Όταν ήμουν μικρή, πήγαινα συχνά στο σπίτι της θείας μου με την γιαγιά και τον παππού. Θυμάμαι πόσο θαύμαζα την όμορφη, αλλά άχρηστη πλέον, παλιά τηλεφωνική συσκευή σε ροζ και χρυσό χρώμα που στόλιζε το «καλό σαλόνι» της.
Το «καλό σαλόνι» ήταν κάτι μεταξύ μουσείου και χώρου ψυχαγωγίας για ειδικές περιστάσεις και εκλεκτούς επισκέπτες.
Τα καλύτερα και πολυτιμότερα αντικείμενα της οικογένειας συνήθως προβάλλονταν στο σαλόνι, λέει η διακοσμήτρια εσωτερικών χώρων Melonie Kaimakamis.
«Ήμουν κυριολεκτικά μαγεμένη από το γραμμόφωνο του μπαμπά μου. Τα Σαββατοκύριακα το έβαζε να παίζει μουσική, και με εντυπωσίαζαν τόσο πολύ τα κρύσταλλα της μαμάς μου στη βιτρίνα και τα μπιμπελό, το καθένα με το δικό τους πετσετάκι από κάτω» θυμάται η κ Καϊμακάμη.
Η ιστορία του σαλονιού πάει πιο βαθιά από τα πλαστικά καλύμματα που αγκάλιαζαν τα έπιπλα, τις γυάλινες βιτρίνες με τα πολύτιμα τσαγερά και τα πορσελάνινα μπιμπελό που αναπαριστούσαν νεαρούς βοσκούς να κάθονται δίπλα στα πρόβατά τους.
Η καθηγήτρια Μάρκετινγκ και Ανθρωπολογίας, Dr Janeen Arnold Costa μελέτησε το φαινόμενο «καλό σαλόνι» στην Ελλάδα της δεκαετίας του ’80.
Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Advances in Consumer Research, η Dr Arnold Costa εξηγεί πώς οι συγκεκριμένοι χώροι αντικατόπτριζαν τον πλούτο και την κοσμικότητα μιας οικογένειας.
«Σε κάθε λιμάνι που επισκέπτονταν κατά τη διάρκεια των ταξιδιών τους, οι ναυτικοί αγόραζαν πολλά αντικείμενα, ιδιαίτερα έργα τέχνης, τα οποία δώριζαν στις οικογένειές τους όταν επέστρεφαν στην πατρίδα. Αυτά τα αντικείμενα έμπαιναν στο σαλόνι και η αξία τους πήγαζε τόσο από τη σύνδεσή τους με τη μετανάστευση όσο και από το κύρος που συνοδεύει αντικείμενα που προέρχονται από το εξωτερικό».
Σήμερα το «καλό σαλόνι» δεν υπάρχει πια στα σύγχρονα σπίτια καθώς, όπως φαίνεται, δεν άντεξε στις ταχείες αλλαγές της αστικής ζωής.
Ο μηχανικός δομικών σχεδιασμών, Βαγγέλης Λειβαδίτης, λέει ότι οι αρχιτέκτονες προσπαθούν να βρίσκουν τρόπους για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες της αύξησης του πληθυσμού και του σύγχρονου τρόπου ζωής.
«Οι άνθρωποι πλέον επιλέγουν μικρότερα σπίτια, αλλά καλύτερα και πιο καινούργια με πιο προσιτές τιμές. Πριν το ξέσπασμα του ιού COVID-19 οι άνθρωποι περνούσαν λιγότερο χρόνο στο σπίτι, και περισσότερο στον χώρο εργασίας τους, ή έξω σε εστιατόρια, μπαρ, γυμναστήρια κ.λπ.» λέει ο κ. Λειβαδίτης.
Αν και σε ορισμένες περιπτώσεις οι χώροι διαβίωσης έχουν γίνει μικρότεροι, οι σχεδιαστές εξακολουθούν να δημιουργούν χώρους κατάλληλους για την υποδοχή των επισκεπτών.
«Οι αυλές είναι μικρότερες, αλλά αντικαθίστανται από υπαίθριους χώρους για ψυχαγωγία και, επίσης, μπάρμπεκιου… σε μπουτίκ σπίτια βλέπουμε ότι οι πιο πολλές αυλές καλύπτονται από πισίνες παρά από γρασίδι… Τα διαμερίσματα, προφανώς, δεν έχουν αυλή, αλλά τα μπαλκόνια χρησιμοποιούνται για τον ίδιο σκοπό» λέει ο κ. Λειβαδίτης.
Οι ένδοξες ημέρες των σαλονιών φαίνεται ότι δεν χάθηκαν ολοκληρωτικά.
Οι άνθρωποι που είναι σε θέση να έχουν αυτούς τους επιπλέον χώρους τους έχουν, ωστόσο το μοντέρνο σαλόνι έχει εξελιχθεί σε κάτι ίσως πιο μινιμαλιστικό, εξηγεί η κ. Καϊμακάμη.
«Όταν έχουμε παρέα, επιδιώκουμε την ομοιομορφία και θέλουμε να τους υποδεχτούμε όλους μαζί … έτσι ένα επίσημο σαλόνι θα ήταν ένα δωμάτιο που δεν διαθέτει τηλεόραση, αλλά έχει ένα υπέροχο τζάκι, πιθανώς ένα κυλιόμενο μπαράκι όπου συνήθως θα μπορείτε να καθίσετε, να πιείτε ένα ποτήρι κρασί ή ένα αναγνωστήριο με μια πανέμορφη βιβλιοθήκη» λέει.
Οι διακοσμητές εσωτερικών χώρων, όπως η κ. Καϊμακάμη, λένε ότι οι πελάτες επιλέγουν περισσότερο τις ανοιχτές κατόψεις και προτιμούν να χρησιμοποιούν τους έξτρα χώρους ως υπνοδωμάτια προκειμένου να αυξήσουν την αγοραία αξία του σπιτιού.
Όπως έχει διαπιστώσει η κ. Καϊμακάμη, οι πελάτες της αντί για τα κλασικά επίσημα σαλόνια προτιμούν το πάντρεμα του παλιού με το καινούριο συνδυάζοντας νέα έπιπλα και οικογενειακά κειμήλια.
«Είχα μια πελάτισσα που ήθελε να ενσωματώσω πολλά κομμάτια της μητέρας της. Είχε όμορφα ασημικά, γυαλικά και άλλα κομμάτια ιδιαίτερης συναισθηματικής αξίας γι’ αυτήν. Είχε, επίσης, αρκετά τέτοια κομμάτια από τους παππούδες του συζύγου της. Έπρεπε να ενσωματώσουμε αυτήν την παλιά καρέκλα στο σπίτι τους…
Βρήκε τη θέση της στην κρεβατοκάμαρα ως μια μικρή καθημερινή καρέκλα, ενώ κάποτε θα στόλιζε ένα “καλό σαλόνι”», λέει η κ. Καϊμακάμη.
Το παραδοσιακό «καλό σαλόνι» μπορεί ακόμη να υπάρχει στα σπίτια των γονιών, των παππούδων και των θείων μας.
Σελίδες στο Facebook, όπως το Ethnic Homes and Gardens, αποδίδουν φόρο τιμής σε αυτά, ενώ ταυτόχρονα αναφέρονται με αρκετή δόση χιούμορ στην αισθητική που επικρατούσε στα σπίτια των Ελλήνων και πολλών άλλων εθνοτήτων, δείχνοντας φωτογραφίες από ένα ακόμη αντίγραφο παλιού αρχαίου ελληνικού αγάλματος που θα βρείτε στο σπίτι της γιαγιάς.
Ποιος ξέρει, μπορεί μια μέρα να τα βρείτε και στο δικό σας σπίτι…
