Η ιστορία πρέπει να γίνεται γνωστή σε όλους μας. Περισσότερο οι απάνθρωπες πτυχές της προς αποφυγή επανάληψής τους. Αυτό θα προσπαθήσω να πετύχω με αυτό το κείμενο.
Η φύση δημιούργησε τη ζωή. Ο άνθρωπος, όμως, βρήκε τρόπο να την εξαλείψει σε δέκατα του δευτερολέπτου. «Δεν ξέρω πώς θα γίνει ο Γ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Ξέρω ότι ο Δ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος θα γίνει με ξύλα και πέτρες». Αυτά είπε ο Αϊνστάιν. Και όμως, όλα ξεκίνησαν από αυτόν τον άνθρωπο στις απαρχές ενός νέου θαυμαστού αιώνα, το 1905, όταν το ευφυές αυτό μυαλό απέδειξε θεωρητικά ότι μια ελάχιστη ποσότητα μάζας μπορεί να μετατραπεί σε μέγιστη ποσότητα ενέργειας (E= mc2). Γερμανο-εβραϊκής καταγωγής, εκδιώχθηκε από τη ναζιστική Γερμανία και βρήκε καταφύγιο στις ΗΠΑ. Τριάντα χρόνια μετά συνυπογράφει μια επιστολή προς τον πρόεδρο Ρούσβελτ για το ξεκίνημα των διεργασιών για την κατασκευή μιας ατομικής βόμβας. Λίγα χρόνια αργότερα, θα παραδεχθεί ότι έκανε το μεγαλύτερο λάθος της ζωής του, καταδικάζοντας την χρήση της ατομικής βόμβας. Ήταν, όμως, αργά. Οι πύλες της κόλασης άνοιξαν και τα λεγόμενα των μύθων και των αρχαίων γραφών επαληθεύτηκαν με τον χειρότερο τρόπο.
«Αν χίλιοι ήλοι λάμψουν ταυτόχρονα μια ημέρα στον ουρανό, ίσως να φανεί σαν την μεγαλοσύνη του ενός και μοναδικού… Αλλά θα είναι ο Θάνατος ο καταστροφέας του κόσμου» (Μαχαμπαράτα – αρχαίο ινδικό κείμενο).
Με τις προτροπές των επιστημόνων και με τη λανθασμένη εκτίμηση ότι οι Γερμανοί βρίσκονται κοντά στην κατασκευή της ατομικής βόμβας, δημιουργείται το σχέδιο Μανχάταν στην περιοχή του Νέου Μεξικού, Λος Άλαμος, με επιστημονικό διευθυντή τον Ρόμπερτ Τζούλιους Οπενχάιμερ – ιδιοφυΐα σε πολλούς επιστημονικούς τομείς – και στρατιωτικό υπεύθυνο τον υποστράτηγο Γκρόουβς ο οποίος επιβάλει στρατιωτική πειθαρχία, ενώ οι κανόνες ασφαλείας είναι άνευ προηγουμένου. Η πρώτη δοκιμή της ατομικής βόμβας γίνεται μυστικά στο Αλαμογκόρντο κοντά στο Λος Άλαμος.
Λίγοι άνθρωποι γνωρίζουν για το σχέδιο Μανχάταν και όταν ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τρούμαν, ορκίζεται πρόεδρος στη θέση του εκλιπόντος Ρούσβελτ, ακούει για πρώτη φορά έκπληκτος την ύπαρξη του όπλου. Με την προτροπή των περισσοτέρων, αποφασίζεται η ρίψη της στην Ιαπωνία καθώς η Γερμανία έχει ήδη συνθηκολογήσει.
Το επιλεγμένο πλήρωμα του ειδικού 393 Σμήνους έχει κάνει δοκιμές με ομοιώματα βομβών στο μέγεθος της πραγματικής ατομικής βόμβας. Η ίδια η βόμβα δεν έχει κάτι τι αξιοπερίεργο. Είναι απλώς βαριά, 4,5 τόνους, και φέρει το αστείο αν και μακάβριο όνομα Little Boy (Μικρό Αγοράκι). Οι πιλότοι γνωρίζουν ότι είναι πολύ καταστρεπτική, αλλά πιστεύουν ότι είναι απλώς δέκα φορές ισχυρότερη από τις Γκραντ Σλαμ των 10 τόνων που έριξαν οι Βρετανοί σε ειδικά προστατευμένους στόχους στα φράγματα του Ρουρ στην Γερμανία. Ούτε στην πιο ξέφρενη φαντασία τους δεν θα μπορούσαν να υποθέσουν ότι το «Μικρό Αγοράκι» είναι χιλιάδες φορές πιο καταστρεπτικό από τις Γκραντ Σλαμ, αφού η κρίσιμη μάζα του σε ουράνιο περικλείει ενέργεια ίση με την ενέργεια είκοσι χιλιάδων τόνων τριτίου. Το «Μικρό Αγοράκι» προορίζεται να αφανίσει χιλιάδες μικρά αγοράκια και κοριτσάκια τα οποία γεννήθηκαν ανύποπτα σε λάθος πόλη και σε λάθος χρόνο.
Το πρωινό της 6ης Αυγούστου 1945 ένα Β-29 βομβαρδιστικό με το όνομα «Enola Gay» (το όνομα της μητέρας του πιλότου, Πωλ Τίμπετς) ξεκινά για το ταξίδι του σύγχρονου Αρμαγεδώνα. Έχει προηγηθεί η ενημέρωση του πληρώματος και η επισήμανση να φορέσουν ειδικά γυαλιά για την αποφυγή της τύφλωσης. Και όμως, η τύχη μπορούσε να ήταν διαφορετική. Το καταδρομικό «Ινδιανάπολις» μεταφέρει το φορτίο ουρανίου που θα χρησιμοποιηθεί στην ατομική βόμβα, σε ένα μολυβένιο κύλινδρο από το Σαν Φραντσίσκο. Ο κυβερνήτης του πλοίου δεν αντιλήφθηκε το ιαπωνικό υποβρύχιο Ι-58 του πλωτάρχη Χασιμότο, να τον παρακολουθεί και που και αυτός ούτε καν υποψιάστηκε ποια θρυλική υπηρεσία θα είχε προσφέρει στην πατρίδα του αν το είχε βυθίσει. Το καταφέρνει στην επιστροφή και με 2 τορπίλες στέλνει το «Ινδιανάπολις» στο βυθό, αλλά για την Ιαπωνία είναι μια ανώφελη επιτυχία.
Στις 8 το πρωί, η ιαπωνική αεράμυνα ανακαλύπτει τρία μοναχικά βομβαρδιστικά στα οποία και δεν δίνει σημασία. Η πόλη δεν έχει βομβαρδιστεί ποτέ γιατί να βομβαρδιστεί τώρα; Είναι αναγνωριστικά. Αναγνωριστικό είναι το «Great Artiste» του Έδερλυ που έχει επιλέξει την Χιροσίμα ως στόχο, ενώ το Νο. 91 κινηματογραφεί το γεγονός. Αντίθετα, το «Enola Gay» είναι ο αερομεταφερόμενος Χάρος που πλησιάζει.
Ώρα οκτώ, δεκαπέντε πρώτα και δεκαεπτά δεύτερα, το «Λίτλ Μπόυ» αποσπάται απότομα από το αεροπλάνο κάνοντας 51 δευτερόλεπτα ελεύθερη πτώση. Μετά από 51 δευτερόλεπτα σχηματίζεται η κρίσιμη μάζα και ένας τεχνητός ήλιος που δημιούργησε ο άνθρωπος ανάβει πάνω στην Γη – E = mc2 όπως είπε ο Αϊνστάιν – και μια φωτεινή σφαίρα, αβάσταχτη για τα μάτια των ανθρώπων και των ζώων της γης, εξαπολύθηκε πάνω από την Χιροσίμα. Μέσα σ’ ένα κλάσμα του δευτερολέπτου 30.000 άτομα πεθαίνουν. Πεθαίνουν; Μάλλον, παύουν να υπάρχουν όχι ως ανθρώπινα όντα, αλλά ως υλικές υποστάσεις. Τα κύτταρά τους, οι ίδιες οι μοριακές τους δομές εξαφανίζονται στο απόλυτο μηδέν. Άνθρωποι, ζώα, φυλλωσιές, πεταλούδες, μυρμήγκια, ό,τι οργανικό υπάρχει σε ακτίνα 1.000 μέτρων από το επίκεντρο του pikadon (στα ιαπωνικά η βροντή της ατομικής βόμβας) εξατμίζεται σαν κοσμικός αιθέρας. Το μόνο που μένει πάνω στα ανθεκτικά υλικά, όπως ο γρανίτης, είναι οι σκιές ανθρώπων, νέων και γέρων, παιδιών και γυναικών, αλόγων και σκύλων. Σκιές από κότες, μύγες, λουλούδια. Σκιές Φαντασμάτων. Λίθοι και πέτρες η μοριακή δομή των οποίων αλλάζει και δημιουργούνται ξανά σε μια απόκοσμη μορφή. Σε ένα χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να μετρηθεί, αλλά υπολογίζεται στο 1/10.000 ή 1/20.000 του δευτερολέπτου, η ακτίνα της έκρηξης έπληξε τα πάντα με μια πύρινη γλώσσα 500.000 βαθμών Κελσίου. Σίγουρα, ο Θεός χρειάστηκε λίγο περισσότερο για το απαράμιλλο δημιούργημα του, τη Ζωή. Το δημιούργημα του μπορεί πλέον να αυτοκαταστρέφεται πιο γρήγορα.
Ένα γιγάντιο μανιτάρι υψώνεται στο ιλιγγιώδες ύψος των 17 χιλιομέτρων, κουβαλώντας μαζί του χιλιάδες τόνους σκόνης. Σε απόσταση 3-5 χιλιομέτρων από το σημείο της έκρηξης, άλλες 50.000 άνθρωποι και αρκετά εκατομμύρια ζωντανοί οργανισμοί πεθαίνουν μέσα σε 5 με 7 δευτερόλεπτα. Πιθανόν αυτοί να κατάλαβαν την λαίλαπα που ερχόταν, αλλά η στάχτη τους εξαφανίζει και αυτούς από την κατηγορία του ανθρώπινου όντος όπου βρίσκονταν πριν. Η πύρινη φλόγα με ραδιενεργά μόρια τις ακτίνες Γ’ συνεχίζει τον δρόμο της, εξασθενημένη κάπως, αλλά αρκετά δυνατή για να μετατρέψει άλλους 90.000 ανθρώπους σε μούμιες. Τα νερά του ποταμού Ότα και των καναλιών γεμίζουν πτώματα και από μια μυστηριώδη αιτία όλες οι γυναίκες είναι πεσμένες μπρούμυτα και όλοι οι άνδρες ανάσκελα.
Σε πιο μακρινή απόσταση χιλιάδες φαντάσματα με ακαθόριστα ανθρώπινα χαρακτηριστικά, τρελοί από φόβο και γεμάτοι αποκρουστικές πληγές, βλέπουν μια βροχή που κατατρώγει τα πάντα. Η φυσική υγρασία της Χιροσίμα εξατμίστηκε και μια βροχή από ραδιενεργά κατάλοιπα και βλαβερές ουσίες φέρνουν αργό θάνατο σε όσους είχαν επιζήσει. Η ραδιενέργεια σκοτώνει τα λευκά αιμοσφαίρια και σκοτώνει όσους επέζησαν. Οι στιγμές που θα ακολουθήσουν ίσως είναι πιο φρικιαστικές από την ίδια την καταστροφή. Άνθρωποι, ζώα και αντικείμενα μεταμορφώνονται σε απολιθώματα. Τερατώδες! Μέσα από τις στάχτες φυτρώνουν προϊστορικές φτέρες. Μέσα στην κόλαση το πρώτο σημάδι νέας ζωής εμφανίζεται. Ο ζωικός κόσμος σε πλήρη αποσύνθεση, αντίθετα ο φυτικός φουντώνει. Αλλά είναι ένας κόσμος από άλλη εποχή που έπρεπε να είναι και αυτός απολιθωμένος και θαμμένος.
Μετά την πρώτη έκπληξη ακολουθεί ο τρόμος, η απόγνωση, το άγνωστο. Χιλιάδες ζωντανοί άνθρωποι ανύποπτοι για την τρομερή μόλυνση προσπαθούν να κάνουν κάτι. Μολύνονται και αυτοί με τη σειρά τους. Τρεις πιλότοι με τα αεροπλάνα τους, εικοσάχρονα παιδιά με λίγη εκπαίδευση αφρίζουν από λύσσα καθώς δεν μπορούν να πλησιάσουν καν το ύψος στο οποίο πετά το «Enola Gay», το οποίο επιστρέφει στη βάση του. Ανήμποροι να τιμωρήσουν τους δαίμονες της κόλασης, γυρνούν και μπαίνουν μέσα στο μανιτάρι της ατομικής βόμβας, περίεργοι γι’ αυτό που βλέπουν. Όταν θα προσγειωθούν θα είναι ήδη ζωντανοί νεκροί.
Η στρατιωτική ηγεσία της Ιαπωνίας αρνείται να πιστέψει τις πρώτες αναφορές από γιατρούς και τους τοπικούς στρατιωτικούς διοικητές. Να παραδοθούν, όπως ζητούν οι ΗΠΑ. Τι πιο ατιμωτικό για έναν λαό, που θεωρεί την αυτοκτονία ύψιστο καθήκον και υποχρέωση μπροστά σε μια απλή αποτυχία όχι σε παράδοση της χώρας. Θλιβερό και ταυτόχρονα καταδικαστικό για τον δεύτερο στόχο. Η πόλη που επιλέχθηκε είναι η Κοκούρα που θα δεχθεί αυτή την φορά την Fat man (χοντρομπαλάς) λόγω της βαρελοειδούς όψης της. Τα μετεωρολογικά αεροπλάνα, όμως, στέλνουν το σήμα ότι στην Κοκούρα υπάρχει καθαρός ουρανός, αλλά πολύ ισχυροί άνεμοι. Ο δεύτερος στόχος επιλέγεται και είναι το Ναγκασάκι. Από μια διαβολική τύχη, οι πολίτες της Κοκούρα γλιτώνουν, ενώ γι’ αυτούς στο Ναγκασάκι επιφυλάσσεται η τρομερή ανάσα του padikon. Το δεύτερο ατομικό βομβαρδιστικό λέγεται «Bocks Car» και κατευθύνεται προς τον στόχο του. Παρ’ ότι το Ναγκασάκι έχει πολλούς λόφους που μετριάζουν την ισχύ του τρομερού κύματος υπάρχουν 60.000 νεκροί και άγνωστο πόσοι μετά. Μετά την φρίκη της Χιροσίμα, το Ναγκασάκι εντυπωσιάζει λιγότερο. Σύντομα, θα γίνει το λησμονημένο θύμα. Όχι γιατί είχε λιγότερους νεκρούς, αλλά γιατί ήταν δεύτερο. Η φρίκη, όμως, ήταν η ίδια.
Τα πληρώματα επιστρέφουν και τους υποδέχονται σαν ήρωες. Κάποιοι θα πέσουν σε κατάθλιψη. Ο Έδερλυ, ο άνθρωπος που επέλεξε από το μετεωρολογικό του αεροπλάνο τους στόχους, θα καταντήσει ένα ανθρώπινο ράκος, θα βλέπει πάντα φαντάσματα μικρών παιδιών, θα γυρίζει στους δρόμους και φωνάζει «Δεν φταίω εγώ, δεν φταίω εγώ συγχωρήστε με…» Στο τέλος της ζωής του θα κλειστεί σε ψυχιατρείο και θα προσπαθήσει να αυτοκτονήσει. Την πενιχρή σύνταξή του θα την διαθέσει στις χήρες και τα ορφανά του εγκλήματός του. Οι περισσότεροι, όμως, είναι πεπεισμένοι ότι έκαναν το καθήκον τους και έσωσαν 500.000 Αμερικανούς στρατιώτες και ίσως κάποια εκατομμύρια Ιαπώνων από τον θάνατο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των συμβούλων του προέδρου Τρούμαν, αυτόν τον αριθμό νεκρών περίμεναν σε περίπτωση που συνεχιζόταν ο πόλεμος με την συμβατική του μορφή και τη σίγουρη άρνηση των στρατοκρατών της Ιαπωνίας να παραδοθούν. Σήμερα ξέρουμε ότι αυτό δεν είναι αλήθεια και ότι η Ιαπωνία βρισκόταν στα πρόθυρα της συνθηκολόγησης.
Ίσως να μην μπορούμε να καταδικάσουμε απλούς πιλότους οι οποίοι εκτέλεσαν διαταγές. Το αμερικανικό έθνος βρέθηκε για λίγο διχασμένο, αλλά η πλειοψηφία επικρότησε την ενέργεια ως συνέπεια της κυβερνητικής του προπαγάνδας. Άλλωστε, πάντα αυτό δεν γίνεται; Σήμερα οι περισσότεροι από τους πρωταγωνιστές έχουν πεθάνει με πιο ήρεμο τρόπο από αυτόν που επιφύλαξαν για χιλιάδες άλλους και, ίσως, να δικαιολογούνται στον άλλο κόσμο απέναντι στις ψυχές των φαντασμάτων. Ο Πωλ Τίμπετς, ίσως, ζει και φωτογραφίζεται με τους απογόνους του γελαστός και γεμάτος παράσημα. Τι ειρωνεία. Δίνουμε τα μεγαλύτερα και πιο αστραφτερά παράσημα σε εκείνους που σκοτώνουν και όχι σε εκείνους που δίνουν ζωή.
Η Χιροσίμα ξαναγεννήθηκε από τη στάχτη της. Η επιμονή των ανθρώπων να τα βάλουν με την ίδια την κόλαση και να μην παραδοθούν έκανε το θαύμα της. Το μνημόσυνο που γίνεται κάθε χρόνο είναι έκκληση για αποτροπή παρόμοιων ενεργειών παρά φόρος τιμής στους νεκρούς. Στο μουσείο της Χιροσίμα υπάρχει αυτός ο εκπληκτικός πίνακας που σε κάνει να ανατριχιάζεις και τον έκανε μια μαθήτρια την εποχή της έκρηξης.
Το ιστορικό αυτό έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, η γενοκτονία και η λαίλαπα του πυρηνικού Αρμαγεδδώνα καταγράφεται στη συλλογική συνείδηση και πρέπει κάποτε να οδηγήσει τις ΗΠΑ σ’ ένα παγκόσμιο δικαστήριο. Όμως, η ιμπεριαλιστική κτηνωδία δεν σταμάτησε εκεί, καθώς το κέντρο της «νέας τάξης» του καπιταλισμού, οδήγησε στον πυρηνικό ανταγωνισμό, σε πρώτη φάση, τη συνομολόγηση των συμφωνιών για τον περιορισμό των στρατηγικών πυραύλων, στη συνέχεια κάτω από τη δυναμική πίεση της τότε Σοβιετικής Ένωσης και των φιλειρηνικών δυνάμεων, με προοπτική την προοδευτική κατάργηση των πυρηνικών οπλοστασίων και των πυρηνικών δοκιμών.
Μετά τις ιστορικές εξελίξεις, όμως, η αυτοκρατορία του κακού, της «νέας τάξης», όχι μόνο ακύρωσε, μονομερώς, τις συμφωνίες αυτές, αλλά προχωρεί ακάθεκτη στην αύξηση των πυρηνικών της όπλων και της επέκτασής τους στο διαστημικό χώρο (Πόλεμος των άστρων), αγνοώντας τις προειδοποιήσεις της Ρωσίας και της Κίνας.
Η Χιροσίμα υπήρξε η αποθέωση της ανθρώπινης τεχνολογίας. Όλη η ανθρώπινη γνώση, ικανότητα, ευφυΐα και εφευρετικότητα μπήκαν σε πρακτική εφαρμογή και έφτιαξαν το κερασάκι στην τούρτα του αιματηρότερου και πιο «έξυπνου» πολέμου που γνώρισε ως τότε η ανθρωπότητα.
Ενενήντα εκατομμύρια νεκροί. Περισσότεροι από ό,τι σε κάθε άλλο πόλεμο ή επιδημία ή θεομηνία. Δρέσδη, Ναγκασάκι και Χιροσίμα, τα εγκλήματα των νικητών που δεν τιμωρήθηκαν ούτε θα τιμωρηθούν ποτέ από την ανθρώπινη δικαιοσύνη. Φαίνεται ότι οι Αμερικανοί έμαθαν καλά την τέχνη του ψησίματος ανθρώπων από τους ναζί καθώς τη συνέχισαν με τις βόμβες ναπάλμ στο Βιετνάμ και τις εκτελέσεις σε ηλεκτρική καρέκλα.
Η Χιροσίμα υπήρξε η αποθέωση των Αμερικανών και της απληστίας τους για εξουσία. Ακόμη και αν είμαστε πρωτόγονοι και όλοι είχαμε λίθινα εργαλεία και αυτοί σιδερένια, πάλι τα ίδια θα έκαναν. Δεν παίζει ρόλο το όπλο, αλλά το μυαλό του διψασμένου για εξουσία. Η Χιροσίμα υπήρξε η αποθέωση του πολιτισμού της απληστίας που δεν μπορεί παρά να παράγει όπλα μαζικής καταστροφής ως πρώτο προϊόν και όχι ως παρενέργειες, επειδή η καταστροφή είναι στη φύση του. Το βασικό πρόβλημα είναι ο παράφρων «πολιτισμός» που υπάρχει πίσω από την ατομική βόμβα και ο οποίος δεν αρκέστηκε στη Χιροσίμα. έφτιαξε και βόμβες νετρονίου και υδρογόνου και φωσφόρου και συνεχίζει ακάθεκτος.
Η περίφημη ρήση του Άλντους Χάξλεϊ (την οποία είχε, μάλιστα, γράψει όταν αναφερόταν στη θρησκεία, αλλά έχει εφαρμογή σε κάθε σφαίρα της ανθρώπινης δραστηριότητας: «Μόνο ο άνθρωπος συμπεριφέρεται με τέτοια απλόχερη αφροσύνη. Είναι η τιμή που πρέπει να πληρώσει γιατί είναι νοήμων, αλλά όχι, ακόμα, αρκετά νοήμων».