Δεν πρόκειται για σενάρια ταινίας θρίλερ, τρόμου ή επιστημονικής φαντασίας, αλλά τα 22 πιθανά σενάρια με την εξέλιξη των οποίων η Κύπρος μπορεί να μείνει χωρίς ηλεκτρισμό, που περιλαμβάνονται σε ειδική μελέτη της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου που δημοσιοποιήθηκε πρόσφατα και για την οποία ενημερώθηκε και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η μελέτη, που έχει γίνει και στην βάση των ευρωπαϊκών μας υποχρεώσεων, έχει σκοπό αφενός να διαπιστώσει όλα τα πιθανά σενάρια εξελίξεων και καταστάσεων που μπορεί να οδηγήσουν την Κύπρο σε ηλεκτρικό μπλακάουτ και ταυτόχρονα να μελετήσει στις ενέργειες που πρέπει να γίνουν σε κάθε περίπτωση.

Από κυβερνοεπιθέσεις, μέχρι την πανδημία ή κύματα πολύ υψηλών θερμοκρασιών τα καλοκαίρια, πυρκαγιές, σεισμοί κ.τ.λ. έχουν τεθεί στο μικροσκόπιο της μελέτης.

Η αναγκαιότητα τέτοιας μελέτης, που να περιλαμβάνει ακόμα και εξαιρετικά ακραία σενάρια, ιδιαίτερα σε σχέση με την Κύπρο δεν μπορεί να αποτελεί έκπληξη, δεδομένων και των καταστάσεων που εξελίχθηκαν μετά την έκρηξη στο Μαρί.

Η Κύπρος έχει ακόμα μια ιδιαιτερότητα, το ότι είναι απομονωμένο ηλεκτρικό σύστημα και όλα εξαρτώνται από την εγχώρια παραγωγή ηλεκτρισμού, κάτι που θα αλλάξει άρδην προς όφελος της ενεργειακής ασφάλειας της Κύπρου, με την λειτουργία των υποθαλάσσιων ηλεκτρικών αγωγών EuroAsia Interconnector και EuroAfrica Interconnector.

Το νόμισμα έχει και άλλη όψη, αφού το γεγονός ότι η Κύπρος δεν είναι συνδεδεμένη με άλλα δίκτυα, σημαίνει ότι άλλες χώρες δεν θα επηρεαστούν από τυχόν κατάρρευση του δικού μας ηλεκτρικού συστήματος.

Στη βάση των 22 σεναρίων ηλεκτρικού μπλακάουτ, εντός του 2021 και 2022 όλοι οι εμπλεκόμενοι και επηρεαζόμενοι θα επεξεργαστούν λεπτομερή σχέδια ετοιμότητας για πρόληψη αλλά και αντίδραση σε κάθε λόγο καταστροφής προκειμένου να μετριαστούν και να ελαχιστοποιηθούν οι διαταραχές που προκαλούνται.

Προκαλεί ίσως εντύπωση το γεγονός ότι και για την Κύπρο, το υπ’ αριθμό 1 σενάριο κρίσης στο ηλεκτρικό σύστημα της Κύπρου, αφορά το ενδεχόμενο κυβερνοεπιθέσεων, που όπως αναφέρεται είναι δυνατό να εμφανιστεί «ανά πάσα στιγμή και δεν εξαρτάται ούτε από τη εποχή ούτε από το ηλεκτρικό φορτίο».

Μπορεί να ξεκινήσει με κυβερνοεπιθέσεις σε κρίσημες ενεργειακές υποδομές, όπως αυτές του διαχειριστή συστήματος μεταφοράς, το κέντρο ελέγχου ηλεκτρικού δικτύου, στα συστήματα πληροφορικής και αποθήκευσης δεδομένων της ΑΗΚ, σε πάρκα ΑΠΕ ή ακόμα και το Τσιμεντοποιείο Βασιλικού.

Μια τέτοια επίθεση, θα μπορούσε να προκαλέσει εσκεμμένες διακοπές ηλεκτρισμού, παρεμβάσεις σε, μετασχηματιστές, σε σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος κ.λπ. που θα οδηγήσουν σε πιθανή υπερφόρτωση στις υπόλοιπες γραμμές και μετασχηματιστές και άμεση απώλεια παροχής ηλεκτρισμού.

Λόγω του ότι το ηλεκτρικό σύστημα της Κύπρου είναι μικρό θα μπορούσε να οδηγήσει μέχρι και σε ολικό μπλακάουτ.
Στα σενάρια περιλαμβάνεται και πρόβλεψη για ενδεχόμενη φυσική επίθεση σε ενεργειακές υποδομές.

Θα μορούσε να συμβεί επίσης ανά πάσα στιγμή, χωρίς να σχετίζεται με την εποχή ή τα ίδια τα δεδομένα παραγωγής και μεταφοράς ηλεκτρισμού.

Για παράδειγμα θα μπορούσε να υπάρξει επίθεση σε ηλεκτρικά καλώδια, μετασχηματιστές, υποσταθμούς, σταθμούς παραγωγής ενέργειας ή κέντρα δεδομένων, με εκτεταμένο μπλακάουτ, ακόμα και ολικό, σε περιπτώσεις καταστροφής μονάδων παραγωγής η κεντρικών υποσταθμών και μετασχηματιστών.

Εξετάζεται ακόμα και το σενάριο βασικά στελέχη της παραγωγής, διαχείρισης του δικτύου κ.τ.λ. τεθούν για οποιοδήποτε λόγο εκτός μάχης ή απειληθούν για να προχωρήσουν σε αποσταθεροποιητικές ενέργειες που θα δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα στο ηλεκτρικό σύστημα της Κύπρου.

Στο μικροσκόπιο, τίθενται ακόμα και σενάρια για «επίθεση από μέσα», που περιλαμβάνει «σαμποτάζ από υπαλλήλους ή υπεργολάβους μέσω φυσικής παρέμβασης ή κατάχρησης συστημάτων».

Δεν είναι απαραίτητο να είναι σκόπιμες κάποιες ενέργειες που οδηγούν σε μπλακάουτ ή αστάθεια του συστήματος, αλλά μπορεί να οφείλονται και σε ανθρώπινα λάθη, κυρίως σε διαδικασίες συντήρησης κ.τ.λ. γι’ αυτό εξετάζεται ξεχωριστά και αυτό το σενάριο.

ΜΑΣ ΑΠΕΙΛΟΥΝ ΘΕΟΜΗΝΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΥΣΩΝΕΣ

Οι πλημμύρες και θεομηνίες κατά την χειμερινή περίοδο, αποτελούν επίσης απειλή για το ηλεκτρικό σύστημα της Κύπρου γι’ αυτό και ένα τέτοιο σενάριο τίθεται στο μικροσκόπιο, ιδιαίτερα σε σχέση με ραγδαία βροχόπτωση που μπορεί να προκαλέσει πλημμύρες σε βασικές υποδομές του ηλεκτρικού δικτύου, όπως οι κεντρικοί υποσταθμοί.

Σε αυτό το σενάριο, θα εξεταστεί και η ασφάλεια πρόσβασης τεχνικών σε σημαντικές υποδομές μέσα σε αυτές τις συνθήκες. Ένα ξεχωριστό σενάριο είναι οι πολλαπλές ταυτόχρονες βλάβες σε διάφορα μέρη του ηλεκτρικού συστήματος λόγω κακοκαιρίας.

Τη χειμερινή περίοδο υπάρχουν ακόμα δύο κίνδυνοι, ο ένας αφορά τους δυνατούς ανέμους, αστραπές και θύελλες που μπορεί να φέρουν παρατεταμένες βλάβες και ο δεύτερος, σε περίπτωση παρατεταμένου πρωτοφανούς ψύχους, η ζήτηση ηλεκτρισμού να υπερβεί την δυνατότητα παραγωγής.

Εξετάζεται και το σενάριο έλλειψης ορυκτών καυσίμων λόγω παρατεταμένων εξωτερικών γεγονότων (π.χ. πολιτικών, οικονομικών, πολεμικών κρίσεων) που οδηγούν σε α διαταραχή στις διεθνείς αγορές πετρελαίου ή και στις ναυτιλιακές διαδρομές κ.τ.λ. που θα οδηγούσε αρχικά σε περικοπές ηλεκτρισμού κάποιες ώρες ή περιοχές και μετά σε πανεθνικό πρόβλημα.

Επίσης, λαμβάνονται υπόψη σενάρια σοβαρών τεχνικών βλαβών από αστοχίες, ακραίες καιρικές συνθήκες, υψηλό ή χαμηλό φορτίο, λόγω πυρκαγιάς ή έκρηξης σε μια βασική υποδομής παραγωγής ή υποσταθμό κ.τ.λ.

Υπαρκτό είναι και το σενάριο σοβαρών προβλημάτων που οδηγούν σε μερικό ή ολικό μπλακάουτ και λόγω πολύ ψηλών παρατεταμένων θερμοκρασιών που οδηγούν σε υπερφόρτωση ή άλλες βλάβες.

Ακόμα, επι τάπητος τίθενται και πιο «φυσιολογικά» σενάρια, όπως για παράδειγμα αυτό μιας γενικής απεργίας στους τομείς του ηλεκτρισμού ή ταραχών, αποκλεισμών ή άλλων μαζικών κοινωνικών αναταραχών (ανεξάρτητα από το κίνητρο), που θα μπορούσαν επίσης να οδηγήσουν σε σοβαρά προβλήματα.

Σφάλματα στις προβλέψεις για την παραγωγή ΑΠΕ, που είναι πολύ πιθανά, λόγω ηλιοφάνειας και νεφών ή λόγω αέρα, σε περιόδους ιδιαίτερα ψηλής ζήτησης, επίσης μπορεί να οδηγήσουν σε προβλήματα.

ΣΕΙΣΜΟΣ, ΛΟΙΜΟΣ ΚΑΙ ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ

Ένα ξεχωριστό σενάριο που εξετάζεται είναι αυτό της πανδημίας, με αφορμή τον Covid-19 και οι επιπτώσεις στην ηλεκτρική ασφάλεια της Κύπρου. Λοιμώξεις θα μπορούσαν να συμβούν σε κέντρα ελέγχου, σταθμούς παραγωγής ενέργειας κ.τ.λ. με αποτέλεσμα το ανεπαρκές προσωπικό.

Η ένταση οδηγεί σε πιο συχνά και σοβαρά λάθη, ο χρόνος ανταπόκρισης σε βλάβες μεγαλώνει και τα προβλήματα θα είναι αλυσιδωτά.

Επίσης, ένας ισχυρός σεισμός θα μπορούσε να οδηγήσει σε μπλακ άουτ λένε τα σενάρια των ειδικών αφού θα μπορούσε να βλάψει τις υποδομές μεταφοράς και τους σταθμούς παραγωγής ενέργειας και να επηρεαστούν τα λειτουργικά κέντρα ελέγχου.

Τέλος, οι δασικές πυρκαγιές, μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες στο δίκτυο, με ιδιαίτερα εκτεθειμένη την γραμμή μεταφοράς 66kV μέσω του Τροόδους, που όπως σημειώνεται κινδυνεύει ιδιαίτερα.

*Πηγή: «Φιλελεύθερος».