Το «σπίτι» του αργυροπελεκάνου και της λαγγόνας στις Πρέσπες διεκδικεί το μεγαλύτερο διεθνές περιβαλλοντικό βραβείο. Η Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών, η οποία αποκατέστησε έπειτα από 20 χρόνια προσπαθειών τα υγρά λιβάδια της Μικρής Πρέσπας, εκεί όπου ζουν και αναπαράγονται τα σπάνια και απειλούμενα είδη πουλιών, βρίσκεται ανάμεσα στους τέσσερις υποψήφιους φορείς που διεκδικούν το μεγάλο Περιβαλλοντικό Βραβείο «Thiess International Riverprize».

Πρόκειται για ένα βραβείο που απονέμεται κάθε χρόνο από το International River Foundation της Αυστραλίας σε φορείς ή οργανισμούς που έχουν συμβάλει στην ορθή διαχείριση ποταμών και υγρότοπων σε παγκόσμιο επίπεδο. Το έργο «Διαχείρισης των υγρών λιβαδιών της Μικρής Πρέσπας», δηλαδή των παραλίμνιων περιοχών που πλημμυρίζουν συνήθως την άνοιξη και μετατρέπονται σε λιβάδια τροφοδοσίας για τα πουλιά της Πρέσπας, όπως ο αργυροπελεκάνος και η λαγγόνα, συναγωνίζεται τα αντίστοιχα περιβαλλοντικά έργα που έχουν εκτελεστεί στον ποταμό Willamette των ΗΠΑ, τον διασυνοριακό ποταμό Okavango (Αγκόλα, Ναμίμπια, Μποτσουάνα) και τον ποταμό Nushagak επίσης στις ΗΠΑ.

Με την πρώτη αξιολόγηση η Πρέσπα βρέθηκε στη δεκάδα των οργανισμών απ’ όλο τον κόσμο που είχαν θέσει υποψηφιότητα για το διεθνές περιβαλλοντικό βραβείο και με τη δεύτερη συμπεριελήφθη στην τετράδα, έχοντας ήδη κατακτήσει την πρωτιά για τις ευρωπαϊκές χώρες, που προσφέρει παγκόσμια προβολή της περιοχής και του προγράμματος.
Η Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών διεκδικεί πρώτη φορά μια τέτοια διάκριση (θεσμοθετήθηκε το 1999) και ο τελικός νικητής θα ανακοινωθεί στις 9 Οκτωβρίου στη Μελβούρνη κατά τη διάρκεια του Riversympo-sioum που διεξάγεται εκεί. Κατά τους διοργανωτές του, οι τέσσερις υποψήφιοι φορείς έχοντας πίσω τους δεκαετίες σκληρής δουλειάς, ομαδικής εργασίας και αφοσίωσης για την ολοκλήρωση του έργου τους, διεκδικούν μετάλλια στην… Ολυμπιάδα του Περιβάλλοντος. Ανεξαρτήτως της τελικής έκβασης, οι Πρέσπες έχουν ήδη «πετάξει ψηλά» από το βορειοδυτικό άκρο της Ελλάδας και έχουν αποκομίσει πολλά περισσότερα από την υποψηφιότητά τους.

Το έργο της αποκατάστασης και διαχείρισης των υγρών λιβαδιών της Μικρής Πρέσπας είναι ουσιαστικά συνδεδεμένο με τη λειτουργία της Εταιρείας Πρεσπών, αφού είναι συνυφασμένο με την πολύχρονη δραστηριότητά της στην περιοχή (1991). Χρηματοδοτήθηκε δύο φορές από ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως είναι το Life, αλλά και από ελληνικά και ξένα ιδρύματα ώστε να διασφαλιστεί η προστασία σπάνιων πουλιών. Στην πορεία του χρόνου έγινε σημείο αναφοράς για τη συνεργασία μεταξύ της Εταιρείας, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των ψαράδων, του ΤΟΕΒ της περιοχής, του ΥΠΕΧΩΔΕ, του Φορέα Διαχείρισης και άλλων οργανισμών, πετυχαίνοντας μια ζηλευτή διαχείριση του παραλίμνιου οικοσυστήματος και των υδάτινων πόρων στο Πάρκο των Πρεσπών.

ΤΑ ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ

Οπως είπε στην «Κ» η υπεύθυνη επικοινωνίας της Εταιρείας κ. Μαριάννα Βλάση, η διαχείριση της παραλίμνιας βλάστησης και της στάθμης της λίμνης ήταν τα κύρια σημεία αυτής της συνεργασίας. Το παραλίμνιο οικοσύστημα της Μικρής Πρέσπας ήταν υποβαθμισμένο και τα πρώτα χρόνια το πρόγραμμα ήταν στοχευμένο στη διαχείριση της υγροτοπικής βλάστησης στην παραλίμνια ζώνη, με μεθόδους όπως το κόψιμο καλαμιώνων, η βόσκηση με βουβάλια ή συνδυασμό τους.
Στο πλαίσιο του προγράμματος εκσυγχρονίστηκε το θυρόφραγμα Κούλας, μεταξύ Μεγάλης και Μικρής Πρέσπας, η χρήση του οποίου ήταν έως τότε εμπειρική, συστάθηκε επιτροπή διαχείρισης και επιτήρησής του, ενώ καθιερώθηκε η επιστημονική παρακολούθηση των αλλαγών της υγροτοπικής βλάστησης και των πληθυσμών των υδρόβιων πουλιών που χρησιμοποιούν τις νέες εκτάσεις των υγρών λιβαδιών. Χωρίς την ύπαρξη αυτών των λιβαδιών, οι ρυθμοί τροφοδοσίας και αναπαραγωγής στη λίμνη είναι ελλειμματικοί.

Πόσο πέτυχε το πρόγραμμα; Και μόνο το γεγονός ότι ο αριθμός των αργυροπελεκάνων από 300-400 ζευγάρια το 1991 έφτασε σήμερα στα 1.400, συγκροτώντας στην Πρέσπα τη μεγαλύτερη αποικία παγκοσμίως, ίσως να αρκεί. Ωστόσο ο στόχος δεν ήταν μονοδιάστατος, επισημαίνει η κ. Βλάση, αλλά ήταν για να ανακάμψει όλο το οικοσύστημα. Γι’ αυτό, το έργο διακρίνεται όχι μόνο για την περιβαλλοντική του ωφελιμότητα, αλλά και την κοινωνική του πλευρά, αφού ωφελεί σε τεράστιο βαθμό τους αγρότες και τους ψαράδες της περιοχής. Η επιτυχία του είναι εξίσου μεγάλη στον φτερωτό κόσμο της Πρέσπας όσο και στην τοπική κοινωνία.

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ ΕΠΙΚΥΡΩΣΗ 30 ΜΗΝΕΣ

Εκτεθειμένη στην αρνητική κριτική των γειτόνων της είναι η Ελλάδα για τη συμφωνία του διασυνοριακού Πάρκου των Πρεσπών. Αν και η χώρα μας πρωτοστάτησε στη διεθνή συμφωνία για την Προστασία και Αειφόρο Ανάπτυξη του Πάρκου Πρεσπών και τη συνυπέγραψε με την Ε. Ε., την Αλβανία και την ΠΓΔΜ τον Φεβρουάριο του 2010, τριάντα μήνες μετά δεν την έχει επικυρώσει. Τον περασμένο Ιούλιο, το Kοινοβούλιο της ΠΓΔΜ ενέκρινε το νομοσχέδιο κύρωσης της διεθνούς συμφωνίας, αλλά στην Ελλάδα το σχετικό νομοσχέδιο, παρόλο που έγινε αντικείμενο πολύμηνης επεξεργασίας στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, παραμένει στο συρτάρι αναμένοντας κυβερνητικές αποφάσεις για να… μετακινηθεί προς το Κοινοβούλιο.

Η Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών παίρνοντας προσφάτως θέση γι’ αυτό το θέμα κάλεσε την ελληνική κυβέρνηση να φανεί συνεπής στις υποχρεώσεις που ανέλαβε με την υπογραφή της συμφωνίας, η οποία, όπως τονίζει, «αποτελεί τη μόνη οδό για την αποτελεσματική προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής μέσω της διασυνοριακής συνεργασίας και της αντιμετώπισης των προβλημάτων σε ενιαίο πλαίσιο».

ΑΤΥΠΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ

Η επικύρωση στην ΠΓΔΜ έδωσε την ευκαιρία να πραγματοποιηθεί η πρώτη άτυπη συνάντηση των μελών της Επιτροπής Διαχείρισης του Πάρκου των Πρεσπών, του βασικού οργάνου, δηλαδή, που θα λειτουργήσει στο πλαίσιο αυτής της Συμφωνίας.

Πάντως, ενώ η Ελλάδα ακόμη… αναζητεί τον δρόμο προς την επικύρωση, οι συμμετέχοντες στη Διάσκεψη της Σύμβασης Ραμσάρ για τους υγροβιότοπους διεθνούς σημασίας βράβευσαν πρόσφατα στο Βουκουρέστι της Ρουμανίας δύο ανθρώπους που συνέβαλαν τα μέγιστα για την προστασία και την ανάδειξη των Πρεσπών. Ο διεθνώς καταξιωμένος Ελβετός επιστήμονας δρ Λουκ Χόφμαν και ο αρχιτέκτονας πολεοδόμος, Θύμιος Παπαγιάννης, βραβεύτηκαν με το «40ό Επετειακό Τιμητικό Βραβείο Ραμσάρ» και τη «Διάκριση Ραμσάρ».