Σήμερα από τη στήλη αυτή αναφέρομαι σε απόψεις που έχουν εκφρασθεί, καθώς και σε προβλέψεις για πιθανές εξελίξεις στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του 2019, από ελληνικές εφημερίδες και από Έλληνες πολιτικούς επιστήμονες και σχολιαστές, καθώς και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).

Σε άρθρο με τίτλο «Το 2019 μπορεί να είναι το έτος ανάκαμψης και ευημερίας της χώρας», το οποίο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Η Καθημερινή (30/12/18), ο Γιάννης Χατζηθεοδοσίου, Πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθήνας, μεταξύ άλλων εξέφρασε την ακόλουθη άποψη: «Το 2019 μπορεί να είναι το έτος ανάκαμψης και ευημερίας της χώρας, καθώς υπάρχουν πολλοί βάσιμοι λόγοι αισιοδοξίας, ώστε να αρχίσουμε να βλέπουμε την έξοδο της χώρας από το μακρύ και σκοτεινό τούνελ της ύφεσης στο οποίο παραμείναμε εγκλωβισμένοι για περίπου 10 χρόνια».

Στην ίδια έκδοση της εφημερίδας Η Καθημερινή, ο Γιώργος Καρανίκας, Πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), τόνισε τα ακόλουθα: «Οι μικρομεσαίοι έμποροι βλέπουμε με ελπίδα το 2019 και η ΕΣΕΕ θα διεκδικήσει με μαχητικό και αποτελεσματικό τρόπο τα αιτήματα του κλάδου. Κάθε αλλαγή γεννά την ελπίδα για κάτι καλύτερο. Έτσι και η αλλαγή του χρόνου, γεννά στους εμπόρους την προσδοκία, πως το 2019 θα σηματοδοτήσει το τέλος μιας μακράς περιόδου στασιμότητας και ανασφάλειας».

Η Εφημερίδα Συντακτών, σε άρθρο της με τίτλο «Το 2019 πρώτη χρονιά ανάσας και ελευθερίας», 31/12/18, αναφέρεται στο μήνυμα του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα για το 2019, στο οποίο έκανε ειδική αναφορά στις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της εργασίας και τη μείωση της ανεργίας, αλλά και στη Συμφωνία των Πρεσπών.
Για το 2019 μεταξύ άλλων ο κ. Τσίπρας ανέφερε και τα ακόλουθα: «Είναι η πρώτη πρωτοχρονιά που μπορούμε πια να πούμε ότι οι αγώνες, και οι θυσίες του ελληνικού λαού, έπιασαν τόπο… Μια νέα χρονιά βρίσκεται μπροστά μας, χρονιά ελπίδας, αισιοδοξίας, προσδοκίας και δημιουργικότητας. Και είναι λογικό, γιατί είναι η πρώτη χρονιά μετά από 8 ολόκληρα χρόνια που η χώρα μας βρίσκεται πια έξω από τον ασφυκτικό κλοιό των μνημονίων».

Η Καθημερινή, στο κύριό της άρθρο με τίτλο «Νέες αξίες», 2/1/19, γράφει: «Αξίζουμε κάτι πολύ καλύτερο ως χώρα το 2019. Αυτός ο τόπος πέρασε πολλά τα τελευταία χρόνια. Το τίμημα της κρίσης ήταν μεγάλο. Ο δικαιολογημένος θυμός έκανε τον ελληνικό λαό να πιστέψει ψεύτικες υποσχέσεις και μεγάλα λόγια. Τώρα είναι η ώρα της ειλικρίνειας, των έργων και της δημιουργίας, για να βγούμε πραγματικά από την κρίση, που δεν ήταν μόνο οικονομική. Χρειαζόμαστε νέες αξίες και φιλόδοξους στόχους, που θα ανεβάσουν την Ελλάδα εκεί όπου της αξίζει».

Πάλι Η Καθημερινή, σε άρθρο της με τίτλο «Η Ελληνική Οικονομία» (10/1/19), αναφέρεται στις ακόλουθες δηλώσεις του Γιάννη Στουρνάρα, Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας:

«Θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί επειδή δεν θα είναι ανέφελο και το διεθνές περιβάλλον». Ειδικότερα, ο κ. Στουρνάρας σημείωσε ότι δεν πρέπει να υπάρξει παρέκκλιση από τα ακόλουθα τρία σημεία:
1. Καμία ανάκληση συμφωνημένων ρυθμίσεων και πολιτικών, το αντίθετο, μάλιστα:
επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων και ιδιωτικοποιήσεων που απομένουν.
2. Συνέχιση της δημοσιονομικής πειθαρχίας.
3. Δημιουργία πιο φιλικών συνθηκών για την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις.

Η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας, σε μελέτη της με τίτλο «Τάσεις στην Ελληνική Οικονομία – Ιανουάριος 2019», 17/1/19, μεταξύ άλλων αναφέρει και τα ακόλουθα:
{…} Η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε κατά 0,8%, σε ετήσια βάση, στο 9μηνο του 2018 (+0,7% ετησίως το 3ο τρίμηνο του 2018), ενώ η καταναλωτική εμπιστοσύνη κινήθηκε σε σταθερά ανοδική τροχιά καθ’ όλη τη διάρκεια του 2018, καταγράφοντας περαιτέρω ενίσχυση το 4ο τρίμηνο του 2018.

{…} Το 2019 αποτελεί κομβικό έτος για τη διάχυση της ανάπτυξης στην οικονομία, μετά τη σημαντική μακροοικονομική βελτίωση που σημειώθηκε το 2018, η οποία συνοδεύτηκε από την επιτυχή ολοκλήρωση του 3ου προγράμματος. Αν και το εκτιμώμενο μείγμα οικονομικής ανάπτυξης για το 2019 εμφανίζει, ως επί το πλείστον, σχετικά μικρό βαθμό ευαισθησίας σε εξωγενείς παράγοντες, επιμέρους συστατικά του, όπως οι επενδύσεις, συνεχίζουν να επηρεάζονται από τις έντονες εξωτερικές διακυμάνσεις και την προοπτική των επικείμενων εθνικών εκλογών που, μεταξύ άλλων, τείνουν συνήθως να συνοδεύονται από μειωμένη φορολογική συμμόρφωση ή και διάθεση έγκαιρης εξυπηρέτησης οφειλών προς το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα.

Η Εφημερίδα των Συντακτών, στην έκδοση της 25ης Ιανουαρίου 2019, σε άρθρο της με τίτλο: «Αισιοδοξεί το ΔΝΤ για την ελληνική οικονομία», 25/1/19, αναφέρει πως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκφράζει την αισιοδοξία του για τις προοπτικές ανάπτυξης και απασχόλησης της Ελλάδας για το τρέχον έτος, καθώς υπολογίζει πως η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 2,4%, σε σύγκριση με το 2,1% που είχε σημειώσει το 2018. Επίσης υπογραμμίζει ότι παραμένει ισχυρή η μεσοπρόθεσμη ικανότητα της Ελλάδας να αποπληρώσει τους πιστωτές της, δηλαδή τους Ευρωπαίους εταίρους της και το ΔΝΤ.

Παράλληλα όμως το ΔΝΤ παροτρύνει την Ελληνική Κυβέρνηση να παραμείνει συνεπής στον δρόμο των μεταρρυθμίσεων, προκειμένου να πραγματοποιήσει τους στόχους της.

Ο Παναγιώτης Σωτήρης, σε ένα εκτενές άρθρο του στην εφημερίδα Το Βήμα (27-2-19) με τίτλο «Ποια τα αθέατα μηνύματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – Η ώρα της πολιτικής διαπραγμάτευσης», κάνει μια διεξοδική αναφορά στην κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα, και στις αποφάσεις που θα πρέπει να ληφθούν κατά τη διάρκεια του 2019.

Σύμφωνα με το άρθρο αυτό η Ελληνική Κυβέρνηση πρέπει να ολοκληρώσει τα μέτρα που η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει προτείνει, για να ενεργοποιηθούν τα προγράμματα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, για να προβεί η ΕΕ στη δόση των 970 εκατομμυρίων ευρώ, καθώς και στην επιστροφή στην Ελλάδα των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα που κρατούν οι ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες.

Τις επιφυλάξεις της για την οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του 2019 εκφράζει σε έκθεσή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα με το άρθρο με τίτλο «Κομισιόν: 12 ημέρες προθεσμία στο Μαξίμου για τα προαπαιτούμενα», που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Η Καθημερινή στις 28 Φεβρουαρίου 2019.

Στην εν λόγω έκθεσή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκφράζει την άποψή της πως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Κύπρος είναι οι μόνες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις οποίες παρατηρούνται «υπερβολικές ανισορροπίες». Στην έκθεση τονίζεται πως στην Ελλάδα μέχρι στιγμής, κανένα από τα 16 βασικά προαπαιτούμενα δεν έχει ολοκληρωθεί εγκαίρως.

Μεταξύ άλλων η έκθεση αναφέρει πως «Τα προβλήματα ευπάθειας συνδέονται με το υψηλό δημόσιο χρέος, την αρνητική εξωτερική εξισορρόπηση, το μεγάλο ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων», και τονίζει ότι «Όλα αυτά εξελίσσονται σε ένα πλαίσιο υψηλής ανεργίας και χαμηλής ανάπτυξης».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επίσης αναφέρει ότι παρότι η Ελλάδα ολοκλήρωσε με επιτυχία το πρόγραμμα υποστήριξης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας τον Αύγουστο του 2018, η οικονομική κατάσταση στη χώρα δεν έχει βελτιωθεί, λόγω της υποτονικής αύξησης της παραγωγικότητας. Παράλληλα ανέφερε πως ο ρυθμός μείωσης του χρέους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη συνεχιζόμενη επίτευξη των συμφωνηθέντων δημοσιονομικών στόχων και από την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων.
Δεδομένου ότι ο τουρισμός για την Ελλάδα αποτελεί πηγή εισροής ξένου συναλλάγματος, και σημαντικό συντελεστή για τη βιωσιμότητα μεγάλου αριθμού επιχειρήσεων, ανησυχίες προκαλεί η υποτονικότητα στον τομέα αυτόν στους δύο πρώτους μήνες του 2019, όπως εκδηλώνεται από τον μειωμένο αριθμό δωματίων σε ξενοδοχεία που έχουν ήδη κλείσει μελλοντικοί τουρίστες στην Ελλάδα.

Για παράδειγμα, σε άρθρο της με τίτλο «Πτώση 8,7% στις πληρότητες ξενοδοχείων της Αττικής», 27/2/19, Η Καθημερινή δίνει στοιχεία, που στο στάδιο αυτό προοιωνίζουν αρνητικές εξελίξεις κατά τη διάρκεια του 2019 στον τομέα του τουρισμού. Ενδεικτικό είναι το ακόλουθα απόσπασμα από το εν λόγω άρθρο:
«Το 2018 έκλεισε με οριακή αύξηση της πληρότητας, της τάξης του 1,5%, παρουσιάζοντας παράλληλα «προειδοποιητικά» σημάδια για ανατροπή του θετικού κλίματος».
Σύμφωνα με πολλές από τις προβλέψεις για το 2019, η υψηλή υπερχρέωση των ελληνικών νοικοκυριών τα τελευταία χρόνια, το υψηλό δημόσιο χρέος, με συνέπεια την αυξημένη εποπτεία των δανειστών για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, καθώς και οι μετέωρες μεταρρυθμίσεις, αποτελούν κάποιες από τις πολλές προκλήσεις που θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει η υπάρχουσα Κυβέρνηση, καθώς και η Κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές του 2019.

Εμείς οι Έλληνες της Διασποράς ευχόμαστε το 2019 να δει την οικονομία της γενέτειρας να ανακάμπτει σε βαθμό που θα θέσει τέρμα στο “Brain drain” των τελευταίων χρόνων, γιατί η Ελλάδα έχει ανάγκη από τους νέους και τους επιστήμονες σε ένα συνεχώς αυξανόμενο ανταγωνιστικό περιβάλλον σε διεθνές επίπεδο.