπαν τα μάτια μας για μια ολόκληρη ημέρα, μέχρι το τέλος του δειλινού, που διακρίναμε σε απόσταση, τη σκιά της… στεριάς. Φτάσαμε στις όχθες και καταλήξαμε σε έναν καταυλισμό που έμοιαζε με πρόχειρο ορεινό καταφύγιο, άλλης εποχής.
ΗΤΑΝ ο τόπος διανυκτέρευσης, που μας παρέπεμψε σε ένα “ξενοδοχείο”, που ήταν χτισμένο με μεγάλες τετραγωνισμένες πέτρες από… αλάτι! Περιττό να περιγράψω τις… ανέσεις του.
ΦΤΑΝΕΙ να σας πω ότι η γεννήτρια ηλεκτροδότησης, λειτουργούσε από τις 7 μέχρι τις 9 το βράδυ! Μετά (απόλυτο) σκοτάδι και… σιωπητήριο. Η πνοή της παγωμένης σιωπής.
ΔΥΟ μέχρι σήμερα λοιπόν οι “καλές” νύχτες και είχαμε μπροστά μας δρόμο, μέχρι το Σαν Πέντρο δε Ατακάμα της Χιλής.
ΝΕΕΣ συγκινήσεις και πρωτοφανή τοπία μας περίμεναν και την επόμενη ημέρα καθ’ όλη τη διάρκεια μιας διαδρομής, ανάμεσα από εκατοντάδες ανενεργά και ημιενεργά ηφαίστεια, σε υψόμετρο πάνω από 4.000 μέτρα (ορισμένα από τα οποία ακόμα να καπνίζουν) και πολύχρωμες λίμνες γεμάτες φλαμέγκο.
ΤΟ όλο τοπίο ήταν σεληνιακό και εξωπραγματικό. Κάτι, απόλυτα “ξένο” και εντελώς ασυνήθιστο. Μια διαδρομή από αυτές που εύκολα θα βαφτίζαμε: φανταστική.
ΤΟ ίδιο απίστευτο και “πρωτόγονο” σε όλες τις στοιχειώδεις… ανέσεις ήταν και το “ξενοδοχείο” της ερήμου, που κοιμηθήκαμε (ή τέλος πάντων προσπαθήσαμε να κοιμηθούμε) και το δεύτερο βράδυ.
ΜΕΣΑ σε ένα μικρό θάλαμο όλοι μαζί προσπαθούσαμε να μοιραστούμε την παγωνιά μας, γύρω από μια σόμπα με καυσόξυλα, που προσπαθούσε να κρατήσει την παγωνιά σε ανεκτά επίπεδα. Ζεστό νερό και θέρμανση, όπως αντιλαμβάνεστε, δεν υπήρχε και η θερμοκρασία έξω έφτανε τους 15 βαθμούς Κελσίου κάτω από το μηδέν.
ΠΡΩΙ-ΠΡΩΙ την επόμενη μέρα και, πριν βγει ο ήλιος, ξεκινήσαμε (με παγωμένα τα δάχτυλα) να διανύσουμε τις τελευταίες εκατοντάδες χιλιόμετρα, μέχρι να φτάσουμε το μεσημέρι στα σύνορα με τη Χιλή, απ’ όπου με άλλο αυτοκίνητο θα διασχίζαμε και την έρημο Ατακάμα (με μια τριήμερη διακοπή) στο Σαν Πέντρο, μια όμορφη πλινθόκτιστη κωμόπολη στη μέση της γνωστής για την ανομβρία της έρημο.
ΤΑ καλύτερα, η αυθεντικά άγρια Βολιβία, μας τα φύλαγε σε συσκευασία “αναμνηστικού” για τη διαδρομή της τελευταίας ημέρας. Μια διαδρομή που ελισσόταν ανάμεσα σε μεγαλύτερα, πιο λεία και πιο κωνικά ηφαίστεια.
ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ που άλλαζαν διαστάσεις, σχήματα, και χρώματα, κάθε φορά που άλλαζε το φως και μετατοπίζονταν οι σκιές. Ζωγραφιστά, εξωγήινα και ψεύτικα φάνταζαν, με φόντο τον διαφανή (λόγω υψομέτρου) βαθυγάλανο ουρανό.
ΤΕΤΟΙΟ “σκηνικό” δεν έχω δει ούτε σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Η βολιβιανή πραγματικότητα επιτείνονταν και πέρα της φαντασίας που σύνορα δεν γνωρίζει.
ΑΠΛΑ: το τοπίο ήταν απίστευτο. Τέλειο. Ή, άντε, σχεδόν τέλειο. Απ’ αυτά που δεν χορταίνεις και δεν ξεχνάς. Από τα μοναδικά και πλέον δυσεύρετα, στολίδια τούτου του πλανήτη. Από τα πολύ σπάνια “κομμάτια” του.
ΚΑΙ όλα αυτά, δίπλα ακριβώς, στο πιο πλούσιο σε άγρια βλάστηση κομμάτι της ζούγκλας του Αμαζονίου. Από εκεί όπου πριν 43 χρόνια συναντήθηκε με το επαναστατικό του όραμα (και το θάνατο) ο Τσε Γκεβάρα. Ο τελευταίος μεγάλος ήρωας της Νότιας Αμερικής.
Ο άνθρωπος που αποπειράθηκε να δώσει σοσιαλιστική διάσταση στο όραμα (για πλήρη απελευθέρωση) του Σαν Μαρτίν και του Μπολίβαρ, ο οποίος και κληροδότησε το όνομά του στη Βολιβία. Φωτογραφίες του Τσε, συναντάς πάρα πολλές σε όλες τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, Από το Μεξικό, μέχρι και την πατρίδα του, την Αργεντινή.
ΟΙ λίμνες, στους πρόποδες μεγάλων ηφαιστείων που αφήσαμε πίσω μας το πρωί, ήταν ακόμα παγωμένες. Λίγα φλαμέγκο περπατούσαν διστακτικά στην κορυφή του πάγου, αναμένοντας την συνδρομή του ήλιου, που θα συνέβαλε να συλλέξουν τον επιούσιο.
ΦΤΑΣΑΜΕ στα σύνορα (με τη Χιλή) και μετά από τυπικές διαδικασίες συνεχίσαμε το ταξίδι στην Ατακάμα: τη μάνα όλων τω ερήμων. Εκεί που ρίχνει 15 σταγόνες βροχής κάθε… 30 χρόνια! Στον πιο ξερό, πιο θερμό και πιο άνυδρο τόπο του πλανήτη που οι θερμοκρασίες καταρρίπτουν ρεκόρ και προς τα πάνω και το κάτω, λόγω μεγάλου υψομέτρου. Εκεί, που η ζωή, όπως την ξέρουμε, συναντά την… ανυπαρξία της.
ΑΥΤΗ είναι η αυστηρά αφιλόξενη έρημος Ατακάμα, που καλύπτει το μεγαλύτερο και πλουσιότερο σε ορυχεία, μέρος της Βόρειας Χιλής. Το υπέδαφός της είναι πλούσιο σε μεταλλεύματα και γι’ αυτό η Χιλή το απέσπασε βίαια με πόλεμο που κήρυξε το 1879 εναντίον της Βολιβίας και του Περού.
ΣΤΟ Σαν Πέντρο της Ατακάμα περάσαμε τρεις αξέχαστες μέρες και ξεκουραστήκαμε, προκειμένου να αρχίσουμε το ταξίδι Νοτιότερα, με προορισμό την πρωτεύουσα της Χιλής, το Σαντιάγκο.
ΚΑΙ το αρχίσαμε χωρίς καμιά καθυστέρηση, για να φτάσουμε μετά από ένα ακόμα συνεχόμενο 12ωρο ταξίδι με λεωφορείο, στην πόλη Κοπιαπό. Στο ξενοδοχείο που καταλήξαμε (από τον τουριστικό οδηγό) διαπιστώσαμε όταν φτάσαμε ότι δεν υπήρχε δωμάτιο.
Η κοπέλα στην υποδοχή προσπάθησε να μας βοηθήσει, τηλεφωνώντας σε άλλα ξενοδοχεία της πόλης, αλλά δωμάτιο πουθενά. Πήραμε τα σακίδια στο δρόμο στις 10 το βράδυ και αρχίσαμε να ψάχναμε στο κέντρο της πόλης για κάποιο δωμάτιο. Τίποτα. Όλα τα ξενοδοχεία ήταν πλήρη. Δωμάτιο πουθενά.
ΣΤΑΜΑΤΑΜΕ ένα ταξί και ρωτάμε τον ταξιτζή. “Θα βρείτε στο ξενοδοχείο του Καζίνο”, μας λέει, “είναι καινούργιο, μεγάλο και έχει πολλά δωμάτια”. Μας πήγε εκεί, αλλά η τύχη μας δεν άλλαξε. Όλα τα δωμάτια κλειστά.
Ο ίδιος ταξιτζής μας πήγε και στα υπόλοιπα ξενοδοχεία της πόλης. Πουθενά δωμάτιο. Δεν μπορούσαμε να πιστέψουμε την ατυχία μας, γιατί βέβαια δεν γνωρίζαμε κάτι που πληροφορηθήκαμε ρωτώντας: τα ξενοδοχεία ήταν κλεισμένα από δημοσιογράφους, ειδικούς, περίεργους, κυβερνητικούς αξιωματούχους και συγγενείς, των 33 ανθρακωρύχων, που είχαν παγιδευτεί σε κάποια στοά.
ΤΑ συγκεκριμένα ορυχεία βρίσκονταν 50 χιλιόμετρα έξω από το Κοπιαπό και έτσι καταλήξαμε στο μοναδικό ξενοδοχείο που βρήκαμε δωμάτιο. Ένα κατάλυμα ουσιαστικά για αστέγους, στην περιοχή που υπάρχουν “οι οίκοι ανοχής”.
ΓΥΡΩ στα μεσάνυχτα βρήκαμε ανοιχτό και φάγαμε ένα… κινέζικο εστιατόριο και στη συνέχεια επιστρέφοντας στο… ξενοδοχείο μας πλησίασε και τρεις τραβεστί που ζητούσαν… παρέα.
ΤΟ δωμάτιο ήταν πιο φρικτό από την περιοχή και μείναμε σχεδόν άυπνοι μέχρι να ξημερώσει και να πάρουμε το λεωφορείο για Λα Σερένα. Μια τουριστική πόλη κάπου 500 χιλιόμετρα βόρεια από το Σαντιάγκο.
ΠΡΙΝ καταλήξουμε όμως στην μοντέρνα, ωραία και άνετη πρωτεύουσα της Χιλής, περάσαμε από το φοβερό και τρομερό Βαλπαράισο, το μεγαλύτερο και πλουσιότερο λιμάνι της Νότιας Αμερικής στον Ειρηνικό Ωκεανό.
ΣΤΗ δόξα, τα πλούτη και τη φήμη του έβαλε τέλος το άνοιγμα της διώρυγας του Παναμά στις αρχές του περασμένου αιώνα. Τα ίχνη που άφησε πάνω στην πόλη όμως, η μεγάλη της ακμή, είναι ακόμα ζωντανά, αφού βρίσκεις μαγαζιά, όπως ακριβώς ήταν πριν 100 ή 120 χρόνια.
ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΗ πόλη και δίκαια είναι το πολιτιστικό κέντρο της Χιλής που η ΟΥΝΕΣΚΟ έχει ανακηρύξει παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά. Από εκεί στο Σαντιάγκο ήταν μόνο δύο ώρες.
ΤΟ Σαντιάγκο ήταν και ο τελευταίος σταθμός της Χιλής. Από εκεί χρειάστηκαν άλλες 10 ώρες για να περάσουμε (για τελευταία φορά) πάνω από τα χιόνια των Άνδεων και να πάμε στην πανέμορφη Μεντόζα της Αργεντινής.
ΔΕΚΑΤΕΣΣΕΡΙΣ ώρες διαδρομής μας χώριζαν και από το μαγικό Μπουένος Άϊρες (μια από τις πιο ωραίες πόλεις) και από εδώ γράφω και τις τελευταίες αράδες για τούτο το ταξίδι.
ΑΠΟ τη χώρα του Μάρκες άρχισε πριν δύο μήνες, για να τελειώσει στα λημέρια του Νερούντα και του Μπόρχες. Για την επίσκεψή μου στα σπίτια του Νερούδα και τα “καφέ” του Μπόρχες, θα τα πούμε μια άλλη φορά και όταν θα το φέρουν οι περιστάσεις. Γεια χαρά από το Μπουένος Άϊρες και θα τα πούμε από Αθήνα.
