Φαίνεται ότι ήταν διορατική η διάλεξη που δόθηκε την Τετάρτη, 20 Ιουλίου 2011 στην αίθουσα της Παλλακωνικής Αδελφότητας Μελβούρνης στο Μπράνσγουϊκ, από το Δρ. Χρήστο Ν. Φίφη. Ήταν αφιερωμένη στο Λάκωνα ποιητή Νικηφόρο Βρεττάκο. Ο ομιλητής κάλυψε διεξοδικά την ποιητική προσφορά του και στο τέλος έδωσε το λόγο στην Κωνσταντίνα Γερολύμου, η οποία, με κρυσταλλένια και έντονη φωνή, απήγγειλε το πολύστιχο, ανακυκλικό και αυτοσχέδιο ποίημά του με τίτλο «Στον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ». Το βρεττακικό «Φίλε Οπενχάιμερ» ακούστηκε πολλές φορές ανατριχιαστικό. Ο ίδιος ο ποιητής γι’ αυτό το ποίημα αναφέρει: «Έχασα κάμποσα κιλά από το βάρος μου στο διάστημα αυτού του διαλόγου, που, άσχετα με το τι βγήκε στο ποίημα, μέσα μου ήταν σπαραχτικός».

Την επόμενη μέρα από τη διάλεξη, στο Όσλο της Νορβηγίας, μία νέα βόμβα μάς ξαναθύμισε τον Οπενχάιμερ που σοφίστηκε και συναρμολόγησε τη βόμβα της Χιροσίμας που ρίχτηκε στις 6.8.1945 και αυτές τις μέρες θυμόμαστε την 66η μαύρη επέτειό της.

ΦΙΛΕ ΟΠΕΝΧΑΪΜΕΡ

Ο Βρεττάκος στο ποίημά του τονίζει εμφατικά:
Χωρίς εντολή πώς τολμήσατε;
φίλε Οπενχάιμερ;
Χωρίς συγκατάθεση
είσαστε όλοι παράνομοι
κάτω από τον ήλιο…
Ο Ρόμπερτ Οπενχάιμερ (1904-1967) είναι ο κατασκευαστής του τρομερού όπλου της ατομικής βόμβας. Ο ίδιος με το μυστικό του εμπλουτισμένου ουρανίου προσέφερε στις ΗΠΑ μία τεράστια στρατιωτική και πολιτική δύναμη και άνοιξε το δρόμο για παγκόσμια κυριαρχία.

Οι Αμερικανοί μετά την ατομική βόμβα κατασκεύασαν και τις βόμβες ναπάλμ, οι οποίες δοκιμάστηκαν το 1949 και κατέκαψαν το Γράμμο στον Ελληνικό Εμφύλιο. Ακολουθούν πολλές άλλες όπως η υδρογονική, η νετρονίου και στο Ιράκ δοκιμάστηκαν και οι «έξυπνες βόμβες», και σήμερα η αυτοσχέδια βόμβα του Όσλο, που άφησε άφωνο όλο τον κόσμο. Οι Έλληνες δεν έχουν κατασκευάσει καμία βόμβα, αλλά έδωσαν γλωσσικά υλικά στον κόσμο να ονομάσουν την καταστροφική βόμβα. Είναι και αυτή μία πολιτισμική προσφορά.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΟΜΒΑ

Η βόμβα είναι ηχοποίητη ή ηχομιμητική λέξη όπως χιλιάδες άλλες – που με τη βοήθεια των ήχων της φύσης προσαρμόσαμε τις ανθρώπινες φωνές και λέξεις. Για την ετυμολόγηση της λέξης βόμβας, τα αγγλόφωνα λεξικά πηγαίνουν στην Ελληνική λέξη βόμβος ως πρωταρχική πηγή. Ο βόμβος είναι ο συνεχής ήχος, χαμηλός, βαρύς ή και υπόκωφος που συνήθως παράγεται από διάφορα έντομα όταν πετούν. Λέμε ο βόμβος της μέλισσας και κατ’ επέκταση ο βόμβος του αεροπλάνου. Από την ίδια φυσική ρίζα έγιναν οι λέξεις μας: βοή, βουητό ή βούισμα και η φοβερή μας βόμβα.

Οι Λατίνοι το βόμβο τον έκαναν bombus και εν συνεχεία οι Ιταλοί κατασκεύασαν τη μοντέρνα λέξη μας bomba. Η λέξη επέστρεψε στον Ελληνικό ορίζοντα ως γλωσσική «μπόμπα», αλλά το εκλεπτυσμένο Ελληνικό ακουστικό αισθητήριο την έφερε αποδεκτή στα μέτρα μας ως βόμβα από όπου ξεκίνησε. Από εδώ κάναμε με πολλή πλαστικότητα το ρήμα μας βομβαρδίζω, ουσιαστικό βομβαρδισμός, επίθετο βομβαρδιστικός και επίρρημα βομβαρδιστικά. Όλες νέες μας λέξεις.
Στην Αγγλική η βόμβα/bomba πετσοκόφτηκε σε bomb. Από εδώ – όπως στα Ελληνικά – έγινε το ρήμα bombard=βομβαρδίζω, αλλά και νέο ρήμα to boom και ουσιαστικό the boom=βοή, βροντή. Π.χ. the boom of the explosion και μεταφορικά the business boom, αλλά – λένε τα λεξικά – έγινε και το ρήμα bump = the boy bumped his head on the table, the two cars bumped together, και the bump on the road, bumper bar, αλλά και bound και rebound και άλλα, όλα από το βόμβο: From Greek βόμβος!

ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΙΜΥΘΙΟ ΜΑΣ

Όλος ο κόσμος πάγωσε μετά από τις βόμβες στη Χιροσίμα και Ναγκασάκι όπου δεκάδες χιλιάδες ήταν τα ανθρώπινα θύματα. Ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος τελείωσε το 1945 (με τρομερό φάλτσο τον Ελληνικό Εμφύλιο πόλεμο 1946-49). Από τότε έχουμε μία μάλλον μακρόχρονη «Ειρήνη», ενώ ετοιμαζόμαστε για τον Τρίτο Παγκόσμιο πόλεμο. Άρα, η ατομική βόμβα του Οπενχάιμερ είχε και  κάτι καλό: μία παρατεταμένη παγκόσμια ειρήνη που διαρκεί μέχρι σήμερα για 66 ολόκληρα χρόνια. Οι δικαιούχοι και δωρεοδόχοι αυτής της ειρήνης είναι η σημερινή γενεά. Και τούτο ακόμη το είχαν προβλέψει οι… άθλιοι οι αρχαίοι μας με τη διδαχτική παροιμία τους: «Ουδέν κακόν αμιγές καλού» (=Δεν υπάρχει κακό χωρίς να έχει και κάτι καλό).