Η μάχη των αυστραλιανών στρατευμάτων στο χωριό Kokoda της Νέας Γουϊνέας το 1942, το Battle of Australia, ενδεχομένως να μην είναι και τόσο γνωστή στους περισσότερους από εμάς. Ωστόσο, με την ευκαιρία της 71ης επετείου που είναι την ερχόμενη Τετάρτη, 4 Σεπτεμβρίου, αξίζει να αναφερθούμε στα γεγονότα, τα οποία σημάδεψαν τη μελλοντική πορεία της χώρας.

Με οδηγό, λοιπόν, το βετεράνο του πολέμου στο Βιετνάμ, κ. Στηβ Κυρίτση, ο οποίος μόλις επέστρεψε από τη γείτονα χώρα, θα περιδιαβούμε το Kokoda Track, για να μάθουμε λεπτομέρειες για τις μάχες που έγιναν και που κόστισαν πολλές ανθρώπινες ψυχές τόσο στην Ιαπωνία όσο και στη χώρα που ζούμε.
Δεκέμβρης 1941. Η Ιαπωνία αφού μπήκε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κτύπησε τις αμερικανικές ναυτικές βάσεις που βρίσκονταν στο λιμάνι Pearl Harbor της Χαβάης. Ο απολογισμός της επίθεσης είναι τραγικός: Βούλιαξαν 20 αμερικανικά πολεμικά και έχασαν τη ζωή τους πάνω από 2.000 Αμερικανοί ναύτες.
Η επιτυχία φαίνεται ότι ανύψωσε το ηθικό της Ιαπωνίας, η επίθεση της οποίας εξαπλώθηκε σε λίγο χρονικό διάστημα και σε άλλες χώρες του Ειρηνικού, Φιλιππίνες, Μαλαισία, Σιγκαπούρη και άλλες.

«Σε εκείνη την κρίσιμη περίοδο, οι Αυστραλοί στρατιώτες πολεμούσαν στο πλάι των συμμάχων στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή. Πολλοί ιστορικοί που αναφέρονται στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, υποστηρίζουν ότι ο άμεσος σκοπός των Ιαπώνων, μετά την επιτυχία τους κατά των Αμερικανών, ήταν να καταλάβουν και την Αυστραλία. Γι’ αυτό και άρχισαν να κατεβαίνουν προς τα κάτω, μέσω της Νέας Γουινέας*» εξηγεί ο κ. Κυρίτσης.

Η ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΘΕΣΗ

Η πρώτη αεροπορική επίθεση έγινε στις 19 Φεβρουαρίου 1942 στο Ντάργουιν. Συνολικά, η Ιαπωνία επιτέθηκε από αέρα 242 φορές στο βόρειο μέρος, όπου ήταν οι βάσεις των Αμερικανών και Αυστραλών.

Οι ιστορικοί εκτιμούν ότι πάνω από 1.000 άτομα σκοτώθηκαν στις επιθέσεις αυτές. Ωστόσο, η Εργατική κυβέρνηση John Curtin, στην προσπάθειά της να καθησυχάσει τους πολίτες από τον πανικό του πολέμου, επέβαλε περιορισμούς στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας.
Μετά το Ντάργουιν, τα ιαπωνικά αεροπλάνα δυσκολεύτηκαν να κτυπήσουν περαιτέρω και στράφηκαν προς το Port Moresby -λιμάνι της Νέας Γουινέας- όπου υπήρχε ένα μεγάλο αεροδρόμιο.

«Με αυτό τον τρόπο θα μπορούσαν να μετακινούνται πιο εύκολα. Όμως συνάντησαν αντίσταση στην Coral Sea από πλοία του αμερικανικού και του αυστραλιανού Ναυτικού. Έτσι η επιχείρησή τους απέτυχε.

Τότε η Ιαπωνία μετέφερε το στόλο της στα παραθαλάσσια ορεινά χωριά Bona και Gona, που βρίσκονται στο βόρειο μέρος της νήσου, με στόχο να χτυπήσει το χωριό Kokoda, όπου υπήρχε ένα μικρό αεροδρόμιο, και να προχωρήσει από εκεί προς το Port Moresby. To Track, είναι ένα στενό πέρασμα μήκους 96 χιλιομέτρων, που στην ουσία είναι ένας αγριότοπος, ζούγκλα, με ποτάμια και απάτητα μέρη, που σύμφωνα με τους υπολογισμούς τους, θα τους έδινε το αεροδρόμιο και ευκολότερη πρόσβαση -το πολύ σε δυο εβδομάδες- στο Port Moresby. Δεν περίμεναν, φυσικά, ότι θα συναντούσαν δυσκολίες ούτε και ότι θα έβρισκαν αντίσταση» εκτιμά ο κ. Κυρίτσης.

Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΥΣΤΡΑΛΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΙΘΑΓΕΝΩΝ

23 Ιουλίου 1942. Ενώ τα αυστραλιανά στρατεύματα υπηρετούσαν με τους συμμάχους στην Ευρώπη και Μέση Ανατολή, μια ομάδα Αυστραλών στρατιωτών, το 39ο τάγμα, υπηρετούσε στη Νέα Γουινέα. Σύμφωνα με τον κ. Κυρίτση, ήταν 800 στρατιώτες που ανήκαν στο Reserve, αγύμναστοι δηλαδή, που μαζί με ένα τάγμα 800 στρατιωτών της Νέας Γουινέας, αντιμετώπισαν στο Kokoda την μεγάλη ιαπωνική στρατιά των 4.000 στρατιωτών.
Δυστυχώς, στον άνισο αυτό πόλεμο οι Ιάπωνες κατέλαβαν και το αεροδρόμιο. «Όμως και η αντίσταση των Αυστραλών και των ιθαγενών έγραψε ιστορία, γιατί καθυστέρησε την πρόσβαση του εχθρού προς το χωριό» θα πει ο κ. Κυρίτσης.

Στη συνέχεια, τα ιαπωνικά στρατεύματα συνάντησαν πολλά εμπόδια. Εκεί που είχαν υπολογίσει πυρομαχικά και τρόφιμα για δυο εβδομάδες, είχαν ήδη περάσει οκτώ. Έτσι μέρα με τη μέρα λιγόστευαν. Έπειτα ήταν και οι ασθένειες που ταλαιπωρούσαν την υγεία των στρατιωτών. Τότε έστησαν σκηνές στο χωριό Ioribaiwa και περίμεναν…
Στο μεταξύ, ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας, βλέποντας τον κίνδυνο που καιροφυλακτούσε, με μήνυμά του στους συμμάχους, επέμενε και κατάφερε να επιστρέψουν στην Αυστραλία τα εκπαιδευμένα στρατεύματα του 7ου Division, για να υπερασπιστούν τα πάτρια εδάφη. Πράξη που ήταν ενάντια στις εντολές του Άγγλου πρωθυπουργού, Winston Churchill.

«Πρόλαβαν την τελευταία στιγμή. Η αντίσταση ήταν καθοριστικής σημασίας και η οπισθοχώρηση ζήτημα χρόνου. Έτσι σώθηκε το Κοκότα» προσθέτει ο κ. Κυρίτσης.
Η μεγαλύτερη μάχη είχε γίνει στο Eora Creek. Κράτησε δε 6 ημέρες. Από τις 22 Οκτωβρίου έως τις 28 Οκτωβρίου. Σε εκείνη πολέμησαν τα τρία αδέλφια Μανούσου. Δυστυχώς, ο Περικλής και ο Guy σκοτώθηκαν και θάφτηκαν στο Bomana War Cemetery στο Port Moresby. Στο ίδιο είναι θαμμένοι και οι 263 Αυστραλοί που σκοτώθηκαν στην ίδια μάχη. Το νεκροταφείο, που είναι το μεγαλύτερο πολεμικό της περιοχής, βρίσκεται 19 χιλιόμετρα βόρεια του Port Moresby. Από τους 3,779 τάφους, οι 700 είναι χωρίς όνομα…
Σημειώνουμε ότι στη μάχη του Κοκότα σκοτώθηκαν 765 Αυστραλοί στρατιώτες.

ΟΙ ΔΙΚΟΙ ΜΑΣ ΗΡΩΕΣ

Ο κ. Κυρίτσης, μας παραπέμπει στο βιβλίο του «Ελληνοαυστραλοί μέσα στα Αυστραλιανά στρατεύματα Α’ και Β’ Παγκοσμίου πολέμου». Γράφει λοιπόν. «…Όταν ο αξιωματικός της ομάδας πληροφορήθηκε ότι υπήρχε και τρίτος αδελφός στην στρατιωτική μονάδα, του ζήτησε να επιστρέψει στην Αυστραλία στον γέρο πατέρας του…».
Μνεία γίνεται και στο νοσοκόμο, Κωνσταντίνο Βαφιόπουλο, όπου στη μάχη στο χωριό Isurava, έσωσε τη ζωή σε ένα πληγωμένο στρατιώτη. «Ο Κωνσταντίνος μετέτρεψε ένα βράχο σε χειρουργείο. Η εγχείρηση πέτυχε. Την επομένη ο στρατιώτης περπάτησε 25 χιλιόμετρα και έφτασε στην Αυστραλιανή βάση, όπου τον παρακολούθησαν Αυστραλοί γιατροί. Ο στρατιώτης επέζησε και επέστρεψε πίσω στην Αυστραλία. Ο βράχος σώζεται και φέρει το όνομα Con’s Rock».
Πίσω στο Κοκότα, οι μάχες συνεχίστηκαν. Προς το τέλος του Δεκέμβρη του 1942, τα Αυστραλιανά στρατεύματα κατάφεραν κι έτρεψαν σε οπισθοχώρηση τον εχθρό μέχρι που τους έδιωξαν από το Papua and New Guinea.

Ο απολογισμός; 625 Αυστραλοί και πάνω από των 4,000 Γιαπωνέζοι σκοτώθηκαν στο  Kokoda Track από μάχες. Από τις 15,000 Γιαπωνέζους που πολέμησαν στο New Guinea, 13.600 σκοτώθηκαν από μάχες, πείνα, ασθένειες, αυτοκτονίες και άλλες κακουχίες.
Τελικά, τον Μάιο του 1945, όταν η Γερμανία παραδόθηκε, τρεις μήνες μετά ακολούθησε και η Ιαπωνία.

«Θεωρώ ότι η αντίσταση της Αυστραλίας στη Νέα Γουινέα χρήζει αναγνώρισης. Χαίρομαι που κάθε χρόνο διαπιστώνω ότι όλο και περισσότεροι σκύβουν με σεβασμό στο ιστορικό αυτό γεγονός», σημειώνει ο κ. Κυρίτσης ο οποίος αξιώθηκε μεταξύ 30 Ιουνίου και 11 Ιουλίου, ως μέλος μιας οκταμελούς ομάδας να περπατήσει το Kokoda Track.
Την Τετάρτη, λοιπόν, 4 Σεπτεμβρίου, ο πρωθυπουργός της Πολιτείας μας, και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, μαζί με άλλους επισήμους, θα παραστούν σε τελετή στις 11 το πρωί στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη προς τιμήν των αφανών στρατιωτών που φύλαξαν τη χώρα.
*Η Νέα Γουινέα ανήκε …. Στην Αυστραλία. Μόλις το 1975 απέκτησε την ανεξαρτησία της