Να η Ευκαιρία!

Το 2012 προδιαγράφεται ως η πιο δύσκολη χρονιά για την Ελλάδα.
Στη δέσμη των επώδυνων μέτρων που έχουν ήδη ληφθεί για το 2011, όπως εισφορά αλληλεγγύης, μειώσεις συντάξεων και το τέλος στην ακίνητη περιουσία, θα προστεθεί πλειάδα άλλων μέτρων, για να περιορισθεί το έλλειμμα του προϋπολογισμού.

Το πρόβλημα που έχει ανακύψει στην οικονομία της Ελλάδας τα τελευταία χρόνια προέρχεται από τα επανειλημμένα ελλείμματα του προϋπολογισμού. Για να μπορέσει να λειτουργήσει ο κρατικός μηχανισμός οι εκάστοτε κυβερνήσεις κατέφευγαν στον εξωτερικό δανεισμό, με αποτέλεσμα τη συσσώρευση εξωτερικού χρέους που ανέρχεται σε 160% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ).

Ενόσω ο ετήσιος προϋπολογισμός της χώρας παρουσιάζει έλλειμμα, η Ελλάδα θα συνεχίσει να δανείζεται, επαυξάνοντας τον κίνδυνο της πτώχευσης, αφού θα είναι προβληματική η αποπληρωμή του χρέους.

Για το 2011 η Κυβέρνηση δεν θα μπορέσει να περιορίσει τη μείωση του ελλείμματος στο 7,8% του ΑΕΠ, δηλαδή σε 17,1 δισεκατομμύρια ευρώ, όπως είχε συμφωνηθεί με την τρόικα στην αρχή της χρονιάς. Σύμφωνα με τα πρόσφατα στατιστικά στοιχεία, το έλλειμμα θα ανέλθει στο 8,5% του ΑΕΠ, που αντιστοιχεί με 18,7 δισεκατομμύρια ευρώ.

Δεδομένου ότι η ύφεση, δηλαδή η πτώση στην οικονομική δραστηριότητα, στην Ελλάδα για το 2011 έφτασε το – 5,5% από το – 3,8% που ήταν η πρόβλεψη τον περασμένο Μάιο, η δημοσιονομική πολιτική για το 2012 προδιαγράφεται ακόμη πιο δύσκολη.

Μέσα σε αυτό το κλίμα καταρτίστηκε το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής για το 2012.
Η έμφαση για το 2012 θα είναι επιπλέον περικοπές στα κρατικά κονδύλια για διάφορα προγράμματα, καθώς και νέες φορολογίες. Όπως έχει συμφωνηθεί με την Τρόικα στο πλαίσιο του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής, για το 2012 ο στόχος της Κυβέρνησης είναι η μείωση του ελλείμματος στο 6,8% του ΑΕΠ ή σε 14,65 δισεκατομμύρια ευρώ.

Ενδεικτικά δίνω τα κύρια μέτρα, όπως ανακοινώθηκαν την περασμένη Κυριακή.
Περικοπές από:
*Εφημερίες γιατρών 100 εκατ. ευρώ – Επιχορηγήσεις σε φορείς γενικής κυβέρνησης 150 εκατ. ευρώ – Αμυντικές δαπάνες 330 εκατ. ευρώ – Φάρμακα από τη λίστα του ΙΚΑ 60 εκατ. ευρώ – Το εφάπαξ 100 εκατ. ευρώ – Κοινωνικά επιδόματα 220 εκατ. ευρώ – Φοροαπαλλαγές και εκπτώσεις φόρου για τα παιδιά 380 εκατ. ευρώ.
*Μείωση αφορολόγητου από 12.000 στα 5.000 με κόστος στους φορολογούμενους που θα ανέρχεται στο ένα δισεκατομμύριο 350 εκατομμύρια ευρώ.
*Εισφορά αλληλεγγύης ενός δισεκατομμυρίου 180 εκατομμυρίων ευρώ.
*Ειδικός φόρος στους ελεύθερους επαγγελματίες 100 εκατ. ευρώ.
*Αύξηση φορολογίας ακινήτων από τη μείωση αφορολόγητου ορίου για μεταβιβάσεις και ΦΑΠ 1.800 εκατ. ευρώ.
*Αύξηση ειδικού φόρου στο πετρέλαιο θέρμανσης 670 εκατ. ευρώ.

Τα παραπάνω μέτρα έχουν διπλό στόχο: από τη μια να μειώσουν τις κρατικές δαπάνες, και από την άλλη να αυξήσουν τα κρατικά έσοδα, με απώτερο σκοπό να μειώσουν το έλλειμμα του προϋπολογισμού, και ως εκ τούτου το ελαττώσουν το ποσό των δανείων από το εξωτερικό.
Μια τέτοια οικονομική πολιτική είναι κατανοητή, ιδιαίτερα εν όψει των πιέσεων που δέχεται η Ελληνική Κυβέρνηση από την τρόικα για τον περιορισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος στην αρχή, και στη συνέχεια την επίτευξη πλεονάσματος, για να καταστεί δυνατή η σταδιακή αποπληρωμή του δημόσιου χρέους.

ΑΞΙΕΠΑΙΝΟΣ Ο ΣΤΟΧΟΣ, ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ ΟΜΩΣ ΤΑ ΜΕΣΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΟΥ

Ο στόχος για την σταδιακή μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, και για την απαρχή επίτευξης πλεονάσματος, κάτω από ευμενείς συνθήκες, θα έπρεπε να αποτελεί πάγια πολιτική κάθε υπεύθυνης κυβέρνησης.
Η τακτική των προηγούμενων κυβερνήσεων να δημιουργούν τεχνητή ευημερία με δανεικά κεφάλαια είδαμε πού οδηγάει τη χώρα τελικά: στο χείλος του γκρεμού, και στην διεθνή απαξίωση.

Όμως τα μέτρα που μέχρι τώρα έχουν ληφθεί, ή που έχουν εξαγγελθεί για το άμεσο μέλλον, είναι κοινωνικά άδικα, και οικονομικά αμφίβολης αποτελεσματικότητας.
Είναι μέτρα που έχουν παρθεί κάτω από πιέσεις από τους οικονομικούς εταίρους της Ελλάδας, και ιδίως από την τρόικα, ως όρος και προϋπόθεση για το δάνειο του δανείου των 110 δισεκατομμυρίων ευρώ. Δεν είναι μέτρα για την μακροπρόθεσμη ανάκαμψη και αναθέρμανση της ελληνικής οικονομίας, αλλά για την άμεση μείωση των κρατικών δαπανών και την αύξηση των εσόδων.

Είναι μέτρα για τη συγκράτηση της ελληνικής οικονομίας στο χείλος του γκρεμού, όχι όμως για τη δημιουργία γέφυρας για να περάσει στον αντίπερα βράχο, και από εκεί στην εύφορη πεδιάδα της οικονομικής δραστηριότητας.

Όταν η οικονομία μιας χώρας βρίσκεται σε ύφεση, δηλαδή όταν η ανεργία ανέρχεται, η κατανάλωση περιορίζεται, και ως συνέπεια το Εγχώριο Ακαθάριστο Προϊόν μειώνεται, δημοσιονομικά μέτρα που από τη μια αυξάνουν τη φορολογία των πολιτών, και από την άλλη μειώνουν τις κρατικές δαπάνες, επιδεινώνουν, δεν βελτιώνουν την κατάσταση.

Στο σημείο αυτό θα επικαλεστώ τις απόψεις του Joseph Stiglitz, Καθηγητή Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια των Ηνωμένων Πολιτειών, και αποδέκτη του Βραβείο Νόμπελ για το 2001. Σημειώνω πως ο Stiglitz είναι και άτυπος σύμβουλος του Πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου.
Σε πρόσφατη συνέντευξη που έδωσε σε δημοσιογράφο του τηλεοπτικού και ραδιοφωνικού σταθμού ΣΚΑΪ, παρατήρησε πως «Η λιτότητα δεν είναι η απάντηση στην ανάγκη δημοσιονομικής σταθερότητας. Με την πολιτική λιτότητας που εφαρμόζεται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, είδαμε τα αποτελέσματα. Η οικονομία βουλιάζει ολοένα και πιο βαθιά στην ύφεση».

Σε άλλο σημείο της συνέντευξης εξέφρασε τη γνώμη πως «Το χρέος της Ελλάδας είναι διαχειρίσιμο, με την προϋπόθεση όμως ότι θα αποκατασταθεί σύντομα ξανά η ανάπτυξη μέσω μίας σειράς μηχανισμών και κεφαλαίων για επενδύσεις».
Μέχρι αυτήν τη στιγμή η Ελληνική Κυβέρνηση, κάτω από την πίεση της τρόικας, έδωσε έμφαση στην επιβολή νέων φόρων, και στις περικοπές των δημοσίων δαπανών, για τη μείωση του ελλείμματος του προϋπολογισμού. Για επενδυτικά προγράμματα, με στόχο την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας, ελάχιστα έχουν γίνει μέχρι στιγμής, με αποτέλεσμα να μην προδιαγράφεται στο άμεσο μέλλον μείωση της ανεργίας, και αύξηση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, απαραίτητες προϋποθέσεις για να καταστεί δυνατή η σταδιακή αποπληρωμή του τεράστιου δημόσιου χρέους.

ΕΥΚΑΙΡΙΑ Η ΚΡΙΣΗ!

Πιο πάνω έδωσα τις απόψεις, έστω και πολύ συνοπτικά, ενός διάσημου οικονομολόγου για την οικονομική κρίση που διέρχεται η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι απόψεις ενός φιλόσοφου, καθότι αυτός προσεγγίζει το ίδιο θέμα από μια εντελώς διαφορετική προοπτική.
Αναφέρομαι στον φιλόσοφο, πανεπιστημιακό, και συγγραφέα πολλών βιβλίων και φιλοσοφικών δοκιμίων, Στέλιο Ράμφο.
Τα σχόλια του κ. Ράμφου τα αντλώ από άρθρο του Γιάννη Ν. Μπασκόζου , το οποίο δημοσιεύθηκε στην αθηναϊκή εφημερίδα Το Βήμα στις 4 Σεπτεμβρίου 2011.

Για τη σχέση των Ελλήνων με το κράτος ο κ. Ράμφος λέει τα ακόλουθα:
«Εξωτερικά είναι δημοσιονομική κρίση, αλλά κατά βάθος πρόκειται για κρίση σχέσεων κοινωνίας – κράτους… Από το 1821 η ελληνική κοινωνία δεν έχει ομαλές σχέσεις µε το κράτος. Δεν αποδεχθήκαμε ποτέ την έννοια του κράτους, είμαστε σταθερά προσηλωμένοι στην οικογένεια, στην εντοπιότητα, στη συντεχνία. χρησιμοποιήσαμε το κράτος, που είναι ο πολιτικός εγγυητής της κοινωνικής συνοχής και όχι ο μπαμπούλας, µε έναν τρόπο αθέμιτο και παραπλανητικό. Το θέλαμε σαν βιτρίνα για να µας δίνουν δάνεια οι ξένοι… Οι δεσμοί αίματος και τόπου είναι για τον Έλληνα πάνω από τους θεσμούς και το κράτος. Αυτή είναι η μόνιμη βάση της κρίσεως στην ελληνική κοινωνία. Εξ ου και ύψιστη έκφραση της αντιθέσεως κράτους – κοινωνίας είναι η φοροδιαφυγή… Εδώ θα βοηθούσε πολύ μια σωστή παιδεία».

Έχοντας προσδιορίσει τα αίτια της κακοδαιμονίας που ταλανίζει την Ελλάδα, ο κ. Ράμφος βλέπει την σημερινή κατάσταση ως μια ευκαιρία για αναθεώρηση της στάσης των Ελλήνων στα συλλογικά προβλήματα, όποια μορφή και αν παίρνουν αυτά.

Λέει συγκεκριμένα: «Κάθε κρίση είναι μια ευκαιρία, αλλά εξαρτάται από εσένα, το άτομο. Στο βάθος κάθε κρίση σού ζητάει να σκεφτείς περισσότερο από ό,τι σκεφτόσουν. Τα ίδια μυαλά, µε τις ίδιες σκέψεις που δημιούργησαν την κρίση, δεν μπορούν να σε βγάλουν από αυτήν».
Ιδού, λοιπόν, η πρόκληση για τους συμπατριώτες μας στην Ελλάδα. Ας δουν την οικονομική κρίση ως καθαρτήρια δοκιμασία, για να αναδυθούν από τις στάχτες ως ένας νέος φοίνικας, και να επανεύρουν το δρόμο για τη συνέχιση της ιστορικής αποστολής του γένους μας…