Από επαγγελματική διαστροφή, αλλά κυρίως από συνήθεια, παρακολουθώ τακτικά τις εκπομπές του ελληνόφωνου προγράμματος της ραδιοφωνίας SBS.
Παρακολουθώ και σημειώνω κάποιες στερεότυπες εκφράσεις, αντιγραφές κάκιστων φράσεων και εκφράσεων εκφωνητών του ελλαδικού χώρου, άνευρα δελτία ειδήσεων, κουραστικά σαρδάμ στο δελτίο ειδήσεων, ακρωτηριασμούς λέξεων, ακαταλαβίστικες παραμορφώσεις ονομάτων οργανισμών, ομογενειακών φορέων, πόλεων, περιφερειών, σολοικισμούς, μακρόσυρτους τίτλους ειδήσεων, βαρετές εισαγωγές και επαναλήψεις του περιεχομένου των προγραμμάτων, ηχητικά αποσπάσματα δηλώσεων δημοσίων και άλλων προσώπων στην αγγλική γλώσσα.
Τολμώ, καλοπροαίρετα, να υποδείξω στους συναδέλφους της SBS κάποιες από τις συνήθειές τους, που μου τρυπούν τ’ αυτιά για να τους βοηθήσω, ως ακροατής, να τις αποφεύγουν στο μέλλον ώστε να μην ζημιώνεται η προσπάθειά τους να παρουσιάζουν ό,τι καλύτερο μπορούν.
Ξεκινώ από την προσφιλή έκφραση κάποιων εκφωνητών, «μαζί σας σήμερα το πρωί στο μικρόφωνο είναι….». Ο εκφωνητής και ο ακροατής δεν κάθονται στην ίδια θέση. Δεν συνεκφωνούν κοινό και εκφωνητές. Οι εκφωνητές εκφωνούν και ο ακροατές ακροάζονται. Άρα, δεν συνυπάρχουν εκφωνητές και ακροατές στον ίδιο χώρο. Επικοινωνούν μέσω των ερτζιανών, αλλά δεν βρίσκονται οι μεν δίπλα στους δε κατά τη διάρκεια των εκπομπών.
Οι συνόψεις του περιεχομένου των προγραμμάτων είναι συχνά μακρόσυρτες, επαναληπτικές, κουραστικές και κλέβουν από τον περιορισμένο χρόνο του προγράμματος.
Κουραστικοί και οι μακροσκελείς τίτλοι ειδήσεων, που προηγούνται του δελτίου ειδήσεων, δίνουν συχνά την ουσία της είδησης αντί να ερεθίσουν το ενδιαφέρον του ακροατή να παρακολουθήσει το δελτίο. Το δε μείγμα των ειδήσεων εγείρει, συχνά, ερωτήματα για τα κριτήρια επιλογής των ειδήσεων κάθε δελτίου.
Ο τρόπος παρουσίασης των ειδήσεων είναι προβληματικά ελλειμματικός.
Κατά αρχήν, λείπουν η ορθοφωνία και η αυθεντία που απαιτεί η παρουσίαση ειδήσεων για να καθηλώνει τον ακροατή. Κάποιες παρουσιάσεις δελτίων ειδήσεων ξεκινούν με ταχύ ρυθμό, κάνουν κοιλιά και ανακτούν τον ταχύ ρυθμό τους όταν ο παρουσιαστής ή η παρουσιάστρια αντιληφθεί, ότι εξαντλείται ο χρόνος.
Καλοί παρουσιαστές ειδήσεων δεν είναι «τα τρεχαντήρια» που κατακρεουργούν λέξεις, που αλλοιώνουν νοήματα με την παραγνώριση ή τη μετάθεση σημείων στίξης, που κάνουν σαρδάμ – παράδειγμα η υπεύθυνη του προγράμματος που ζητά συχνά συγγνώμη από τους ακροατές για την κατακρεούργηση λέξεων. Μήτε λογίζονται καλοί οι ανιαρά βραδύρυθμοι αναγνώστες ειδήσεων, που απωθούν τον ακροατή.
Προτείνω στους συναδέλφους να παρακολουθούν τα δελτία του Αλέξη Ντουντουλάκη, που έχει άριστη φωνή, σταθερό τέμπο και δεν μπαίνει ποτέ στο στούντιο απροετοίμαστος. Θα μάθουν αρκετά από τον προικισμένο Αλέξη.
Προσωπικά οργίζομαι, και δεν είμαι ο μόνος, όταν μεταδίδονται δηλώσεις πολιτικών και άλλων δημοσίων προσώπων στην αγγλική γλώσσα χωρίς την απαιτούμενη μετάφραση. Τα ραδιοφωνικά προγράμματα της SBS απευθύνονται σε μη αγγλόφωνους ακροατές ή σε ακροατές με περιορισμένη γνώση της αγγλικής γλώσσας. Κατά συνέπεια, η μετάδοση ηχητικών στην αγγλική δεν «φωτίζει» τους ακροατές, μήτε πιστοποιεί την αυθεντικότητα μίας δήλωσης που μεταδίδεται στην ελληνική γλώσσα.
Η πρακτική αυτή καθιερώθηκε πριν δεκαετίες από δήθεν «καινοτόμους» υπευθύνους του τμήματος ειδήσεων, χωρίς να μετρηθεί ποτέ η αντίδραση των ακροατών. Τα χρόνια που υπηρέτησα στην ελληνόφωνη ραδιοφωνία –15 περίπου– είχαμε καταργήσει σιωπηρά τα ηχητικά αυτά, διότι προκαλούσαν τους ακροατές.
Συνάδελφοι, ο Άγιος Ιωάννης, ο Άγιος Σπυρίδωνας, οι Άγιοι Ανάργυροι, οι Άγιοι Πάντες δεν έχουν Κολέγια. Δεν είναι, κατά συνέπεια, σωστή η διατύπωση το «Κολέγιο του Αγίου Ιωάννη», του «Αγίου Σπυρίδωνος» κ.ο.κ. Η σωστή διατύπωση είναι «Κολέγιο Άγιος Ιωάννης», «Κολέγιο Άγιος Σπυρίδων» κ.ο.κ.
Μήτε η Μελβούρνη ή το Σίδνεϊ έχουν Ελληνική Κοινότητα – με τη κτητική έννοια της αντωνυμίας «της, του». Συχνά ακούω η «Ελληνική Κοινότητα της Μελβούρνης» ή η «Ελληνική Κοινότητα του Σίδνεϊ». Η σωστή διατύπωση –για να μην αλλοιώνουμε και τα εγγεγραμμένα ονόματα των κοινοτικών οντοτήτων– είναι «η Ελληνική Κοινότητα Μελβούρνης» ή «η Ελληνική Κοινότητα Σίδνεϊ».
Η καθιερωμένη μετάφραση του περιγραφικού «Northern Territory» είναι «Βόρεια Περιφέρεια» και όχι «Βόρεια Επικράτεια» της Αυστραλίας. Ο Βορράς είναι κομμάτι της αυστραλιανής επικράτειας, όπως είναι ο Νότος, η Δύση και η Ανατολή.
Ο Οκτώβριος, συνάδελφοι, είναι ο μόνος μήνας του έτους, που δεν έχει «μ». Το «Οκτώμβριος», που ακούω συχνά, χτυπά άσχημα στο αυτί και προκαλεί απαξιωτικούς συνειρμούς.
Συνάδελφοι, με τη συχνή χρήση του «πάμε» κατά τη διάρκεια των εκπομπών –αποκρουστικό στερεότυπο του ελλαδικού χώρου– μου δημιουργείτε την αίσθηση ότι βρίσκεστε συνεχώς υπ’ ατμόν. Ακούω, «πάμε» στο δελτίο ειδήσεων, «πάμε» σε μουσικό διάλειμμα, «πάμε» σε διαφημιστικό διάλειμμα, «πάμε στον ανταποκριτή μας στην Ελλάδα» και σας φαντάζομαι να τρέχετε για να προλάβετε να «πατέ στον προορισμό μας, ενώ το τρέξιμο το κάνουν τα δάχτυλά σας, που χειρίζονται τα κουμπιά της κονσόλας. Έλεος, συνάδελφοι, σταματήστε να «πηγαίνετε» για να μην αγχώνετε εμένα και τους άλλους πιστούς ακροατές σας.
Κλείνω υπογραμμίζοντας, ότι οι σταχυολογημένες επισημάνσεις γίνονται καλοπροαίρετα και με στόχο να βοηθήσουν τους συναδέλφους της ελληνόφωνης ραδιοφωνίας SBS να κόψουν κάποιες κακές συνήθειες που ζημιώνουν την προσπάθειά τους να προσφέρουν ποιοτικές υπηρεσίες στην ομογένεια και να ακούγονται.
Οποιαδήποτε άλλη ερμηνεία θα είναι κακόβουλη, εγωιστική και θα αγνοεί το «γηράσκω αεί διδασκόμενος».