Τη χρονική περίοδο μεταξύ των ετών 1850 με 1900, η Ιστορία της πόλης μας την έχει ονομάσει Marvelous Melbourne (Θαυμάσια Μελβούρνη). Είναι η χρυσή αυτή πεντηκονταετία κατά την οποία η Μελβούρνη από ένα ασήμαντο χωριό, το 1835, εξελίχτηκε σε μία πόλη-θαύμα, η οποία μαγνήτισε χιλιάδες κόσμου ώστε να την κάνουν την αγαπημένη τους πόλη και πατρίδα. Μισό αιώνα αργότερα –μετά το 1950– η Μελβούρνη γίνεται η κοιτίδα εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων μέχρι σήμερα και φτάνει στο σημείο που η σημερινή Μελβούρνη να ονομάζεται κολακευτικά η «τρίτη μεγαλύτερη ελληνική πόλη στον κόσμο», μετά την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη!
Η χρυσή αυτή πεντηκονταετία χαρακτηρίζεται από την ανακάλυψη του χρυσού και την αθρόα προσέλευση χρυσωρύχων, οι περισσότεροι εκ των οποίων παρέμειναν εδώ και έγιναν μόνιμοι κάτοικοι. Το 1851 η περιοχή ανακηρύχθηκε από την Αγγλία ως μία ξεχωριστή αποικία και επειδή βασίλισσα τότε ήταν η Βικτώρια, η νέα αποικία πήρε –τιμής ένεκεν– το όνομά της. Πρώτος κυβερνήτης της διορίστηκε ο Κάρολος Λα Τρομπ, από τις 15 Ιουλίου 1851 μέχρι τις 5 Μαΐου 1854, ο οποίος έβαλε τα θεμέλια της αποικίας και ο ίδιος ανακοίνωσε την ανακάλυψη χρυσού. Στην αποικία κατέφθασαν χιλιάδες χρυσωρύχοι οι οποίοι υποχρεώθηκαν να πληρώνουν φόρο μόλις έφθαναν στα μέρη που υπήρχε χρυσός. Αυτό, φυσικά, τους κακοφάνηκε και η κατάσταση χειροτέρεψε όταν ο κυβερνήτης απαιτούσε το φόρο αυτό για να γίνουν δρόμοι, σχολεία, νοσοκομεία κ.λπ.
Ο δεύτερος κυβερνήτης, Κάρολος Χόθαμ, όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του βρήκε μια τεταμένη ατμόσφαιρα, γιατί η άδεια εξόρυξης χρυσού ήταν πολύ ακριβή. Στις 3 Δεκεμβρίου 1854 έχουμε μία ένοπλη ανταρσία η οποία έγινε στο Μπάλαρατ. Στο Eureka Stockade βρίσκονταν περίπου 150 χρυσωρύχοι. Μία δύναμη από σχεδόν 300 αστυνομικούς και στρατιώτες προχώρησαν προς τον τόπο αυτό. Οι χρυσωρύχοι άτακτα, αλλά και απροετοίμαστα, άνοιξαν πυρ και άρχισε μια μάχη. Το επεισόδιο κράτησε περίπου 15 λεπτά. Ένας αξιωματικός και πέντε αστυνομικοί σκοτώθηκαν. Οι απώλειες των χρυσωρύχων ήταν 22 άτομα. Αν και το γεγονός τούτο, σε σύγκριση με άλλα, δεν θεωρείται και πολύ μεγάλο, εντούτοις επέφερε μεγάλες αλλαγές και έβαλε τις βάσεις της αυστραλιανής δημοκρατίας και της δικαιοσύνης. Το κόστος της άδειας μειώθηκε σε μία λίρα το χρόνο, δημιουργήθηκαν κανονικά δικαστήρια σε όλα τα μέρη εξόρυξης χρυσού και όλοι απέκτησαν το δικαίωμα να αγοράσουν μικρά τεμάχια γης. Την ίδια εποχή καθιερώνεται το οκτάωρο για όλους τους εργάτες και η μυστική ψήφος τίθεται σε ισχύ στη Βικτώρια –για πρώτη φορά σε όλο τον κόσμο– για την εκλογή μελών του Κοινοβουλίου της αποικίας. Οι επιπτώσεις αυτές είχαν μόνιμες συνέπειες για το μέλλον της Βικτώριας, αλλά και όλης της αυστραλιανής ομοσπονδίας μετά το 1901.
Ο πληθυσμός όλης της Αυστραλίας από 405.000 που ήταν το 1851, αυξήθηκε σε 1.145.580 το 1861. Στη Μελβούρνη την ίδια χρονική περίοδο από 70.000 ο πληθυσμός επταπλασιάστηκε και έφρασε κοντά στις 500.000. Οι περισσότεροι που ήρθαν ως χρυσωρύχοι παρέμειναν στη Μελβούρνη και στις νέες πόλεις που δημιουργήθηκαν και έγιναν οι μόνιμοι κάτοικοί τους. Με το χρυσό η Βικτώρια μπορούσε να αγοράσει διάφορα προϊόντα, ιδίως από την Αγγλία. Αναπτύχθηκε η συγκοινωνία με νέους δρόμους και σιδηροδρόμους και συνδέθηκαν οι αποικίες μεταξύ τους με τον τηλέγραφο. Η γη αρχίζει να καλλιεργείται όπως στην Ευρώπη και πολλές νέες πόλεις έκαναν την εμφάνισή τους. Η καλλιεργήσιμη γη διπλασιάστηκε στην ίδια αυτή δεκαετία. Πολλοί πρώην κατάδικοι οικειοποιήθηκαν μικρές εκτάσεις γης στα δάση και έγιναν ο φόβος των υπολοίπων γιατί άρχισαν να λεηλατούν τους καταυλισμούς. Αυτοί ήταν οι bushrangers και έγιναν «οι φύλακες» των δασών για δικό τους συμφέρον. Ο πιο γνωστός από αυτούς ήταν ο Νεντ Κέλι που τον κρέμασαν στη Μελβούρνη το 1880. Η λαϊκή μούσα, όμως, από εγκληματία τον έχει αναγορεύσει σε «εθνικό ήρωα».
Όλο το χρυσάφι που βρέθηκε στη Βικτώρια πέρασε από τη Μελβούρνη και το περισσότερο έμεινε εδώ. Χτίστηκαν υπέροχα κτίρια μέσα στην πόλη και η αρχιτεκτονική τους θαυμάζεται μέχρι σήμερα. Όλα τα Δημαρχεία που βλέπουμε σήμερα με τα επιβλητικά τους κτίρια, είναι αποτέλεσμα της χρυσής αυτής εποχής. Ξενοδοχεία όπως το Hotel Windsor και τόσα άλλα μεγαλοπρεπή μέγαρα, αλλά και βιομηχανικά κτίρια και εργοστάσια, χτίστηκαν αυτή την εποχή. Ιδιαίτερη μνεία θα κάνω για το δημόσιο, λαμπρό, πρωτότυπο και πελώριο Melbourne’s Exhibition Building το οποίο χτίστηκε το 1880 και χρησιμοποιήθηκε για την πρώτη διεθνή έκθεση της Μελβούρνης. Το 1888 ήταν το κέντρο των εορτασμών της πρώτης Εκατονταετίας της Αυστραλίας και εδώ κηρύχθηκε το 1900 η νέα Ομοσπονδία όλης της Αυστραλίας, Federation of Australia, την 1-1-1901. Λέγεται πως κάποιος λεκτικά παραγωγικός δημοσιογράφος –στη δεκαετία του 1880– σοφίστηκε να περιγράψει την πόλη μας ως «Θαυμάσια Μελβούρνη», Marvelous Melbourne. Ο νεολογισμός άρεσε στους τότε κατοίκους και η χρήση του γενικεύτηκε γιατί η έκφραση αυτή συνόψιζε τον πλούτο αλλά και την εμπιστοσύνη που είχαν όλοι στην πόλη τους με την Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία και την εργασία των οκτώ ωρών, το Melbourne Cup, το αυστραλιανό ποδόσφαιρο από το 1858, το κρίκετ, το MCG και πολλά άλλα, έκαναν την πόλη ένα θαυμάσιο κοινωνικό και πολιτισμικό κέντρο με μία ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία οικειότητας, αλλά και ισότητας.
Από το 1880 μέχρι το 1900, η Μελβούρνη έπαιξε σημαντικό ρόλο στις συζητήσεις για τη δημιουργία ενός ενιαίου αυστραλιανού κράτους ως Ομοσπονδία της Αυστραλίας. Ο Σύλλογος Αυστραλογεννημένων ή ο Australian Natives Association, που ιδρύθηκε το 1871 στη Μελβούρνη, προώθησε πολλές ιδέες οι οποίες τελικά έγιναν μέρος του (τότε νέου) Συντάγματος το 1901. Εξάλλου, στο εν λόγω Σύνταγμα διατυπώθηκε πως μέχρι να βρεθεί και να δημιουργηθεί η νέα πρωτεύουσα της νέας Ομοσπονδίας της Αυστραλίας, η Μελβούρνη θα ήταν η πρωτεύουσα του κράτους. Έτσι και έγινε.
Η πρώτη πρωτεύουσα της χώρας από το 1901 έως το 1927 ήταν η Μελβούρνη. Τότε, και πολύ μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Καμπέρα έγινε πρωτεύουσα της Αυστραλίας.
