Απαγορεύεται η έξοδος από την Αυστραλία

Οι Αυστραλοί γνωρίζουν καλά ότι ισχύουν μέτρα που περιορίζουν τη μετακίνησή μας στις Πολιτείες της χώρας, καθώς και μέτρα που εμποδίζουν την είσοδο στην Αυστραλία από το εξωτερικό.

Εκείνο που, ίσως, δεν γνωρίζουν, είναι ότι υπάρχει μία γενική απαγόρευση εξόδου των Αυστραλών πολιτών και μόνιμων κατοίκων από τη χώρα, εκτός από κάποιες εξαιρετικές περιπτώσεις.

Από τον Μάρτιο, μόνο μία στις τρεις αιτήσεις εξόδου από την χώρα έχουν εγκριθεί, με δημοσιεύματα να περιγράφουν την τεράστια ταλαιπωρία που υφίστανται οι Αυστραλοί που επιθυμούν να ταξιδέψουν στο εξωτερικό για να είναι κοντά στους άρρωστους συγγενείς τους.

Τί συμβαίνει πραγματικά; Ποιοι είναι εκείνοι στους οποίους επιτρέπεται η έξοδος από την Αυστραλία αυτή την εποχή;

Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ

Η απαγόρευση εξόδου από την Αυστραλία τέθηκε σε εφαρμογή από τον υπουργό Υγείας Greg Hunt, στις 25 Μαρτίου, ως μέτρο έκτακτης ανάγκης, βάσει του νόμου που ισχύει για τη Βιοασφάλεια. Είναι η πρώτη φορά που εφαρμόζεται στην Αυστραλία αυτή η απαγόρευση, η οποία τέθηκε σε ισχύ με βάση τη γνωμάτευση της Αυστραλιανής Επιτροπής Προστασίας της Υγείας (Australian Health Protection Principal Committee).

Στην απόφαση αναφέρεται ξεκάθαρα:
Αυστραλός υπήκοος ή μόνιμος κάτοικος της χώρας δεν επιτρέπεται να φύγει από το έδαφος της Αυστραλίας ως επιβάτης πτήσης ή πλοίου.

Η συνοδευτική δήλωση εξηγεί ότι αυτό το μέτρο «εφαρμόζεται προς αντιμετώπιση της πανδημίας του COVID-19, που συνεχίζει να απειλεί σοβαρά και άμεσα την ανθρώπινη υγεία στην Αυστραλία και παγκοσμίως».

ΕΙΝΑΙ ΝΟΜΙΜΗ Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ;

Η κυβερνητική απόφαση πάρθηκε με βάση τον νόμο για την Βιοασφάλεια, που δίνει τη εξουσία στον υπουργό Υγείας να θέσει σε ισχύ «οποιαδήποτε απαίτηση» θεωρεί ότι είναι απαραίτητη για να εμποδίσει ή να ελέγξει την είσοδο ή την εξάπλωση του ιού στην Αυστραλία.

Το διεθνές δίκαιο αναγνωρίζει το δικαίωμα εξόδου από οποιαδήποτε χώρα, συμπεριλαμβανόμενης και της δικής μας, αλλά δεν υπάρχει αντίστοιχη συνταγματική προστασία στην Αυστραλία.

Δηλαδή, οι Αυστραλοί δεν έχουν το συνταγματικό δικαίωμα εξόδου από τη χώρα.

Οι αυστηρές απαγορεύσεις εξόδου συνήθως σχετίζονται με τα απολυταρχικά καθεστώτα όπως της Βόρειας Κορέας και παλαιότερα της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Ωστόσο, το Υπουργείο Υγείας δηλώνει ότι η απαγόρευση είναι απαραίτητη για να αντιμετωπιστεί η πίεση που θα έχουν οι απαιτήσεις της υποχρεωτικής καραντίνας και του υγειονομικού συστήματος όταν οι πολίτες επιστρέψουν στην Αυστραλία από το ταξίδι τους στο εξωτερικό.

Η κυβέρνηση ισχυρίζεται, επίσης, ότι είναι αδύνατον να απαγορεύσει το ταξίδι σε συγκεκριμένες μόνο περιοχές όταν η φύση της πανδημίας είναι η ταχεία εξάπλωσή της σε τόσες χώρες στον πλανήτη.

ΣΕ ΠΟΙΟΥΣ ΑΥΣΤΡΑΛΟΥΣ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗ ΧΩΡΑ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ;

Οποιοσδήποτε δεν είναι πολίτης ή μόνιμος κάτοικος της Αυστραλίας, έχει το δικαίωμα να φύγει από την Αυστραλία.
Επιτρέπεται όμως και σε κάποιους Αυστραλούς να φύγουν από τη χώρα. Μεταξύ τους είναι εκείνοι που είναι μόνιμοι κάτοικοι άλλης χώρας, εκτός της Αυστραλίας, οι υπάλληλοι που εργάζονται σε αεροπορικές εταιρείες, τα μέλη ναυτιλιακών πληρωμάτων, όσοι εργάζονται στις φορτωτικές και μεταφορικές εταιρείες, καθώς και οι «απαραίτητοι εργαζόμενοι» σε υπεράκτιες εγκαταστάσεις.

Όλοι οι υπόλοιποι πολίτες και μόνιμοι κάτοικοι πρέπει να κάνουν αίτηση για να εξαιρεθούν από την απαγόρευση εάν θέλουν να φύγουν από τη χώρα. Μπορούν να υποβάλλουν την αίτηση διαδικτυακά χωρίς χρέωση, και όταν λάβουν την έγκριση χρειάζεται να την έχουν μαζί τους κατά τη διάρκεια του ταξιδιού.

Για να λάβετε έγκριση να ταξιδέψτε στο εξωτερικό, πρέπει ο λόγος να είναι επιτακτικός, και να υπόκειται σε μία από τις παρακάτω κατηγορίες:

– Συμπονετικοί και ανθρωπιστικοί λόγοι
– Να αποτελεί μέρος της ανταπόκρισης της πανδημίας
– Να αποτελεί απαραίτητο ταξίδι για τις ανάγκες κρίσιμων επιχερήσεων και υπηρεσιών
– Να υπάρχει επιτακτική ανάγκη ιατρικής περίθλαψης που δεν παρέχεται στην Αυστραλία
– Για έκτακτη και αναπόφευκτη προσωπική υπόθεση
– Να είναι απαραίτητη για το εθνικό συμφέρον.

ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟΡΡΙΠΤΟΝΤΑΙ

Ακόμα και στις περιπτώσεις που η αίτησή σας υπάγεται στις κατηγορίες αυτές, οι εγκρίσεις δεν δίνονται εύκολα. Κατά μέσο όρο μόνο μία στις τρεις αιτήσεις εγκρίνονται.

Η συνοριακή αστυνομία έλαβε περισσότερες από 104.000 αιτήσεις εξόδου από την Αυστραλία, από τον Μάρτιο. Μόνο 34.300 εγκρίθηκαν.

Οι αιτήσεις εξαίρεσης από την απαγόρευση αξιολογούνται από τη συνοριακή αστυνομία η οποία συμβουλεύει τους αιτούντες να υποβάλλουν την αίτησή τους τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν το ταξίδι, αλλά όχι περισσότερο από τρεις μήνες πριν την αναχώρηση και προσθέτει:

«Στην περίπτωση που ταξιδεύετε λόγω θανάτου ή σοβαρής ασθένειας κοντινού συγγενή σας, θα δοθεί προτεραιότητα στην αίτησή σας».

Ωστόσο, δεν καθορίζεται ο χρόνος επεξεργασίας της αίτησής σας και είναι αρκετοί που αναφέρουν σημαντικές καθυστερήσεις ακόμα και όταν πρόκειται για περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Εάν απορριφθεί το αίτημα, ο αιτών μπρεί να υποβάλλει εκ νέου αίτηση.

Η περίπτωση παράβασης της απαγόρευσης εξόδου θεωρείται ποινικό αδίκημα και συνεπάγεται ποινή φυλάκισης μέχρι 5 χρόνων και πρόστιμο $63.000.

ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΒΙΚΤΩΡΙΑΣ

Δεν εξαιρούνται οι κάτοικοι της Βικτώριας από το δικαίωμα να υποβάλλουν αίτηση για να ταξιδέψουν στο εξωτερικό.
Καθώς στην Πολιτεία εφαρμόζονται περιοριστικά μέτρα τρίτου και τέταρτου σταδίου, οι κάτοικοι της Πολιτείας που έχουν λάβει έγκριση να ταξιδέψουν στο εξωτερικό θα χρειαστεί να ζητήσουν από την πολιτειακή κυβέρνηση την άδεια να μεταφερθούν στο αεροδρόμιο για παράδειγμα.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΕΞΟΔΟΥ

Συνήθως, όταν οι κυβερνήσεις εγκρίνουν μια νομοθεσία, παρέχουν και επεξηγήσεις στους βασικούς όρους της.
Σε αυτή την περίπτωση, όμως, της απαγόρευσης εξόδου, δεν δόθηκαν επεξηγήσεις στην απόφαση του κ. Hunt.
Δεν είναι ξεκάθαρη, για παράδειγμα, η κατηγορία εξαίρεσης που αναφέρεται στην έξοδο από τη χώρα για «έκτακτη και αναπόφευκτη προσωπική υπόθεση».

Υπάρχουν αναφορές ότι έχουν δυσκολευτεί πάρα πολλοί Αυστραλοί να λάβουν έγκριση για να δουν τους αγαπημένους τους στο εξωτερικό.

Σύμφωνα, όμως, με πρόσφατα δημοσιεύματα, η διαδικασία έχει αρχίσει να απλοποιείται.

Οι αιτούντες πρέπει να συνάψουν αρκετά αποδεικτικά έγγραφα, αλλά και πάλι δεν υπάρχει ξεκάθαρη οδηγία για το τι ακριβώς χρειάζεται να υποβάλλουν μαζί με την αίτησή τους. Άτομα που έχουν έγγραφα σε άλλη γλώσσα, χρειάζεται να τα μεταφράσουν επίσημα. Ακόμα κι εκείνοι που βρίσκονται σε δυσχερή ψυχική κατάσταση λόγω πένθους, χρειάζεται να υποβληθούν σε όλη αυτή την πολύπλοκη διαδικασία για να υποβάλλουν την αίτηση εξαίρεσης. Οι οδηγίες δεν είναι ξεκάθαρες και έτσι αρκετοί Αυστραλοί έχουν απευθυνθεί σε πράκτορες μετανάστευσης, για να τους βοηθήσουν με την όλη διαδικασία.

ΠΟΤΕ ΘΑ ΛΗΞΕΙ Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ

Η εφαρμογή απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα δεν έχει υιοθετηθεί από άλλες χώρες παρόμοιες με την Αυστραλία. Η Νέα Ζηλανδία, ο Καναδάς και η Βρετανία, ενώ έχουν εκδώσει οδηγία που συμβουλεύει τους πολίτες να μην ταξιδέψουν στο εξωτερικό, δεν ισχύει κάποιος νόμος που να το απαγορεύει.

Άλλες χώρες που έχουν προβεί στην απαγόρευση εξόδου των πολιτών τους από την χώρα είναι το Καζανκστάν, η Λιθουανία και το Ουζμπεκιστάν.

*Η Anthea Vogl είναι λέκτορας στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ (UTS). Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στο The Conversation.