Το 1998, η ΑΧΕΠΑ ΝΝΟ ίδρυσε επιτροπή για την ανέγερση μνημείου προς τιμή της ελληνικής ρίζας των Ολυμπιακών Αγώνων, στο Ολυμπιακό Χωριό του Σίδνεϊ (Hellenic Tribute Committee). Με πρόεδρο τον μακαρίτη Αναστάσιο Βαγιανούδη (Tasha Vanos), συγκεντρώθηκαν περίπου $500,000 σε δύο χρόνια, με την ΑΧΕΠΑ ΝΝΟ κύριο χορηγό.
Το Μνημείο βρίσκεται στο Stockroute Park, κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό του Ολυμπιακού Χωριού (Olympic Park Railway Station).
Πρόκειται για δημιούργημα του Μελβουρνιώτη γλύπτη Robert Owen. Γύρω του φυτεύθηκαν ευκάλυπτοι, ελαιόδεντρα και κυπαρίσσια, με στόχο να ξαναδημιουργηθεί η τοποθεσία της αρχαίας Ολυμπίας.
Το άγαλμα του Owen ονομάστηκε Δισκοβόλος, εμπνευσμένο από την ιστορία του Κάστωρα (του «πρώτου» δισκοβόλου) ο οποίος -μεταφορικά- «πετά» τον δίσκο από την Ελλάδα στο Σίδνεϊ. Το μεταλλικό άγαλμα έχει ύψος επτά μέτρα και συμβολίζει έναν σύγχρονο δίσκο. Πρόκειται για αναφορά στην σύγχρονη τεχνολογία, την πληροφόρηση και τον πολιτισμό.
Έχουν περάσει σχεδόν 21 χρόνια από τα εγκαίνια του Μνημείου «Δισκοβόλος». Το Hellenic Tribute έχει σχεδόν ξεχαστεί από όλους. Ο χώρος γύρω από τον «Δισκοβόλο» διατηρείται, καθαρίζεται, τα δέντρα κλαδεύονται, αλλά είναι εμφανές τα σημάδια παραμέλησης στα μάρμαρα και στο κυρίως μνημείο. Τα μάρμαρα είναι λεκιασμένα και ακάθαρτα. Οι επιγραφές ξεθωριασμένες, διαβάζονται με δυσκολία.
Παρά τις προσπάθειες να επικοινωνήσει η ΑΧΕΠΑ ΝΝΟ με τις αρχές (Sydney Olympic Park Authority), χάθηκε η ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιου να δοθεί στον «Δισκοβόλο» ένα ‘φρεσκάρισμα’. Η ΑΧΕΠΑ ΝΝΟ θα συνεχίσει να πιέζει για την σωστή διατήρηση του «Δισκοβόλου», όπως ορίστηκε στην συμφωνία με τις αρχές η οποία υπογράφτηκε το 1999.
Τα επίσημα αποκαλυπτήρια του «Δισκοβόλου» έγιναν από τον Γενικό Κυβερνήτη της Αυστραλίας [θέση παρόμοια με την Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας] Sir William Deane, την Κυριακή, 13 Αυγούστου 2000, μερικές εβδομάδες πριν την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων του Σίδνεϊ.
Παραθέτουμε την ομιλία του στην εκδήλωση των αποκαλυπτηρίων:
«Αυτό το άγαλμα –ο Δισκοβόλος– είναι ένα όραμα. Μας θυμίζει το πνεύμα και την ιστορία των Ολυμπιακών, μας μεταφέρει στην αρχαία Ολυμπία από όπου ο μεγάλος δίσκος του γλύπτη –συμβολικά αντιπροσωπεύοντας τον αρχαίο δίσκο του Κάστωρα και τον σύγχρονο CD ROM– νοητικά πετάχτηκε.
Αποτελεί φόρο τιμής των Ελλήνων σε όλους τους αθλητές των Ολυμπιακών Αγώνων του Σίδνεϊ 2000. Εύλογα συμβολίζει την μοναδική σχέση της Αυστραλίας με την αρχαία και σύγχρονη Ελλάδα. Απευθύνω θερμά συγχαρητήρια στον Γλύπτη, τον Robert Owen, τόσο για την ιδέα όσο και για την εκτέλεση ενός πραγματικά θαυμάσιου έργου.
Τα αποκαλυπτήρια του «Δισκοβόλου» στο σημείο αυτό στο [προάστιο] Homebush μας θυμίζει, φυσικά, την αμεσότητα των Αγώνων. Το Sydney είναι πλέον καλά προετοιμασμένο.
Το Στάδιο στέκεται έτοιμο να καλωσορίσει τα μεγάλα πλήθη αθλητών, αξιωματούχων, επισήμων, καλλιτέχνες και άλλους οι οποίοι θα παρευρεθούν στην Τελετή Έναρξης μόλις σε έναν μήνα και δύο ημέρες.
Οι πρώτοι αθλητές –ακόμα και μερικά άλογα– έχουν φθάσει από το εξωτερικό. Το Φεστιβάλ Καλών Τεχνών της Ολυμπιάδος του Σύδνεύ ξεκινά αυτή την εβδομάδα. Η Ολυμπιακή Φλόγα, την οποία είχα την τιμή να δω να μεταφέρεται από το Στάδιο στην Αρχαία Ολυμπία πριν τρεις μήνες, έχει ταξιδεύσει σε ολόκληρη την Ελλάδα, πέρασε από τις Ολυμπιακές χώρες της Ωκεανίας και από την περισσότερη Αυστραλία και αύριο θα περάσει για πρώτη φορά από την Νέα Νότια Ουαλία.
Είναι κατανοητό, φυσικά, ότι ο μεγαλύτερος ενθουσιασμός γύρω από τους Ολυμπιακούς Αγώνες είναι επικεντρωμένος στις αθλητικές πτυχές των Αγώνων. Οι Αγώνες, όμως, ποτέ δεν ήταν μόνο αθλητισμός. Από την έναρξή τους, οι Αγώνες αντιπροσωπεύουν
Επίσης, με την ονομασία «ΕΥ ΑΓΩΝΙΖΕΣΘΑΙ – FAIR PLAY», άγαλμα του Σπυρίδωνα Λούη τοποθετήθηκε στο παραθαλάσσιο Cook Park στο προάστιο Brighton-Le-Sands του νοτίου Σίδνεϊ τον Σεπτέμβριο του 2000. Τα αποκαλυπτήρια της δωρεάς του Ελληνικού Οργανισμού Τηλεπικοινωνιών –γνωστού ως ΟΤΕ– υπό την αιγίδα του Ελληνοαυστραλιανού Εμπορικού Επιμελητηρίου Αθηνών και του Ομίλου Εταιριών Άκτιον, τα έκανε ο τότε Δήμαρχος Rockdale, Geoff R. Hedge.
Με αυτό το δεδομένο, αποτελεί αναγκαίο παράγοντα της Ολυμπιάδας του Σίδνεϊ ο εορτασμός του εθνικού μας πολιτισμού και η δημιουργία μιας διαρκούς πολιτιστικής κληρονομιάς. Αυτό το μεγάλο άγαλμα του διακεκριμένου Μελβουρνιώτη γλύπτη, Robert Owen, είναι σημαντικό κομμάτι αυτού του εορτασμού και της κληρονομιάς.
Όχι μόνο θα εμπλουτίσει το Ολυμπιακό Χωριό της παλαιότερης και μεγαλύτερης πόλης της Αυστραλίας. Επίσης, όπως έχω δηλώσει, θα μας θυμίζει τους μοναδικούς δεσμούς οι οποίοι ενώνουν την αρχαία και την σύγχρονη Ελλάδα με την Αυστραλία.
Αυτοί οι δεσμοί συμπεριλαμβάνουν την τεράστια προσφορά του πολιτισμού της Ελλάδος και του λαού της στον δυτικό πολιτισμό, τόσο σε αυτή όσο και στον υπόλοιπο κόσμο.
Επίσης, συμπεριλαμβάνουν τους εξαιρετικούς δεσμούς οι οποίοι σφυρηλατήθηκαν στις σύντομες, αλλά καταδικασμένες εκ των προτέρων εκστρατείες στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν ο λαός της Ελλάδας διακινδύνευσε τα αδίστακτα αντίποινα για να περιθάλψει εκατοντάδες νεαρούς αυστραλούς στρατιώτες και να τους βοηθήσει στις προσπάθειές τους να δραπετεύσουν.
Σήμερα βρίσκονται στην Ελλάδα όχι λιγότερο από 606 τάφοι αυστραλών στρατιωτών οι οποίοι σκοτώθηκαν εκεί κατά την διάρκεια των δύο Παγκοσμίων Πολέμων, τόσο μακριά από τις οικογένειές τους και την πατρίδα τους. Άλλοι 329 οι οποίοι δεν έχουν επώνυμο τάφο μνημονεύονται σε Μνημεία.
Τον περασμένο Μάϊο, ως ο πρώτος Γενικός Κυβερνήτης αυτής τη χώρας που πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Ελλάδα, τους τίμησα και τους θρήνησα όλους, αφού η σύζυγός μου κι εγώ καταθέσαμε στεφάνι στο Κοιμητήριο του Φαλήρου, όπου αναπαύονται 252 από αυτούς. Επίσης, εκ μέρους του αυστραλιανού λαού, απέτισα φόρο τιμής στους ήρωες πολέμου της Ελλάδας στον Τάφο του Αγνώστου Στρατιώτη στην καρδιά της Αθήνας.
Ίσως σημαντικότερα απ’ όλα είναι οι πλούσιοι και ισχυροί δεσμοί οικογένειας, φιλίας και προσωπικών επιτευγμάτων οι οποίοι αντιπροσωπεύονται από αυστραλούς υπηκόουςμε ελληνική καταγωγή. Στην Αυστραλία σήμερα, είναι πάνω από 140.000 άτομα γεννήθηκαν στην Ελλάδα.
Όταν συμπεριλαμβάνης της οικογένειες και των απογόνους αυτών οι οποίοι ήλθαν σε αυτή την χώρα από την Ελλάδα, έχουμε μία ισχυρή Ομογένεια των περίπου 700.000 ατόμων. Αυτό σημαίνει ότι η Αυστραλία είναι το δεύτερο μεγαλύτερο αστέρι της Ελληνικής Διασποράς, πίσω μόνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η τοποθεσία αυτού του αγάλματος με τον ελαιώνα και τα κυπαρίσσια ανάμεσα στους ευκαλύπτους μας αντιπροσωπεύει τέλεια τον τρόπο με τον οποίο η Ομογένεια έχει γίνει ένα αναπόσπαστο τμήμα της ευρύτερης πολυπολιτισμικής Αυστραλιανής κοινωνίας, η οποία εμπλουτίζεται από αυτό το τμήμα.
Σε πρακτικό επίπεδο, ο “Δισκοβόλος” αποτελεί δώρο διαρκείας της Ομογένειας προς το αυστραλιανό έθνος. Εκ μέρους όλων των Αυστραλών, ειλικρινά ευχαριστώ την Ομογένεια για την μεγάλη γενναιοδωρία της συγκεντρώνοντας τα πάνω από μισό εκατομμύρια δολάρια [Αυστραλίας] τα οποία ήταν αναγκαία για την ολοκλήρωση του έργου αυτού.
Συγχαίρω ξανά τον Robert Owen για το εμπνευσμένο έργο τέχνης και όλα τα άτομα τα οποία με γενναιοδωρία και με τους κόπους τους έκαναν δυνατόν αυτή την στιγμή. Εκτός από τα μέλη της Ομογένειας, οφείλω να κάνω ιδιαίτερη αναφορά στις αρχές the Olympic Co-ordination Authority και τα στελέχη του, τα μέλη της Public Art Team και τα μέλη της Public Art Advisory Committee.
Τώρα, με μεγάλη ευχαρίστηση, θα κόψω την κορδέλα της επίσημης αποκάλυψης του «Δισκοβόλου», του Ελληνικού Μνημείου προς τους αθλητές των Ολυμπιακών Αγώνων του 2000».
