Το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα έργα που γράφτηκαν ποτέ για τη Ρωσική Επανάσταση και το γραφειοκρατικό εκφυλισμό της. Την εποχή που γράφτηκε (1955-56) αποτελούσε την πιο ολοκληρωμένη και σφαιρική στο είδος της στην παγκόσμια βιβλιογραφία. Αυτή η ογκώδης μελέτη αποτελεί σε ό,τι αφορά την ελληνική ασθενική βιβλιογραφία μια ανεπανάληπτη επιστημονική και θεωρητική κορύφωση.

Ο Κώστας Παπαϊωάννου (Βόλος 1925-Παρίσι 1981) χρησιμοποιώντας έναν πλούτο πληροφοριών και αποδεικτικού υλικού εκτείνει τον προβληματισμό του από την οικονομία μέχρι τη φιλοσοφία και εντοπίζει με διεισδυτικότητα τα βασικά χαρακτηριστικά του ολοκληρωτικού φαινομένου και της μετεξέλιξης της ρωσικής εργατικής επανάστασης σε δικτατορία πάνω στην ίδια την εργατική τάξη. Προφανώς δεν έχουμε να κάνουμε με μια εργασία που έχει απλά ιστορική αξία, αλλά για ένα κλασικό έργο με την πλήρη έννοια του όρου, δηλαδή ένα έργο που εξακολουθεί να είναι επαρκές ερμηνευτικά και σήμερα, τουλάχιστον μετά από 60 σχεδόν χρόνια.

Δεν περιορίζεται σε μια εξέταση της πορείας της Ρωσικής Επανάστασης και του σοβιετικού κράτους αλλά προσπαθεί σε πολλαπλά επίπεδα να διαγράψει και να περιγράψει από τις περισσότερες δυνατές οπτικές γωνίες τα ίδια τα αίτια αυτής της μετεξέλιξης. Όχι μόνο ασχολείται με τους οικονομικούς όρους που είναι  απαραίτητοι για την πραγματοποίηση επαναστάσεων στις καθυστερημένες χώρες και την ανάπτυξη του αντίστοιχου θεωρητικού προβληματισμού στη μαρξιστική σκέψη, αλλά επισημαίνει το ρόλο του κράτους στην επέκταση της βιομηχανοποίησης και την καπιταλιστική ανάπτυξη, καθώς και την αντίστοιχη υποτίμηση του ρόλου του κράτους από τον Μαρξ. Η πολιτική εξουσία και το κράτος έπαιξαν σε τελική ανάλυση πολύ μεγαλύτερο ρόλο για την καπιταλιστική ανάπτυξη στην ίδια την Αγγλία πριν από τη βιομηχανική επανάσταση, για να μην αναφερθούμε στον αυξημένο ρόλο του κράτους όσο πιο καθυστερημένα μπαίνει η κάθε συγκεκριμένη χώρα στην κούρσα της καπιταλιστικής ανάπτυξης.

Επίσης, επισημαίνει το ρόλο των εθνικών κρατών και της εθνικής κινητοποίησης στις σύγχρονες κοινωνίες και την υποτίμησή τους από τον Μαρξ. Προσεγγίζει έτσι το πρόβλημα τον χαρακτήρα της επανάστασης στις προκαπιταλιστικές -σήμερα θα λέγαμε υπανάπτυκτες- χώρες. Αστικοδημοκρατική επανάσταση, σύμφωνα με την κλασική μαρξιστική και καουτσκική* ορθοδοξία, τροτσκιστική διαρκής επανάσταση ή ναρόντνικoς** λαϊκισμός; Η συζήτηση ακόμα συνεχίζεται στον Τρίτο Κόσμο, και μέχρι χθες κυριαρχούσε και στον προβληματισμό της ελληνικής αριστεράς.

Σύμφωνα, λοιπόν, με το φως που ρίχνει ο Παπαϊωάννου στη Ρωσική Επανάσταση πρόκειται για μια διαρκή επανάσταση που κατέληξε στον ολοκληρωτισμό, ως σταθεροποίηση της ηγεμονίας μιας και μόνης τάξης.

Γι’ αυτό εξάλλου και το βιβλίο του Παπαϊωάννου αν και εκδόθηκε πολύ πρώιμα στην Ελλάδα -το 1959- θάφτηκε. Θάφτηκε από την αριστερά, βέβαια, γιατί δεν μιλάνε για σκοινί στο σπίτι του κρεμασμένου, από τη δεξιά, γιατί η ανάλυση του Παπαϊωάννου δεν ταιριάζει με τη δαιμονολογία και την ηλιθιότητα, μια και δεν εμφάνιζε τη Σοβιετική Ένωση σαν μαρξιστικό κράτος αλλά το ακριβώς αντίθετο.


*Από το όνομα του μαρξιστή ρεφορμιστή Καρλ Κάουτσκυ.
**Από το όνομα της ρωσικής επαναστατικής οργάνωσης Ναρόντναγια Βόλια (Λαϊκή Θέληση) του 19ουαιώνα.