Ο Μπάρι που έγινε Μπαράκ

Είναι ένα βροχερό μεσημέρι, τον Νοέμβριο του 2011, όταν ο Ντέιβιντ Μαράνις, συγγραφέας και δημοσιογράφος της εφημερίδας «The Washington Post», περνά το κατώφλι του Λευκού Οίκου. Εχει μόλις 45 λεπτά στη διάθεσή του για να θέσει, ενώπιον του Μπαράκ Ομπάμα, όλα τα ερωτήματα που έχει συγκεντρώσει συγγράφοντας τη βιογραφία του εδώ και τέσσερα χρόνια. Εχει διασχίσει αρκετά χολ και κομψά σαλονάκια, συνοδευόμενος από τον Ρέτζι Λοβ, σωματοφύλακα του προέδρου, όταν ξαφνικά θα δει τον Ομπάμα να στέκεται σε μια φωτισμένη πόρτα. Ηταν τόσο αφοσιωμένος στις ερωτήσεις του, που δεν συνειδητοποίησε αμέσως ότι βρίσκεται μπροστά στο Οβάλ Γραφείο.

Η πόρτα κλείνει και αρχίζουν τη συζήτηση. Ο Ομπάμα είχε διαβάσει με ενδιαφέρον την εισαγωγή, αλλά και τον πίνακα των περιεχομένων που του είχε αποστείλει ο Μαράνις, ώστε να πάρει μια ιδέα για τη νέα βιογραφία του που επρόκειτο να κυκλοφορήσει. Η συζήτηση κυλάει ομαλά, διαρκεί τελικά μιάμιση ώρα και ο Μαράνις, όπως είναι αναμενόμενο, εντυπωσιάζεται. Αρκετό καιρό μετά δηλώνει στο ΒΗmagazino: «Ο Ομπάμα ήταν μόνο περιστασιακά αμυντικός και ενδιαφερόταν να μάθει τι γνώριζα για αυτόν». Οταν η κουβέντα στρέφεται στη Ζενεβιέβ Κουκ, την κοπέλα του Ομπάμα κατά τη διάρκεια των φοιτητικών του χρόνων στη Νέα Υόρκη – την οποία ο Μαράνις ανακάλυψε εξασφαλίζοντας μάλιστα και τα ημερολόγιά της από εκείνη την εποχή –, ο πρόεδρος δεν μπορεί να αντισταθεί. Οπως κάθε πρώην εραστής, τον ρωτάει πού είναι σήμερα η πρώην αγαπημένη του.

ΣΤΟ ΜΥΑΛΟ ΤΟΥ ΜΠΑΡΑΚ

«Μου πήρε τέσσερα χρόνια, χρειάστηκε να διασχίσω 50.000 μίλια, να πραγματοποιήσω εκατοντάδες συνεντεύξεις, να ερευνήσω έγγραφα σε 18 βιβλιοθήκες. Δεν ήταν τόσο εύκολο, αλλά λατρεύω να κάνω έρευνα». Ο Ντέιβιντ Μαράνις δεν κρύβει τον ενθουσιασμό του μιλώντας στο BHmagazino για τη νέα βιογραφία του Μπαράκ Ομπάμα με τίτλο «Barack Obama: The Story», η οποία κυκλοφόρησε τον Ιούλιο από τις εκδόσεις Simon & Schuster. Για τον βραβευμένο με Πούλιτζερ συγγραφέα και βιογράφο του Μπιλ Κλίντον, το συγκεκριμένο βιβλίο αποτελεί έργο ζωής. Ταξίδεψε ως την Τζακάρτα της Ινδονησίας, όπου ο Ομπάμα έζησε ως παιδί, έφθασε μέχρι την Κένυα, τη Χαβάη, το Λος Αντζελες, τη Νέα Υόρκη και το Σικάγο, εξετάζοντας το παρελθόν του Ομπάμα μέχρι και τέσσερις γενιές πίσω, με τον αμερικανό πρόεδρο να εμφανίζεται για πρώτη φορά στην 165η από τις συνολικά 672 σελίδες του βιβλίου.

Οι κριτικές συμφωνούν ότι πρόκειται για την πληρέστερη μέχρι στιγμής βιογραφία του Μπαράκ Ομπάμα, βρίσκοντας μοναδικό ψεγάδι στο γεγονός ότι σταματά πολύ νωρίς: μόλις στο σημείο όπου ο Ομπάμα ξεκινά μαθήματα στη Νομική Σχολή του Χάρβαρντ. Ο Μαράνις υποστηρίζει, όμως, ότι ακριβώς αυτό ήθελε να αποτυπώσει, την πορεία από τον μικρό «Μπάρι» στον Μπαράκ, ο οποίος παίρνει την τύχη του στα χέρια του και χτίζει το μέλλον του. «Δύο στοιχεία μού κέντρισαν το ενδιαφέρον στη ζωή του Ομπάμα» αναφέρει χαρακτηριστικά στο BHmagazino. «Αρχικά, ο κόσμος που τον δημιούργησε. Η τυχαιότητα της ίδιας του της ύπαρξης, δηλαδή. Και, δεύτερον, πώς μέσα στην εφηβεία του, αλλά και στα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής του κατάφερε να επανεφεύρει τον εαυτό του, ανακαλύπτοντας την ταυτότητά του». Στη βιογραφία του Μαράνις μπορεί, λοιπόν, ο καθένας να ανακαλύψει τα γεγονότα τα οποία συγκρότησαν την πολιτική προσωπικότητα του 44ου προέδρου των ΗΠΑ: την επιφυλακτικότητά του, την απέχθειά του απέναντι στις αντιπαραθέσεις, αλλά και την πίστη του ότι μπορεί να πείσει τους αντιπάλους του να δουν τα πράγματα με τον δικό του τρόπο.

Ο ΒΙΑΙΟΣ ΠΑΤΕΡΑΣ

«Είναι δύσκολο να εκφέρεις άποψη όταν δεν είσαι μέλος της οικογένειας, αλλά πιστεύω ότι ήταν καλό για τον Ομπάμα που δεν μεγάλωσε με τον πατέρα του» αναφέρει στο BΗmagazino o Ντέιβιντ Μαράνις. «Ηταν αλκοολικός και βίαιος. Σε μια συνέντευξη σε βάθος, την οποία πραγματοποίησα με την τρίτη κατά σειρά σύζυγό του – αυτή που ακολούθησε τη μητέρα του Ομπάμα –, μου αποκάλυψε τρομακτικές ιστορίες για την άγρια φύση του».
Ο Μαράνις στη βιογραφία του δίνει μια διεισδυτική περιγραφή των γονιών του Ομπάμα, της τρυφερής, αλλά συχνά απούσας λευκής αμερικανίδας μητέρας Στάνλεϊ Αν Ντάνχαμ και του γοητευτικού και τυχοδιώκτη κενυάτη πατέρα, Μπαράκ Ομπάμα του πρεσβύτερου. Συναντήθηκαν σε ένα τμήμα εκμάθησης ρωσικών, παντρεύτηκαν και καρπός του έρωτά τους θα ήταν λίγο αργότερα ο σημερινός αμερικανός πρόεδρος. Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά τον γάμο του ζεύγους το 1961, σύμφωνα με τον Μαράνις, ένας υπάλληλος του γραφείου μετανάστευσης σημείωνε για τον Μπαράκ Ομπάμα τον πρεσβύτερο: «Το πρόβλημα ήταν ότι όταν έφθασε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής είχε ήδη μια σύζυγο στην Κένυα». Ο πατέρας του αμερικανού προέδρου ήταν δίγαμος.

Το ζευγάρι χώρισε επισήμως το 1964 και ο μικρός Μπαράκ δεν θα είχε ποτέ την ευκαιρία να γνωρίσει πραγματικά τον πατέρα του, τον οποίο είδε για τελευταία φόρα όταν ήταν μόλις δέκα χρόνων, προτού εκείνος χάσει τη ζωή του σε αυτοκινητικό δυστύχημα, το 1982. Εξίσου πρόωρα έχασε και τη μητέρα του, η οποία πέθανε από καρκίνο το 1995. «Ο,τι καλύτερο υπάρχει σε εμένα το οφείλω σε αυτή» γράφει στη δεύτερη έκδοση των απομνημονευμάτων του, με τίτλο «Εικόνες του πατέρα μου: Η ιστορία ενός γένους και μιας κληρονομιάς» (εκδ. Κ. Αδάμ Εκδοτική).

Ο μικρός Ομπάμα, από τα έξι μέχρι τα δέκα χρόνια του, έζησε στην Τζακάρτα της Ινδονησίας μαζί με τη μητέρα του και τον ινδονήσιο δεύτερο σύζυγό της, Λόλο Σουτόρο, προτού επιστρέψει στη Χαβάη για να ζήσει με τον παππού και τη γιαγιά του. Ηταν το διάστημα που τους έφερε κοντά και τους έδεσε.

ΟΚΤΑΧΡΟΝΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ

«Μια μέρα θέλω να γίνω πρόεδρος». Ο οκτάχρονος Ομπάμα αποκαλύπτει στη σχολική έκθεσή του τα μελλοντικά σχέδιά του. Το γραπτό φέρνει στη δημοσιότητα ο Ντέιβιντ Μαράνις, ο οποίος καταφέρνει σε κάθε σελίδα του βιβλίου του να κάνει και μια μικρή αποκάλυψη για τον αμερικανό πρόεδρο. Ετσι, παρακολουθεί τον μικρό «Μπάρι» στα παιδικά του χρόνια ως και την εισαγωγή του στο Occidental College στο Λος Αντζελες, όπου για πρώτη φορά αποφασίζει να επιστρέψει στο πραγματικό όνομά του, το «Μπαράκ». «Συνάντησε αφροαμερικανούς και αφρικανούς σπουδαστές που τον ενθάρρυναν να χρησιμοποιήσει αυτό το όνομα» επισημαίνει στο ΒΗΜagazino και συμπληρώνει: «Φυσικά, το μπάσκετ ήταν ο πρώτος του συνδετικός κρίκος με τη μαύρη κουλτούρα. Μεγαλωμένος στη Χαβάη, σε ένα λευκό περιβάλλον με ελάχιστους Αφροαμερικανούς, το άθλημα αυτό ήταν η δική του σύνδεση με την καταγωγή του πατέρα, έχοντας ως πρώτους αθλητές ήρωές του μαύρους καλαθοσφαιριστές του ΝΒΑ».
Σε αυτό το πολιτισμικό περιβάλλον ήταν φυσικό η αναζήτηση της ταυτότητάς του να απασχολήσει από νωρίς τον Ομπάμα, όπως μας εξηγεί και ο Μαράνις: «Ενα παιδί με γονείς από διαφορετική φυλή, που έζησε στη Χαβάη την παιδική του ηλικία, έπρεπε να μάθει να (δια)χειρίζεται διαφορετικούς κόσμους και κουλτούρες. Ετσι εξηγείται η προσοχή και η επιθυμία του να υπερβαίνει τις φυλετικές διαφορές».

ΚΑΠΝΙΖΟΝΤΑΣ ΜΑΡΙΧΟΥΑΝΑ

«Ευχαριστώ τους Τουτ, Γκραμπς, τη συμμορία Τσουμ και τον Ρέι για όλες τις καλές στιγμές». Η σημείωση του Ομπάμα στο μαθητικό λεύκωμά του είχε προκαλέσει πολλά ερωτήματα από την πρώτη στιγμή που βγήκε στο φως της δημοσιότητας, το 2008. Τα δύο πρώτα ονόματα αναφέρονται στον παππού και στη γιαγιά του, αλλά πέπλο μυστηρίου σκέπαζε την ταυτότητα των άλλων δύο αναφορών. Ο Μαράνις αποκαλύπτει ότι η συμμορία Τσουμ ήταν οι φίλοι του Ομπάμα με τους οποίους κάπνιζε μαριχουάνα, ενώ ο Ρέι ένας «τρομακτικός έμπορος ναρκωτικών», ο οποίος ήταν και ο ντίλερ τους. «Είναι κομμάτι του παρελθόντος του και έτσι ήθελα να μάθω τι ακριβώς είχε συμβεί. Στη Χαβάη, εκείνη την περίοδο, αυτό που έκανε δεν ήταν κάτι το ασυνήθιστο» δηλώνει ο Μαράνις, υποβαθμίζοντας το γεγονός.

Ετσι κι αλλιώς, ο ίδιος ο Ομπάμα έχει μιλήσει για αυτή τη συνήθειά του στο βιβλίο «Εικόνες του πατέρα μου». Είναι ενδεικτικό, μάλιστα, ότι η αμερικανική κοινωνία δεν φάνηκε να σοκαρίστηκε καθόλου από το γεγονός, σε αντίθεση με την περίπτωση του Κλίντον, ο οποίος χρειάστηκε να απολογηθεί για αυτό, λέγοντας μάλιστα ότι «δεν εισέπνευσε τον καπνό».

O ΨΥΧΡΟΣ ΕΡΑΣΤΗΣ

Ενας άνδρας γνωρίζει μια γυναίκα. Είναι Χριστούγεννα του 1983 σε ένα πάρτι και εκείνη γοητεύεται από τον ψηλόλιγνο μαύρο νεαρό άνδρα που φορούσε τζιν, μακό Τ-shirt και μαύρο πέτσινο μπουφάν. Αντάλλαξαν τηλέφωνα. «Είμαι σίγουρη ότι δειπνήσαμε την επόμενη Τετάρτη. Νομίζω ότι μου είχε μαγειρέψει. Μετά, πήγαμε και μιλάγαμε στο υπνοδωμάτιό του. Πέρασα εκεί τη νύχτα. Ηταν αναπόφευκτο». Με αυτά ακριβώς τα λόγια η Ζενεβιέβ Κουκ περιγράφει την αρχή της σχέσης της με τον Μπαράκ Ομπάμα στον Ντέιβιντ Μαράνις, ο οποίος και την ανακάλυψε, λύνοντας το μυστήριο της άγνωστης φιλενάδας που είχε ο αμερικανός πρόεδρος στα φοιτητικά του χρόνια στη Νέα Υόρκη. Ο έμπειρος δημοσιογράφος θα σταθεί τυχερός, καθώς η Κουκ κρατούσε αναλυτικό ημερολόγιο από εκείνη την εποχή, το οποίο και του παρέδωσε. Τα χρόνια του Ομπάμα στη Νέα Υόρκη ξεδιπλώνονται στις σελίδες του Μαράνις όπου μαθαίνουμε ότι στο πρώτο διαμέρισμά του ο μετέπειτα πρόεδρος των ΗΠΑ δεν είχε κρεβάτι και κοιμόταν σε σλίπινγκ-μπαγκ, καθώς και ότι συνήθιζε να λύνει αμέριμνος το κυριακάτικο σταυρόλεξο της εφημερίδας «The Νew York Times» φορώντας ένα παρεό.

Αυτό που σίγουρα κερδίζει τις εντυπώσεις είναι οι εξομολογήσεις της Ζενεβιέβ Κουκ στο ημερολόγιό της για την ψυχρότητα του αμερικανού προέδρου. «Η σεξουαλική ζεστασιά υπάρχει – αλλά η υπόλοιπη σχέση έχει αιχμηρά σημεία. Είναι ανησυχητικό και βρίσκω τον εαυτό μου να θέλει να αποχωρήσει από όλο αυτό. Η ζεστασιά αυτή ίσως να ήταν παραπλανητική. Χρησιμοποιούσε γλυκά λόγια, ήταν ανοιχτός και έδειχνε αυτοπεποίθηση, αλλά υπήρχε αυτή η ψυχρότητα» σημειώνει.

Οταν του είπε «σ’ αγαπώ», της απάντησε «ευχαριστώ» και η σχέση τους τελείωσε άδοξα τον Μάιο του 1985. Η λευκή Κουκ από την αρχή γνώριζε ότι δεν ήταν η ιδανική γυναίκα για τον Ομπάμα. Στα ημερολόγιά της γράφει μάλλον με πικρία ότι μια ισχυρή, προσγειωμένη, μαχητική, με χιούμορ και εμπειρίες, μαύρη γυναίκα θα ήταν η ιδανική σύντροφος για τον νυν αμερικανό πρόεδρο. Είχε δίκιο: η Μισέλ, η οποία θα ερχόταν στη ζωή του μερικά χρόνια αργότερα, θα τον κατακτούσε ολοκληρωτικά.

ΟΛΑ ΤΑ ΨΈΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ

Το βιβλίο του Μαράνις έχει προκαλέσει πολλές συζητήσεις στις ΗΠΑ. Μεσούσης της προεκλογικής περιόδου, τα επιτελεία των Ρεπουμπλικανών το διέτρεξαν ώστε να εντοπίσουν ανακρίβειες ανάμεσα στα αυτοβιογραφικά βιβλία του Ομπάμα και σε αυτό. «Υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ των απομνημονευμάτων και της αυστηρής πραγματικής βιογραφίας» αναφέρει στο BHmagazino o Μαράνις, θέλοντας να ξεκαθαρίσει τα πράγματα. «Κατέγραφε τις αναμνήσεις του κυρίως για να περιγράψει την εσωτερική πάλη του. Δεν επρόκειτο για τυπική αυτοβιογραφία. Υπήρχαν περιπτώσεις που δημιουργούσε περίπλοκους χαρακτήρες και περιπτώσεις που συμπίεζε χρονολογικά τα γεγονότα. Επιπλέον, μερικές φορές υιοθέτησε τη μυθολογία της οικογένειάς του, χωρίς να γνωρίζει την αλήθεια. Οι ιστορίες που έγραψε για την κοπέλα του στη Νέα Υόρκη στο μεγαλύτερο μέρος τους δεν ήταν αληθινές. Επίσης, δεν είναι αλήθεια ότι ο πατέρας του ινδονήσιου πατριού του σκοτώθηκε πολεμώντας τους Ολλανδούς κατά τη διάρκεια της επανάστασης – πέθανε έπειτα από πτώση από σκαμνί, προσπαθώντας να κρεμάσει τις κουρτίνες του» σημειώνει.

Ο Μαράνις, ο οποίος υπογράφει τόσο τη βιογραφία του Ομπάμα όσο και τη βιογραφία του Κλίντον, δεν παραλείπει να κάνει συγκρίσεις μεταξύ των δύο προέδρων. «Και οι δύο προέρχονται από δυσλειτουργικές οικογένειες. Αμφότεροι μεγάλωσαν χωρίς πατέρα» αναφέρει στο ΒΗmagazino και συμπληρώνει: «Ο Κλίντον από την αρχή ήθελε να ασχοληθεί με την πολιτική. Ο Ομπάμα το αποφάσισε πολύ αργότερα. Ο Κλίντον έχει μια βαθιά ανάγκη να περιστοιχίζεται από ανθρώπους. Ο Ομπάμα μπορεί είναι μοναχικός. Ο Κλίντον είναι ωραίος, ο Ομπάμα είναι cool. Και οι δύο έχουν ανταγωνιστική ιδιοσυγκρασία και ευέλικτο μυαλό».

Η επιτυχία του βιβλίου είναι μεγάλη και ο Μαράνις είναι αποφασισμένος σε μερικά χρόνια να γράψει τη συνέχεια της βιογραφίας. Ισως αυτό το δεύτερο μέρος να είναι και το πιο ενδιαφέρον, καθώς δεν θα εξετάζει πλέον τον ανήσυχο νεαρό Μπαράκ, αλλά τον 44ο πρόεδρο των ΗΠΑ. Οι προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου είναι προ των πυλών και η ιστορία θα κρίνει αν ο Μαράνις θα χρειαστεί και τρίτο βιβλίο, προκειμένου να αποτυπώσει τα έργα και τις ημέρες της δεύτερης θητείας του πρώτου μαύρου αμερικανού προέδρου.