Αυτό που θέλουμε προσαρμόζεται σε αυτό που είναι εφικτό; Κάνουμε εκπτώσεις στις επιθυμίες μας; Μπορούμε να συμβιβαστούμε με κάτι λιγότερο από αυτό που έχουμε ανάγει ως αναφαίρετο δικαίωμά μας για το οποίο «δεν σηκώνουμε μύγα στο σπαθί μας»; Μπαίνουμε στη θέση του άλλου; Έχουμε τη δύναμη να αντέξουμε διαφορετικές απόψεις και ερμηνείες; Εξακολουθούμε να πιστεύουμε πως μία νίκη έρχεται με την καταστροφή του αντιπάλου ή έχουμε συνειδητοποιήσει πως νίκη είναι και το να λάβεις ολόκληρο το κομμάτι που σου αναλογεί από τη δεδομένη πίτα;
Τα δίκια λαμβάνουν διάφορες μορφές, κάποιες από αυτές είναι ανόθευτες, κάποιες άλλες επιτηδευμένες και πονηρές. Η ενδοτικότητα μπορεί να φορέσει και τον μανδύα του ασυμβίβαστου και να μην είναι Απόκριες. Οι ανοιχτές θύρες μπορούν να κλείσουν εκεί που προσκαλείς τον άλλον για δείπνο. Ας διαλέξει ο καθένας αυτό που κρίνει πιο χρήσιμο για τον σκοπό του…
Σε κάθε περίπτωση δεν είναι εύκολο να πάρουμε θέση όταν έχουμε έρθει σε επαφή με διάφορες ατραπούς ενός ζητήματος. Είναι πιο εύκολο όταν έχουμε γνωρίσει λιγότερες… Οι κοινωνίες μας είναι αντιφατικές, τα συμφέροντα είναι πολλά, οι εκδοχές της κυρίαρχης ιδεολογίας τεμαχίζονται, η δημιουργία διπόλων μοιάζει να είναι το μεγαλύτερο όπλο της μονοπωλιακής αντίληψης των πραγμάτων, ο συσχετισμός δυνάμεων (δια)μοιράζει αλλιώς τις τράπουλες. Ίσως για να πετύχεις κάτι σημαντικό να πρέπει να εναντιωθείς στον καμβά και όχι στους ξιφομάχους. Σύνθετοι καιροί, επιτακτικά τα ονόματα…
Προφανώς και κάθε άνθρωπος με ριζοσπαστικές αντιλήψεις προβληματίζεται με το γεγονός πως συρρέει πολύ μεγάλος αριθμός ανθρώπων σε συλλαλητήρια με συγκεκριμένο περιεχόμενο, ενώ μόλις λίγα χρόνια πριν το κίνητρο ήταν οι συνθήκες που θα δημιουργούσαν τα μνημόνια και όλα τα σχετικά παρελκόμενα εκείνης της εποχής.
Όμως, αυτή τη στιγμή κάτι άλλο αποτελεί την αιτία μιας αρκετά διευρυμένης κοινωνικής συμμετοχικότητας. Δεν πρέπει σε τέτοιες περιπτώσεις να χάνει κάποιος τις δικές του ιδεολογικές βάσεις και να γίνεται έρμαιο της επικαιρότητας. Όμως, κανένας δεν μπορεί να αγνοήσει την επικαιρότητα και τα σήματα καπνού που βγαίνουν από διάφορα σημεία. Όποιος εγκαταλείψει τον εύκολο δρόμο, θα σκάψει για την απαραίτητη διαπλάτυνση των οριζόντων του…
Αν πας εντελώς κόντρα απέναντι σε κάτι που κινείται αντιθετικά προς τις δικές σου πεποιθήσεις, υπάρχουν δύο διαφορετικής υφής δεδομένα που κατά πάσα πιθανότητα θα προκληθούν. Η στάση «κόντρα» συνήθως πιάνει μόνο με τους ακραίους της άλλης πλευράς. Απέναντι στους πιο μετριοπαθείς δεν πρέπει να δώσεις δικαιώματα για να σε εμφανίσουν ως κάτι το εχθρικό, γιατί αυτό θέλουν οι ακραίοι της άλλης πλευράς, έτσι ώστε να αποδυναμωθούν a priori οι όποιες θέσεις σου.
Η αποδόμηση των επιχειρημάτων ενός αντιπάλου γίνεται πιο εύκολα όταν εστιάσεις στο επιμέρους των δικών του αιτιάσεων και αποφύγεις έντεχνα τον γενικό αφορισμό του. Αφού, βέβαια, έχεις εσύ φροντίσει προγενέστερα να ανοίξει η κουβέντα για το δικό σου γενικό…
Στον πολιτικό ανταγωνισμό, μάλλον, προχωράνε όποιοι μπορούν να διεμβολίζουν με επιτυχία αντίθετα στρατόπεδα, είτε με την ισχύ των επιχειρημάτων, είτε με το δέος της ισχύος σε κάποιο συγκεκριμένο κομμάτι, σε έναν επιμέρους τομέα του πολύπλευρου ανταγωνισμού.
