Στις 21 Φεβρουαρίου 2012, οι υπουργοί οικονομικών της Ευρωζώνης συμφώνησαν για δεύτερο δάνειο στην Ελλάδα, ύψους 130 δισεκατομμυρίων ευρώ, ούτως ώστε να αποφύγει την πτώχευση, αφού τις επόμενες εβδομάδες έπρεπε να προβεί στην αποπληρωμή μεγάλου δανείου.
Η απόφαση της 21ης Φεβρουαρίου είναι το σημαντικότερο βήμα σε μια σειρά ενεργειών των Ευρωπαίων εταίρων της Ελλάδας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για τη χρηματοδοτική στήριξη της ελληνικής οικονομίας.
Παράλληλα αποφασίσθηκε όπως οι ιδιώτες κάτοχοι ελληνικών ομολόγων υποστούν απώλειες της τάξης του 53,5% της αξίας τους, που αντιστοιχούν με μείωση του χρέους προς τους ιδιώτες κατά 104 δισεκατομμύρια ευρώ.
Σε αντάλλαγμα, η Ελλάδα δεσμεύθηκε να μειώσει το χρέος της από το 160% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) που ήταν στις αρχές της χρονιάς, στο 120% του ΑΕΠ έως το 2020.
Μια άλλη δέσμευση της Ελλάδας ήταν να δεχθεί μια μόνιμη οικονομική αποστολή παρακολούθησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και να ανοίξει έναν ειδικό λογαριασμό για την εξυπηρέτηση του χρέους της.
Περαιτέρω δεσμεύσεις της Ελλάδας ήταν η αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας στην οικονομία της, η διεύρυνση της φορολογικής βάσης, η εκτέλεση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων δημόσιων οργανισμών, και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στο δημόσιο τομέα, με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, για να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι, ώστε να αρχίσουν πρωτογενή πλεονάσματα από το 2013, δηλαδή τα κρατικά έσοδα να είναι μεγαλύτερα από τις κρατικές δαπάνες.
Με το συνδυασμό των παραπάνω μέτρων επιδιώκεται να αρχίσει κατά τη διάρκεια του 2013 η ανάκαμψη της οικονομίας, και να διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις για διατηρήσιμη οικονομική ανάπτυξη.
Οι Ευρωπαίοι εταίροι της Ελλάδας έχουν δημιουργήσει ένα πλαίσιο στο οποίο η χώρα θα μπορεί να κινηθεί, ώστε μέχρι το 2020 να καταφέρει να απαλλαγεί από τις αγκυλώσεις του παρελθόντος και να συμβαδίσει με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Βέβαια αυτό προϋποθέτει την προσήλωση των ελληνικών αρχών στην εκτέλεση των προβλεπόμενων μέτρων, για να επιτευχθούν οι στόχοι εξόδου της χώρας απο την οικονομική κρίση, και η αποτροπή της χρεοκοπίας.
ΕΠΕΙΓΕΙ Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ
Από ότι προκύπτει από έρευνες, ένα μεγάλο μέρος του προβλήματος που προκύπτει από την εφαρμογή των μέτρων που προβλέπονται από τη δανειακή σύμβαση της Ελλάδας με τους δανειστές της οφείλεται στη δυσλειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών της Ελλάδας.
Στην έκθεσή της «Νομισματική Πολιτική 2011-2012» η Τράπεζα της Ελλάδας γράφει τα ακόλουθα για τις δημόσιες υπηρεσίες:
«Διοικητική αποτελεσματικότητα. Η εφαρμογή των πολιτικών εξαρτάται αποκλειστικά σχεδόν από την ικανότητα των μηχανισμών που θα κληθούν να τις υλοποιήσουν, δηλαδή του κράτους και της δημόσιας διοίκησης. Είναι πλέον πανθομολογούμενο ότι στον τομέα αυτό οι κρατικιστικές αντιλήψεις και οι πελατειακές σχέσεις έχουν δημιουργήσει στρεβλώσεις και αγκυλώσεις που έχουν εκθρέψει κεκτημένα συμφέροντα και συντεχνιακές επιδιώξεις που αποτελούν σήμερα τα κύρια εμπόδια στην εφαρμογή των αναγκαίων πολιτικών. Η εφαργογή του προγράμματος ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας θα αποτύχει αν δεν υπερβούμε τα εμπόδια αυτά τώρα. Όπως αναφέρθηκε ήδη, η αυξημένη παρουσία της Ομάδας Δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα μπορούσε να προσφέρει για τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού κράτους, η οποία απαιτεί μακρά και επίπονη προσπάθεια. Η προσπάθεια όμως αυτή πρέπει να αρχίσει σήμερα…».
ΚΑΙΡΟΣ ΓΙΑ ΝΕΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ
Δυστυχώς τους τελευταίους μήνες, με τις προεκλογικές περιόδους και τις δύο εκλογές χάθηκε πολύς πολύτιμος χρόνος. Αυτό, παράλληλα με τη νοοτροπία που επικρατούσε ότι οι αλλαγές αποτελούσαν επιταγές των δανειστών και όχι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, υπονόμευσε την αποτελεσματικότητα των μέτρων που είχαν τεθεί σε εφαρμογή, και ενίσχυσε την αβεβαιότητα ως προς την ικανότητα της Ελλάδας να επιτύχει τους επιδιωκόμενους στόχους.
Οι εξελίξεις αυτές επιδείνωσαν τις προσδοκίες και προβλέψεις, και κατά τη διάρκεια των προεκλογικών περιόδων επανέφεραν με οξύτητα το ενδεχόμενο της χρεοκοπίας.
Ο σχηματισμός κυβέρνησης εθνικής ευθύνης, με τη συνεργασία και συναίνεση της Νέας Δημοκρατίας, του ΠΑΣΟΚ και της Δημοκρατικής Αριστεράς, αναπτέρωσε για λίγο τις ελπίδες για συντονισμένη αντιμετώπιση των πολλαπλών προβλημάτων της χώρας.
Ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι στο κείμενο της προγραμματικής σύγκλισης των τριών πολιτικών αρχηγών (Α. Σαμαρά, Ε. Βενιζέλου, Φ. Κουβέλη) που δόθηκε στη δημοσιότητα στα μέσα του περασμένου Ιουνίου, ενσωματώνονται πολλές από τις υποδείξεις της Τράπεζας της Ελλάδας που περιέχονται στην προαναφερθείσα έκθεσή της.
Για παράδειγμα, στο Κεφάλαιο «Δ1. Συμφωνία για αλλαγές-εξυγίανσης στο πολιτικό σύστημα και αναδιοργάνωση του κράτους – δημόσιας διοίκησης» η Προγραμματική Σύγκλιση αναγνωρίζει πως «Η ριζική αλλαγή του πολιτικού συστήματος και η αναδιοργάνωση της δημόσιας διοίκησης αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την προώθηση ενός προγράμματος αλλαγών στη χώρα».
Δυστυχώς, το πρόβλημα όρασης του Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, και η παραίτηση για λόγους υγείας του Βασίλη Ράπανου από τη θέση του Υπουργού Οικονομικών, πριν ακόμη αναλάβει τα καθήκοντά του, λειτούργησαν ανασταλτικά για το έργο της Κυβέρνησης, και μάλιστα λίγο πριν από την κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ευτυχώς που στο πρόσωπο του Καθηγητή Γιάννη Στουρνάρα η Ελλάδα βρήκε έναν έμπειρο οικονομολόγο, για τη θέση του Υπουργού Οικονομικών, με εγνωσμένες διαπραγματευτικές ικανότητες. Παράλληλα, μετά τη χειρουργική επέμβαση στο ένα του μάτι ο κ. Αντώνης Σαμαράς επανήλθε στην ενεργό δράση, και η Κυβέρνηση άρχισε να επιλαμβάνεται του δύσκολου έργου που έχει μπροστά της.
ΟΤΑΝ ΟΙ ΜΥΘΟΙ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ…
Στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης της προπερασμένης εβδομάδας δημιουργήθηκε το ακόλουθο ευνοϊκό προηγούμενο για την Ελλάδα.
Ο Πρωθυπουργός της Ιταλίας, Μάριο Μόντι, και ο Πρωθυπουργός της Ισπανίας, Μαριάνο Ραχόι, μετά από πιέσεις που άσκησαν, επέτυχαν η ανακαιφαλαιοποίηση των τραπεζών των χωρών τους να γίνεται απευθείας από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης.
Αυτό σημαίνει ότι δεν θα επιβαρύνεται πια το κράτος, καθώς η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών δεν θα επηρεάζει το δημόσιο χρέος της χώρας, και δεν θα καλούνται οι φορολογούμενοι πολίτες να καλύψουν τις ζημιές των τραπεζών, όπως γινόταν μέχρι τώρα.
Αυτό αποτελεί πρωτιά για την Ευρωπαϊκή Ένωση, και προηγούμενο που μπορεί να αξιοποιήσει και η Ελλάδα, το οποίο θα μειώσει σημαντικά το χρέος της.
Όπως είναι γνωστό, για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών το ποσό που απαιτείται ανέρχεται στα 50 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία η ελληνική κυβέρνηση θα αφαιρούσε από το δεύτερο δάνειο των 130 δισεκατομμυρίων ευρώ που πήρε από την Τρόικα.
Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, η Ελλάδα όφειλε, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, να αποζημιώσει τις ελληνικές τράπεζες για τις ζημιές που είχαν υποστεί από το κούρεμα του χρέους προς τους ιδιώτες.
Αν η Ευρωπαϊκή Ένωση συμφωνήσει να δανείσει στις ελληνικές τράπεζες τα 50 δισεκατομμύρια ευρώ, τότε το δάνειο των 130 δισεκατομμυρίων ευρώ θα μειωθεί κατά 50 δισεκατομμύρια, με αποτέλεσμα το συνολικό χρέος της Ελλάδας να μειωθεί κατά το ίδιο ποσό.
Επιπρόσθετα, στο μέλλον οι ελληνικές τράπεζες που θα αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας, για την ανακεφαλαιοποίησή τους θα απευθύνονται απευθείας στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης. «Πρόκειται για ένα πρώτο βήμα προκειμένου να σπάσει ο φαύλος κύκλος μεταξύ τραπεζών και δημόσιου χρέους», είπε ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Χέρμαν βαν Ρομπάι.
Βλέπουμε, λοιπόν, πως για την Ελλάδα διανοίγεται μια σημαντική ευκαιρία για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους κατά 50 δισεκατομμύρια ευρώ. Παράλληλα, η κυβέρνηση αποκτά ένα διαπραγματευτικό πλεονέκτημα απέναντι στην τρόικα για να λάβει παράταση στον χρόνο που έχει για τη μείωση του ελλείμματος, αφού θα είναι μειωμένο κατά 50 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ένα άλλο ευεργέτημα για την Ελλάδα που προκύπτει από τη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα προέλθει από την απόφαση να διατεθούν 120 δισεκατομμύρια ευρώ για να στηρίξουν την ανάπτυξη του ευρωπαϊκού Νότου, με άλλα λόγια την Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ιταλία, την Ελλάδα και την Κύπρο.
Οι παραπάνω προοπτικές, αν ισχύσουν και για την ταλαίπωρη Ελλάδα, θα έρθουν ως ούριος άνεμος στα πανιά του εθνικού μας καραβιού, που τα τελευταία χρόνια θαλασσοδέρνεται, χωρίς να μπορεί να βρει ένα απάνεμο λιμάνι.
Όμως τα τελευταία μηνύματα από την Ευρώπη δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά. Όλες οι ενδείξεις τείνουν προς το συμπέρασμα πως ένας αρχαίος μύθος θα επαληθευθεί στις ημέρες μας.
Αντί για το απάνεμο λιμάνι, το σύγχρονο καράβι που λέγεται Ελλάδα φαίνεται καταδικασμένο να πλεύσει από τα στενά, στην μια πλευρά των οποίων καραδοκεί η Σκύλλα, και στην άλλη η Χάρυβδη. Και δυστυχώς, καπετάνιος δεν είναι ο Ιάσονας, ούτε ο Οδυσσέας…
