Σε περσινό άρθρο μας (βλ. «Γνώσεσθε την αλήθειαν, και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς («Ν.Κ.» 13-4-2017) καταδείξαμε, τεκμηριωμένα, ότι όλοι οι επιφανέστεροι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι μίλησαν κατηγορηματικά για την αθανασία της ψυχής. Και, βέβαια, ομολόγησαν απερίφραστα την ύπαρξη του ενός μοναδικού και αληθινού Θεού (παρ’ ότι επικρατούσα θρησκεία ήταν τότε ο δωδεκαθεϊσμός) γινόμενοι έτσι πρόδρομοι του Χριστιανισμού, εκατοντάδες χρόνια πριν την έλευση του Θεανθρώπου στη γη. Δυστυχώς, το κίνημα των αθεϊστικών κύκλων διεθνώς καμώνεται… άγνοια για όλα αυτά. Ακόμη και για το γεγονός ότι κανένας ισχυρός και διάσημος επί της γης δεν κατάφερε να αλλάξει τον ρουν της ανθρώπινης Ιστορίας όσο ο Ιησούς στο σύντομο πέρασμά του. Εξού και ολόκληρη η ανθρωπότητα (ασχέτως φυλής, πολιτισμού και θρησκείας) έχει χωρίσει το χρόνο σε προ Χριστού (π.Χ.) και μετά Χριστόν (μ.Χ.) μετρώντας τον από την γέννηση του Θεανθρώπου έως σήμερα.
Ένα σύνηθες επιχείρημα που αρέσκονται να χρησιμοποιούν οι εν λόγω κύκλοι, προκειμένου να διαστρεβλώσουν/συσκοτίσουν τα πράγματα και προωθήσουν την αθεϊστική τους προπαγάνδα, είναι αυτό της επιστήμης και της θρησκείας. Συγκεκριμένα, ότι πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικά ζητήματα στα οποία δεν υπάρχει η παραμικρή ταύτιση ή σύγκλιση. Το παρόν άρθρο μας (το οποίο συμπληρώνει και ολοκληρώνει το προηγούμενο) έρχεται να ανατρέψει οριστικά αυτή την επιπόλαιη άποψη, μέσα από τον λόγο και τα αδιάσειστα επιχειρήματα των πιο κορυφαίων επιστημόνων (των θετικών επιστημόνων – φυσικών, μαθηματικών, αστρονόμων, βιολόγων κτλ) της νεοτέρας εποχής.
Κλείνοντας την εισαγωγή μου, αξίζει να αναφέρω εκ προοιμίου ότι τον Οκτώβρη του 1949 ο καθηγητής-μηχανικός Karl W. Wagner, μέλος της Γερμανικής Ακαδημίας Επιστημών του Βερολίνου και επίτιμο μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών κι Επιστημών, ενώπιον συγκέντρωσης Γερμανών καθηγητών και μηχανικών, έκανε την εξής δήλωση-ομολογία: «Τα μεγαλύτερα πνεύματα όλων των εποχών είχαν βαθείαν πίστιν εις τον Θεόν: ενθυμούμαι τους Λάιμπνιτς, Νεύτωνα και Καρτέσιον, ή δια να ονομάσω έναν από τους συγχρόνους μας, τον Μαξ Πλανκ. Πώς ημπορούσε να γίνει διαφορετικά! Όσον περισσότερα γνωρίζωμεν τόσον βαθύτερα γεμίζομεν με σεβασμόν προ του ασυλλήπτου. Δεν αποκαλύπτεται το πνεύμα του Θεού μόνον εις την φύσιν, αλλά εις τον ίδιον τον άνθρωπον και εις τα έργα του, εάν παραβλέψωμων τα σφάλματά του, τους πειρασμούς και τας αμαρτίας εις τας οποίας, λόγω της ατελείας μας, συνεχώς υποπέπτομεν».
*
Νικόλαος Κοπέρνικος (1473-1543 μ.Χ.): Από τους μέγιστους ιδρυτές της νεότερης επιστήμης. Απέκτησε φήμη κυρίως ως εισηγητής του ηλιοκεντρικού συστήματος, σύμφωνα με το οποίο ο Ήλιος αποτελεί το κέντρο του ηλιακού συστήματος, καθώς γύρω του περιστρέφονται οι πλανήτες. Μολονότι εμπνεύστηκε από τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους (και ιδιαίτερα από τον Αρίσταρχο τον Σάμιο), προώθησε τα μέγιστα την επιστήμη του. Σπούδασε αστρονομία, φιλοσοφία, ιατρική και δίκαιο, αλλά εκτός από επιστήμονας υπήρξε ιερέας στην Κρακοβία της Πολωνίας. Στον πρόλογο του βιβλίου του «Περί των περιφορών των ουρανίων σφαιρών», μεταξύ άλλων παρατηρεί: «[…] ποίος δεν διαβλέπει την εσωτερικήν και πληρεστάτην τάξιν, που κατευθύνεται από την θείαν σοφίαν και δεν ωθείται προς τα υψηλά και δεν οφείλει να θαυμάζη τον Αρχιτέκτονα όλων των πραγμάτων, εις τον οποίον υπάρχει η υψίστη μακαριότης και κάθε καλόν;»
Ιωάννης Κέπλερ (1571-1630): Και αυτός από τους σημαντικότερους θεμελιωτές της νεότερης επιστήμης – κυρίως της μηχανικής και της αστρονομίας. Έγινε πρωτίστως γνωστός από τους τρεις νόμους της κίνησης των πλανητών περί τον Ήλιο, εξού και ονομάζονται «νόμοι του Κέπλερ» και ο ίδιος «νομοθέτης του ουρανού». Μεγάλωσε μέσα στη φτώχεια και τις ασθένειες, αλλά κατάφερε να σπουδάσει θεολογία, μαθηματικά και αστρονομία. Σε όλα τα επιστημονικά έργα του, αλλά ιδίως στο «Αρμονικός κόσμος», διακατεχόμενος από δέος για τη δημιουργία του σύμπαντος, γράφει: «Μέγας ο Κύριος ημών και μεγάλη η ισχύς αυτού και της συνέσεως αυτού ου έστιν αριθμός. Αινείτε αυτόν οι ουρανοί, αινείτε αυτόν ήλιος, σελήνη και πλανήται, εν πάση αισθήσει προς το κατανοείν, εν πάση γλώσση προς το προσφωνείν του Δημιουργού σας. Αινείτε αυτόν ουράνιαι αρμονίαι, αινείτε αυτόν οι αυτήκοοι των εξαιρέτων αρμονιών. Αίνει και συ ψυχή μου, Κύριον τον Δημιουργόν σου, έως υπάρχω. Ότι εξ Αυτού και δι’ Αυτού και εις Αυτόν τα πάντα…». (Έντονοι εδώ οι απόηχοι από τον Δαβίδ και τον Απόστολο Παύλο).
Ισαάκ Νεύτων (1643-1727): Μέγας αστρονόμος, μαθηματικός και φυσικός, ο οποίος χαρακτηρίσθηκε ως ο «πατήρ της φυσικής και της ουρανίου μηχανικής». Από τους κορυφαίους εξερευνητές του σύμπαντος, ανεκάλυψε τον «νόμο της παγκοσμίου έλξεως» η οποία υπήρξε σταθμός για την επιστήμη της κοσμολογίας. Αφού μελέτησε όσο ελάχιστοι τη λειτουργία του σύμπαντος, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το τελευταίο είναι σχεδόν αδύνατον να κατανοηθεί χωρίς την παρουσία του παντοδύναμου και σοφού Δημιουργού, εξού και η κλασική ομολογία του: «Είναι τυφλός εκείνος που δεν βλέπει αμέσως εις την αρίστην και σοφωτάτην διάταξιν των όντων, την άπειρον σοφίαν και αγαθότητα του Παντοδυνάμου Δημιουργού, μωρός δε εκείνος που δεν τον ομολογεί».
Καρτέσιος ή Ντεκάρτ (1596-1650): Από τους διαπρεπέστερους Γάλλους μαθηματικούς, φυσικούς και φιλοσόφους. Θεωρείται ο πατέρας της νεότερης φιλοσοφίας. Η ύπαρξη του Θεού για τον Καρτέσιο είναι σαφής και αδιαμφισβήτητη αλήθεια. Το ότι υπάρχει το τέλειον Ον, ο Θεός, είναι τόσο εναργές και βέβαιο, υποστηρίζει, «όσο δεν ημπορεί να είναι καμία γεωμετρική αλήθεια» την οποίαν αποδεικνύουμε μαθηματικώς. Χαρακτηριστικές είναι οι εξής σχετικές απόψεις του: «Εάν υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που δεν είναι αρκετά πεπεισμένοι περί της υπάρξεως του Θεού και της ψυχής των, ας μάθουν ότι όλα τα άλλα πράγματα, δια τα οποία νομίζουν ίσως ότι είναι βεβαιότεροι, όπως ότι έχουν σώμα και ότι υπάρχει η Γη και οι αστέρες και τα παρόμοια, είναι ολιγώτερον βέβαια».
Εμμανουήλ Καντ (1724-1804): Γερμανός φιλόσοφος, κατά πολλούς ο μεγαλύτερος των νεότερων χρόνων. Αν και από φτωχή, πολυμελή οικογένεια, κατάφερε να σπουδάσει μαθηματικά, φυσικές επιστήμες και φιλοσοφία και να γίνει καθηγητής πανεπιστημίου, όπου δίδαξε λογική, μεταφυσική και φυσικές επιστήμες. Νεότατος δημοσίευσε το κλασικό έργο του «Γενική ιστορία της φύσεως και θεωρία του ουρανού» (1755), το οποίο ασχολείται με τη θεωρία για τη δημιουργία και εξέλιξη του σύμπαντος του Γαλαξία και του ηλιακού συστήματος. Ως φιλόσοφος άνοιξε νέους δρόμους στην παγκόσμια διανόηση των νεότερων χρόνων. Ο Καντ θέτει τα βασικά ερωτήματα: Τι μπορώ να γνωρίζω; Τι μπορώ να πράττω; Και τι δικαιούμαι να ελπίζω; Κατά τον Καντ, καθαρή γνώση έχουμε στις μαθηματικές προτάσεις – και εμπειρική γνώση έχουμε από την ύλη των αισθήσεων. Υπάρχουν όμως και «πράγματα καθ’ εαυτά» (Ding an sich), όντα δηλαδή εκτός τόπου και χρόνου, επομένως απρόσιτα σε μας. Αυτά τα εξετάζει η μεταφυσική και σ’ αυτή ανήκουν ο Θεός και η ψυχή, η ουσία των οποίων είναι απρόσιτη σ’ εμάς. Κατά τον Καντ, θρησκεία είναι η αναγνώριση των ηθικών μας καθηκόντων ως εντολών προερχομένων εκ του Θεού». Ο από ηθικής απόψεως τέλειος άνθρωπος είναι αγαπητός στο Θεό.
Γιόχαν Καρλ Φρίντριχ Γκάους (Gauss, 1777-1855): Γερμανός μαθηματικός, κατά πολλούς ο μεγαλύτερος όλων των εποχών. Μερικές επιγραμματικές θέσεις του: «[…] Κι όμως, η ψυχή μας τείνει προς την αθανασίαν και το άπειρον. Από αυτό πρέπει να δεχθή κανείς την γνώμην υπέρ της οποίας, εκτός από την αυστηρά επιστημονικήν θεμελίωσιν, τόσον πολλά άλλα συνηγορούν& ότι δηλαδή εκτός από τον υλικόν αυτόν κόσμον, υπάρχει και καθαρώς πνευματικός κόσμος, προωρισμένος να μας παράσχη την ικανοποίησιν των ευγενεστάτων και ισχυροτάτων εφέσεών μας. Του κόσμου δε αυτού θα γίνωμεν μέτοχοι».
Έρνστ Έντουαρντ Κούμερ (Kummer, 1810-1893): Σπουδαίος Γερμανός μαθηματικός, ο οποίος εντρύφησε αρχικά στη θεολογία, για να καταλήξει τελικά ως γεωμέτρης, με πολλές ανακαλύψεις στο ενεργητικό του. Σύμφωνα με έναν βιογράφο του, «ο Κούμερ προσπαθούσε να εμβαθύνη εις την επιστήμην, να θεωρή όμως γενικώτερον τον κόσμον και η θεώρησίς του αυτή είχε σαφώς προοπτικήν και κατεύθυνσιν θρησκευτικήν». Μιλούσε συχνά στους φοιτητές του περί Θεού και στα συγγράματά του μνημονεύει τον Θεό, λέγοντας ότι τα μαθηματικά είναι δώρο του Θεού στον άνθρωπο και κατέληγε γράφοντας: «Δεν ημπορώ να φαντασθώ άλλον χώρον, παρά εκείνον τον οποίον μας έδωσεν ο αγαπητός Θεός».
Πιέρ-Σιμόν Λαπλάς (Laplace, 1749-1827): Γάλλος αστρονόμος και μαθηματικός, γνωστός και ως «ο Νεύτων της Γαλλίας», εξαιτίας της θεωρίας του περί του πιθανού τρόπου δημιουργίας και κίνησης του ηλιακού συστήματος. Αν και δάσημος στην εποχή του, με πολλούς θαυμαστές, ήταν σεμνός, εξού και πάνω στο κρεβάτι του είχε γράψει: «Αυτό που γνωρίζωμεν είναι ένα κάτι το πολύ μικρόν, αλλ’ εκείνο που αγνοούμεν, είναι μέγιστον!». Από ορισμένους αθεϊστικούς κύκλους είχε χαρακτηρισθεί ως άπιστος, αλλά για κακή τους τύχη τους διέψευσε παταγωδώς μια επιστολή προς τον γιο του στην οποία του γράφει: «Προσεύχομαι εις τον Θεόν, δια να φρουρή την ζωήν σου. Έχε Τον πάντοτε παρόντα εις τον νουν σου, όπως τον πατέρα σου και την μητέρα σου…» (17 Ιουνίου 1809).
Μαξ Πλανκ (Planck, ;-1947): Νομπελίστας, θεμελιωτής της σύγχρονης φυσικής. Στις πολυάριθμες διαλέξεις του μιλούσε συχνά για τις σχέσεις θρησκείας και φυσικής, πίστης και γνώσης. Ένα ενδεικτικό απόσπασμα από τη διάλεξή του «Θρησκεία και φυσική επιστήμη»: «Οπουδήποτε και οσονδήποτε βαθειά και αν προσηλώσωμεν τα βλέμματά μας, πουθενά δεν ευρίσκομεν καμμίαν αντίφασιν μεταξύ της θρησκείας και των φυσικών επιστημών& αντίθετα μάλιστα, εις τα κρισιμώτερα ακριβώς σημεία ευρίσκομεν πλήρη συμφωνίαν. Θρησκεία και φυσικαί επιστήμαι δεν αποκλείουν η μία την άλλην, όπως φοβούνται μερικοί, αλλά συμπληρώνουν και καθορίζουν αλλήλας. Την πλέον χειροπιαστήν απόδειξιν δια το ευσυμβίβαστον θρησκείας και φυσικής μάς δίδει, και κριτικός ακόμη εξεταζόμενον, το ιστορικόν γεγονός ότι οι μεγαλύτεροι φυσιοδίφαι όλων των εποχών, άνδρες όπως ο Κέπλερ, ο Νεύτων, ο Λάιμπνιτς, ήσαν εμποτισμένοι από βαθείαν θρησκευτικήν πίστιν».
Γουόρεν Γουίβερ (Weaver, 1894-1978): Πανεπιστημιακός καθηγητής μαθηματικών, αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Rockefeller και μέλος Ακαδημιών και Επιστημονικών Εταιρειών. Ένα μικρό δείγμα της κοσμοθεωρίας του: «Πιστεύω ότι η πίστις παίζει τόσον ουσιώδη ρόλον εις την επιστήμην, όσον ασφαλώς και εις την θρησκείαν. Πιστεύω ακόμη ότι υπάρχουν στοιχεία τελειότητος εις την θρησκείαν, αντίστοιχα των οποίων δεν έχει η επιστήμη […] Η πίστις είναι κάτι που παραδέχομαι, και όχι κάτι που μου επιβάλλεται. Η πίστις, νομίζω, γεννάται κατά διαφόρους και σχεδόν ανεξιχνιάστους τρόπους. Εν μέρει πηγάζει από εσωτερικήν μυστικήν πείραν, την οποίαν ημπορεί κανείς να ονομάζη “αποκάλυψιν”. Εν τούτοις, κατά μέγα μέρος αναπτύσσεται και διατηρείται από την καθημερινήν πείραν. […] Ποία λοιπόν, η επιστήμη ή η θρησκεία, έχει τον σταθερώτερον εσωτερικόν πυρήνα;» διερωτάται. Η απάντηση, βέβαια, είναι αυτονόητη…
Γεώργιος Γκάμοφ (Gamow, 1904-1968): Ρωσο-αμερικανός φυσικός και αστρονόμος. Διερεύνησε το ζήτημα του πιθανού τρόπου της δημιουργίας του σύμπαντος και των χημικών στοιχείων της ύλης. Στο βιβλίο του «Ύλη, Γη και Ουρανός» (1965) γράφει: «Ο διάσημος Γάλλος μαθηματικός Λαπλάς […] έλεγε κάποτε, εν σχέσει με την ανάπτυξιν της ανθρωπίνης γνώσεως: “Όσο μεγαλυτέρα και ευρυτέρα γίνεται η περιοχή των εξερευνήσεων τόσο περισσότερων μεγαλώνουν τα σύνορα του αγνώστου” […] Γνωρίζωμεν ακόμη πολύ ολίγα περί της φύσεως των διαφόρων στοιχειωδών σωματίων της ύλης […]. Ευρισκόμεθα ακόμη εις το σκοτάδι σχετικά με την προέλευσιν πολλών βασικών στοιχείων των γαλαξιών […]. Εις το πεδίον της βιολογίας […] έχωμεν ακόμη πάρα πολλά άλυτα αινίγματα, παρ’ όσα κατά την μελέτην της ανοργάνου ύλης». Αναφορικά με το ερώτημα της αρχής του σύμπαντος ομολογεί ότι πρόκειται για ένα δύσκολο, ίσως και άλυτο ζήτημα, προσθέτοντας: «εις το σκοτεινόν προγαλαξιακόν παρελθόν, διαπιστώνομεν ανάλαμψιν μεταφυσικής προελεύσεως».
Εν κατακλείδι: Ο καθηγητής Πολ Ντιράκ (Paul Dirac) υπήρξε διάσημος Άγγλος φυσικός ο οποίος, σε ηλικία 27, ετών τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ χάρη σε μια σημαντικότατη ανακάλυψη, η οποία επιχείρησε να συμβιβάσει τις βασικές θεωρίες των κβάντων με τη θεωρία της σχετικότητας. (Τελικά διαπίστωσε ότι εκτός από το «κανονικό» ηλεκτρόνιο, που φέρει αρνητικό ηλεκτρισμό, πρέπει να υπάρχει και ηλεκτρόνιο με θετικό ηλεκτρισμό. Το σωματίδιο αυτό ανεκαλύφθη όντως από τον Anderson το 1932 και ονομάσθηκε ποζιτρόνιο ή θετικό ηλεκτρόνιο). Το 1972 ο Ντιράκ παρευρέθηκε μαζί με πολλούς άλλους νομπελίστες επιστήμονες στη Γερμανία όπου έκανε και την ακόλουθη συγκλονιστική διαπίστωση-ομολογία πίστεως: «Αν και αι πιθανότητες δια την εμφάνισιν της ζωής εκ του μηδενός ήσαν ελάχισται, μηδαμιναί, τι άλλο ημπορεί να είναι παρά μία απόδειξις του ότι έπρεπε να υπάρχη ένας Δημιουργός, που από το τίποτε κατασκεύασε το Σύμπαν; Αν η πιθανότης δια την εμφάνισιν της ζωής επί του πλανήτου μας ήτο 1:10100, τότε είναι εντελώς απίθανον το ότι θα ημπορούσε ποτέ να προκύψη ζωή, χωρίς να υπάρχη Θεός».
Μετά απ’ όλα τα προαναφερθέντα, μπορούν αλήθεια μερικοί αστείοι αθεϊστές επιστήμονες (τύπου Ρίτσαρντ Ντόκινς, για παράδειγμα) να προπαγανδίζουν ασύστολα, ισχυριζόμενοι σοβαρά ότι το πολυσύνθετο φαινόμενο και θαύμα της ζωής είναι δημιούργημα… τυφλής τύχης (!) και… απλών συμπτώσεων (!);
*Ο Δρ Γιάννης Βασιλακάκος είναι πανεπιστημιακός (νεοελληνιστής) και συγγραφέας.Το τελευταίο του βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα στην Ελλάδα τιτλοφορείται: «Η περιπέτεια της γραφής: καταθέσεις/μαρτυρίες 27 Ελλήνων πρωταγωνιστών», εκδ. Οδός Πανός, Αθήνα 2018.
