ΓΙΑ μια ιρανική ταινία, για την (διογκωμένη) απελπισία των απανταχού λαθρομεταναστών και προσφύγων και τη μοιραία «συνάντηση» του Ντομινίκ Στρος Καν με την καμαριέρα του, θέλω να γράψω πέντε κουβέντες σήμερα.
ΚΑΙ αρχίζω από τοn Ντομινίκ, τον οποίο και γνωρίσαμε καλύτερα τελευταία λόγω της ανάμειξης του ΔΝΤ στην πατρίδα μας.
ΕΔΩ σήμερα εμείς δεν θα αναφερθούμε στην «αστυνομική» ειδησιογραφία, αλλά στο τι υποστηρίζουν ψυχίατροι, ψυχαναλυτές και συγγραφείς που προσπαθούν να φωτίσουν την «σκοτεινή» πλευρά της ανθρώπινης ύπαρξης: τα ψυχολογικά αίτια.
ΔΥΟ μόλις βδομάδες, πριν την σύλληψή του στη Νέα Υόρκη (για απόπειρα βιασμού) σε μια συνέντευξη που έδωσε στην γαλλική εφημερίδα Liberation είχε προφητέψει τον εφιάλτη που ζει στη φυλακή υψηλής ασφαλείας του Μπρούκλιν.
ΑΠΑΝΤΩΝΤΑΣ στην ερώτηση του συμπατριώτη του δημοσιογράφου για τα σεξουαλικά «σκάνδαλα» που τον ακολουθούν είχε πει «μην εκπλαγείτε, αν ξεφυτρώσει ξαφνικά μια γυναίκα, που θα τις έχουν δώσει μισό ή ένα εκατομμύριο δολάρια και καταγγείλει ότι την βίασα σε ένα παρκινγκ ή κάπου άλλου».
ΣΤΗΝ ίδια συνέντευξη είπε ακόμα ότι οι μεγάλες αδυναμίες της ζωής του είναι τα λεφτά, οι γυναίκες και η εβραϊκή του καταγωγή.
ΜΕΤΑ απ’ όλα αυτά και ενώ γνώριζε ότι στη συγκεκριμένη περίοδο της ζωής του (επειδή ήταν έτοιμος να θέσει υποψηφιότητα για την γαλλική προεδρεία) ήταν αντικείμενο παρατήρησης από τα Μέσα Ενημέρωσης και τους αντιπάλους του, οι οποίοι παρακολουθούσαν όχι μόνο τις κινήσεις, αλλά και τις χειρονομίες του, ο Ντομινίκ κάνει (αν, βέβαια, επιβεβαιωθεί ότι το έκανε) αυτό που περίμεναν όλοι όσοι τον παρακολουθούσαν.
ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΟΣ στην υπόθεση, που συγκλόνισε την Γαλλία και ολόκληρη την Ευρώπη, ο ψυχίατρος, ψυχαναλυτής (και μέλος της φροϋδικής σχολής) Αλέν Ντινιέ Βέιγ, μίλησε για απίστευτη ιστορία, σημειώνοντας ότι στην ψυχανάλυση αυτό ονομάζεται παραπραξία.
ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ, δηλαδή για μια πράξη που υπακούει στις προσδοκίες αυτών που σε παρατηρούν και στρέφονται ενάντια των συμφερόντων σου.
ΣΥΜΦΩΝΑ με την ερμηνεία αυτή, η πράξη του Στρος Καν (εφόσον, βέβαια, επιβεβαιωθεί) είναι παράλογη.
ΘΑ μπορούσε να δώσει, όμως, κανείς και την αντίθετη ερμηνεία. Σε μια περίοδο που η ατμόσφαιρα γύρω από τον «εικονικό» προεδρικό υποψήφιο είναι αποπνικτική, ενεργοποιείται το καταπιεσμένο πρωτόγονο σεξουαλικό ένστικτο. Και η ενεργοποίηση αυτή αποτελεί επιτυχία για τους αντιπάλους του.
ΚΑΝΕΙΣ δεν μπορεί να αποκλείσει την περίπτωση της παγίδας, τονίζει ο Γάλλος ψυχαναλυτής, προσθέτοντας ότι τα όσα μεσολάβησαν, λίγες μέρες πριν το συμβάν (για την Πόρσε που οδηγούσε και τα ρούχα που φορούσε και τα λοιπά) θα έπρεπε να τον είχαν κάνει πολύ προσεκτικό.
ΑΝ, όμως, μπορεί να προφυλαχτεί από μια τέτοια παγίδα, αν κάνει ένα τέτοιο λάθος κρίσης, αναρωτιέται κανείς για τα αποτελέσματα που φέρει η άσκηση της εξουσίας. Και καταλήγει ο Γάλλος ψυχαναλυτής ως εξής:
«ΑΝΤΙΘΕΤΑ δίνει την εντύπωση ότι προσπαθεί να δραπετεύσει. Με την έννοια αυτή, παίζει ένα μέρος του ρόλου που περίμεναν από αυτόν οι αντίπαλοί του. Πρόκειται για μια καταστροφή. Κι ακόμη χειρότερα, για μια προαναγγελθείσα καταστροφή».
ΤΑ ίδια πάνω-κάτω είπαν και άλλοι ψυχίατροι, όπως ο 37χρονος Λοράν Καριλά, που διευκρίνισε ότι η άσκηση γοητείας διαφέρει από τη σεξουαλική επίθεση. Η παθολογική άσκηση γοητείας (είπε) συνίσταται στην καταδίωξη ενός άνδρα ή μιας γυναίκας και η αποζημίωση είναι ακριβώς αυτό που επιδιώκεται. Αυτό δεν έχει καμιά σχέση με τη σεξουαλική επίθεση, που είναι κάτι πολύ σπάνιο.
ΤΙΣ καλύτερες (κατά τη γνώμη μου) παρατηρήσεις για την υπόθεση, τις έκανε ένας ο, επίσης Γάλλος, συγγραφέας Λουί ντε Μιραντά, που χαρακτήρισε τον Ντομινίκ «φιλοσοφικό ήρωα» σε ένα άρθρο που έγραψε προχθές στην Liberation.
ΜΕΤΑΞΥ άλλων, υπογραμμίζει ότι, ο Στρος Καν χαίρεται σήμερα. Και χαίρεται γιατί με την πράξη του στο Sofitel αρνήθηκε το μέλλον που οι άλλοι είχαν χαράξει γι’ αυτόν. Με την έννοια αυτή, η επίθεση που φέρεται να έκανε στην καμαριέρα, αποτελεί μια τρελή πράξη απελευθέρωσης, σχεδόν ένα έργο τέχνης.
Ο ΝΤΟΜΙΝΙΚ Στρος Καν, είναι σύμπτωμα της εποχής μας, συνεχίζει ο Γάλλος λογοτέχνης. Η βαναυσότητα και ο ορθολογισμός παλεύουν μέσα του μέχρι εσχάτων. Ένα μέρος του θέλει το χάος, στο βαθμό που εκεί μπορεί να ικανοποιήσει την πείνα του. Ένα άλλο εκλογικεύει, οργανώνει, βάζει τάξη.
ΩΣ πρόεδρος, θα ήταν επικίνδυνος, ένα είδος υπερ-Σαρκοζί, καθώς ο σημερινός πρόεδρος είναι ήδη σε μεγάλο βαθμό έρμαιο των παθών του. Ανάμεσα στους δύο άνδρες παρατηρείται μια ανησυχητική συνέχεια, ανησυχητική ως προς το υποσυνείδητο των Γάλλων. Ο λαός αυτός θέλει αίμα. Γιατί; Ίσως επειδή το τρίπτυχο «ελευθερία – ισότητα – δικαιοσύνη» του προκαλεί ασφυξία…
Η προσέγγιση της ιστορίας από αυτή την οπτική γωνία, δεν έχει μόνο περισσότερο ενδιαφέρον, αλλά και μεγαλύτερο βάθος, αφού αυτή η πλευρά του εαυτού μας συνεχίζει να παραμένει άγνωστη.
ΝΑΙ, σχεδόν άγνωστη, αφού μόλις πριν 130 χρόνια ο Σίγκμουντ Φρόυντ μίλησε για πρώτη φορά για το υποσυνείδητο, την άλλη άγνωστη πλευρά του εαυτού μας, η οποία πολλές φορές, λειτουργεί εντελώς αυτόνομα και ανεξέλεγκτα, συλλέγοντας και απορρίπτοντας μνήμες, βιώματα εμπειρίες και επιθυμίες.
ΠΑΡΑ τις προόδους της βιολογίας της ψυχιατρικής και γενικότερα της επιστήμης και τεχνολογίας, ακόμα δεν έχουμε απαντήσει πειστικά στο ερώτημα «ποιοι είμαστε». Τι είναι αυτό που μας κάνει «ανθρώπους»;
ΤΟ ένστικτο της επιβίωσης μαζί με το σεξουαλικό ιδιαίτερα ένστικτο, το οποίο οριοθετεί και καθορίζει ένα μέρος της συμπεριφοράς και των επιθυμιών μας παραμένει αίνιγμα.
ΚΑΙ ενώ με τη βοήθεια του πολιτισμού και των ηθικών κανόνων (που επιβλήθηκαν διά πυρός και σιδήρου!) ο άνθρωπος κατόρθωσε, ώς ένα βαθμό να τιθασεύσει το ένστικτο της επιβίωσης (όπως κατά συρροή κάνουν οι τρομοκράτες καμικάζι αυτοκτονίας), το σεξουαλικό ένστικτο, παραμένει πολύ πιο περίπλοκο και δαιδαλώδες.
ΜΗΝ ξεχνάμε ότι στο ένστικτο αυτό οφείλουμε την ύπαρξη του πολιτισμού μας και τη συγκρότηση των πρώτων ανθρώπων σε κοινωνία. Ο νόμος κατά της αιμομιξίας ήταν ο πρώτος ανθρώπινος νόμος.
Η επανάσταση των «γιων» κατά του «πατέρα», που ήθελε όλα τα θηλυκά της οικογένειας για λογαριασμό του (και η άγρια δολοφονία του) ήταν, επίσης, η πρώτη επαναστατική πράξη.
ΤΟ σεξουαλικό ένστικτο ήταν αυτό που έσπρωξε τον Κρόνο να τρώει τα παιδιά του, τον Σοφοκλή να γράψει τον Οιδίποδα (τον πρώτο πατροκτόνο αιμομίκτη) και τον Σέξπιρ να ασχοληθεί με την (αλλόκοτη) τρέλα του Άμλετ.
Η αφοπλιστική δύναμη του σεξουαλικού ενστίκτου, που πηγάζει από την βαθιά (και άγνωστη) πλευρά του εαυτού μας, οδήγησε και την Μήδεια (μετά τη σεξουαλική απόρριψη από τον Ιάσωνα) να σκοτώσει τα παιδιά της.
ΑΥΤΟΣ είναι και ο λόγος που η τραγωδία της Μήδειας παραμένει μέχρι τις μέρες το μεγαλύτερο αριστούργημα της παγκόσμιας δραματουργίας.
ΟΦΕΙΛΕΙ πολλά ο πολιτισμός και η κουλτούρα μας (και η ανθρώπινη λογοτεχνία) στο πρωτόγονο (και αναλλοίωτο) αυτό ένστικτο, που έχει τεθεί, ουσιαστικά, σε διωγμό από τον «πολιτισμό» και τη θρησκεία.
ΕΤΣΙ μάλιστα και δεν εκφράζεται στο πλαίσιο που αυστηρά ορίζουν οι νόμοι καταστολής του, αλίμονο και τρεις αλίμονο στους παραβάτες.
ΤΟ γεγονός ότι ορισμένα από τα μεγαλύτερα λογοτεχνικά αριστουργήματα έχουν γραφεί για την «παραβίαση» αυτών των κανόνων, φαίνεται ότι κανένας δεν το λαμβάνει υπόψη του στην αποστειρωμένη (και απαστράπτουσα εποχή) του ψευδεπίγραφου πολιτικού ορθολογισμού.
ΣΥΝΕΧΙΖΩ να πιστεύω, και ελπίζω να μην παρεξηγηθώ (αν και πάω… «γυρεύοντας») ότι οι ποινές που επιβάλλονται για μια σειρά από σεξουαλικά αδικήματα, είναι αδικαιολόγητα μεγάλες.
ΤΗ στιγμή που ο νόμος δέχεται ως ελαφρυντικό το «ακατανόητο των πράξεων» ενός ανθρώπου, για μια σειρά από αδικήματα, συμπεριλαμβανομένου και του φόνου, νομίζω ότι επιβάλλεται να επανεξετάσουμε τις ποινές που επιβάλουμε στους παραβάτες, που οδηγούνται σε αξιόποινες πράξεις από το σεξουαλικό άστικτο, που ακόμα δεν έχουμε κατανοήσει.
ΘΑ πρέπει κάποια στιγμή να μας απασχολήσει στα σοβαρά το γεγονός ότι παρά τη δρακόντεια νομοθεσία και τις αυστηρές ποινές για σεξουαλικά εγκλήματα, συνεχίζουν να τα διαπράττουν και άνθρωποι «υπεράνω υποψίας».
ΚΑΙ εδώ δεν μιλάμε για ανθρώπους με τάση για κάθε είδους εγκληματική παραβατικότητα, αλλά για νομοταγείς ανθρώπους με ευαισθησίες, γνώσεις, πτυχία και υψηλές θέσεις στην κοινωνία (όπως ο Στρος Καν) που κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι ανυποψίαστοι και δεν ξέρουν τι κάνουν.
ΑΣ πάρουμε για παράδειγμα το πρόβλημα της παιδεραστίας, που απασχολεί τα ανερυθρίαστα, για την ποιότητά τους, Μέσα Ενημέρωσης που για το μόνο που κόπτονται είναι για την «αντικειμενικότητά τους».
ΟΙ περισσότεροι που συλλαμβάνονται κάθε τόσο για διάφορα αδικήματα, είναι πολίτες «υπεράνω υποψίας». Μιλάμε για καθηγητές πανεπιστημίων, δικαστές, εκπαιδευτικούς, γιατρούς, ιερείς αστυνομικούς και πάει λέγοντας.
ΣΥΝΕΠΩΣ, συμβαίνει κάτι περισσότερο (απ’ όσα γνωρίζουμε, μας λένε και καταλαβαίνουμε) στις ψυχές των ανθρώπων αυτών.
ΚΑΤΙ που ούτε οι ίδιοι είναι σε θέση να ελέγξουν και διαχειριστούν. «Κάτι» που δεν υπερβαίνει μόνο αυτούς, αλλά όλους και εμάς.
ΚΑΙ για να καταλάβετε τι ακριβώς εννοώ, θα σας πω τούτο το απλό και σκεφτείτε το, όταν θα είστε μόνοι.
ΑΝ υποθέσουμε ότι υπήρχε μια κινηματογραφική μηχανή που μα μπορούσε να φωτογραφίσει τις σεξουαλικές μας φαντασιώσεις. Πιστεύω ότι το «βιντεάκι» θα σοκάριζε και εμάς τους ίδιους.
ΝΑΙ, τόσο βαθιά πάει και τόσο άγνωστο είναι (ακόμα και για τους ειδικούς) το σεξουαλικό ένστικτο. Πρόκειται για μια αστέρευτη πηγή επιθυμιών, εντάσεων, συνειρμών και ατελείωτων εμπνεύσεων.
ΓΙΑ την ίδια μας τη ζωή πρόκειται. Μια ζωή που περιφρονούμε και «καταδικάζουμε» πριν καν την γνωρίσουμε σε όλο της το βάθος.
ΑΥΤΑ για το θέμα και λυπάμαι ότι δεν υπάρχει χώρος για τον Ετερόδοξο και να αναφερθώ στην ιρανική ταινία και τους πρόσφυγες που σας υποσχέθηκα στην αρχή. Γεια χαρά.
