Δέσμιες του Κόμματος του Τσαγιού οι Ηνωμένες Πολιτείες

Την περασμένη εβδομάδα, από τη στήλη αυτή, αναφέρθηκα στην κρίση στην οποία έχουν περιέλθει οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ) από την άρνηση του Κόμματος των Ρεπουμπλικάνων να εγκρίνουν τον Προϋπολογισμό για το 2013 – 2014 που κατέθεσε στο Κογκρέσο ο Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα.
Δεδομένου ότι ο Προϋπολογισμός για το 2013 – 2014 είναι ελλειμματικός, οι ΗΠΑ θα χρειασθεί να συνάψουν νέο δάνειο από την διεθνή χρηματαγορά, ούτως ώστε τα προγράμματα του προϋπολογισμού να τεθούν σε εφαρμογή.

Αυτός όμως είναι ο δεύτερος σκόπελος που θα πρέπει να αποφύγει το θαλασσοδαρμένο σκάφος των ΗΠΑ, γιατί χρειάζεται ειδικός νόμος που πρέπει να εγκριθεί από το Κογκρέσο για να αυξηθεί το δημόσιο ομοσπονδιακό χρέος των ΗΠΑ πέραν των 16,7 τρισεκατομμυρίων δολαρίων που ισχύει μέχρι σήμερα, 17 Οκτωβρίου.
Όταν λάβουμε υπόψη πως στο τέλος του 2012, για το οποίο υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) των ΗΠΑ ήταν 15,9 τρισεκατομμύρια δολάρια, διαπιστώνουμε το μέγεθος του χρέους, το οποίο ανέρχεται στα 16,7 τρισεκατομμύρια δολάρια, και είναι υψηλότερο από ότι το σύνολο του ΑΕΠ.
Και άλλες χώρες, όπως η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία, κ. ά., έχουν μεγάλα χρέη, εκείνα όμως δεν πλησιάζουν το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ σε απόλυτους αριθμούς, και ως εκ τούτου δεν αποτελούν κίνδυνο για μια νέα διεθνή οικονομική κρίση.
Για παράδειγμα, για το 2012 το χρέος της Ισπανίας ήταν ένα τρισεκατομμύριο δολάρια, της Ελλάδας 305 δισεκατομμύρια δολάρια και της Πορτογαλίας 204 δισεκατομμύρια δολάρια.

Το παράδοξο με τις τελευταίες εξελίξεις στις ΗΠΑ είναι ότι ένας μικρός αριθμός υπερσυντηρητικών Ρεπουμπλικάνων, γνωστοί ως το Κόμμα του Τσαγιού (Tea Party), έχουν προκαλέσει τη δυσλειτουργία του δημόσιου τομέα με την μη έγκριση του Προϋπολογισμού, και μπορούν να οδηγήσουν στη χρεοκοπία την μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου αν δεν εγκρίνουν την αύξηση στο ανώτατο όριο του ομοσπονδιακού χρέους.

Το Κόμμα του Τσαγιού δημιουργήθηκε από στελέχη των Ρεπουμπλικάνων το 2009, με στόχο την αποσταθεροποίηση της προεδρίας του Μπαράκ Ομπάμα. Οι οπαδοί του είναι ενάντιοι στην παρέμβαση της Κυβέρνησης στην οικονομία της χώρας, και υπέρ της μείωσης των φόρων για τα υψηλά εισοδήματα, και κατά των προγραμμάτων κοινωνικής πρόνοιας, όπως είναι το πρόγραμμα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης που αποτελεί μέρος του Προϋπολογισμού για το 2013 – 2014.

ΝΕΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΑΙΡΝΕΙ Η ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΗΠΑ

Σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε στην αθηναϊκή εφημερίδα «Το Βήμα» (9/10/13), ο Αμερικανός Καθηγητής Οικονομικών, και κάτοχος του Βραβείου Νομπέλ, Τζόζεφ Στίγκλιτς, γράφει τα ακόλουθα:
«Πέντε χρόνια μετά την κατάρρευση της τράπεζας επενδύσεων Lehman Brothers, που προκάλεσε την χειρότερη χρηματοπιστωτική κρίση από την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης, κανείς στην Ευρώπη ή στις ΗΠΑ δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η ευημερία έχει επιστρέψει».
Εδώ ο Τζόζεφ Στίγκλιτς αναφέρεται στη κρίση του 2008 που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ και ξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο.

Οι ρίζες όμως του κακού πηγαίνουν πολύ πιο πίσω, συγκεκριμένα στην πρώτη προεδρία του Ρόναλντ Ρέιγκαν, κατά τη δεκαετία του 1980, όταν έκανε την ακόλουθη διαβόητη δήλωση «Οι κυβερνήσεις είναι το πρόβλημα, και όχι η λύση. Την λύση την δίνουν οι αγορές». Η πολιτική του Ρέιγκαν, με τη συμπαράσταση της Πρωθυπουργού της Βρετανίας Μάργκαρετ Θάτσερ, αποτελούν την καμπή του σύγχρονου καπιταλισμού, και την ώθηση στον νεοφιλελευθερισμό και στην παγκοσμιοποίηση, αφήνοντας ασύδοτες τις αγορές, με αποτέλεσμα την άνευ ελέγχου λειτουργία του διεθνούς κεφαλαίου, και τη δημιουργία μεγάλων οικονομικών ανισοτήτων στις κοινωνίες των κρατών της Δύσης.

Αποτέλεσμα αυτών των εξελίξεων είναι η ανισότητα στις ΗΠΑ να έχει φτάσει σε νέα ύψη, σε βαθμό που τις καθιστά μια από τις πιο άνισες χώρες στον κόσμο αναφορικά με την κατανομή του εθνικού πλούτου.
Στη συνέχεια του άρθρου θα αναφερθώ στο βιβλίο του Τζόζεφ Στίγκλιτς “The price of inequality”, Allen Lane 2012. Στα ελληνικά ο τίτλος μεταφράζεται «Το τίμημα της ανισότητας».

Στο βιβλίο του ο Στίγκλιτς, Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Columbia των ΗΠΑ, κάνει μια εκτενή ανάλυση των συνεπειών της ανισότητας στις ΗΠΑ.
Για να δείξει το κρίσιμο σημείο στο οποίο είχε φτάσει η ανισότητα το 2012, ο Στίγκλιτς δίνει το ακόλουθο παράδειγμα μιας τυπικής οικογένειας με δύο ανήλικα παιδιά, με εργαζόμενο μόνο τον πατέρα, το ετήσιο εισόδημα του οποίου είναι λίγο πιο πάνω από το βασικό για έναν εργάτη.

Το ετήσιο εισόδημα του τυπικού αυτού εργάτη ανέρχεται στις 16.640 δολάρια. Ο εργοδότης του πληρώνει $200 το μήνα για ένα μέρος της ιατροφαρμακευτικής του ασφάλειας, ενώ ο ίδιος πρέπει να πληρώσει το υπόλοιπο των $550 το μήνα, για να έχει πλήρη κάλυψη. Ως συνέπεια, το εισόδημά του μειώνεται στις 14.240 δολάρια. Για ένα διαμέρισμα δύο υπνοδωματίων χρειάζεται να πληρώνει $700 την εβδομάδα, και έτσι του μένουν $5.840 δολάρια το χρόνο για τις άλλες του ανάγκες. Μια από τις ανάγκες αυτές είναι το αυτοκίνητο, το οποίο σε ετήσια βάση του στοιχίζει $3.000. Όταν αφαιρέσουμε τις $3.000 από τις $5.840 του μένουν $2.840 για τις βασικές ανάγκες της τετραμελούς οικογένειάς του, που αντιστοιχούν με $3 την ημέρα για κάθε μέλος της οικογένειας.
Αυτά συμβαίνουν στην πλουσιότερη χώρα του κόσμου…

ΕΝΤΟΝΑ ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ

Δεδομένου ότι στις ΗΠΑ δεν υπάρχει πρόγραμμα υγείας που να καλύπτει όλο τον πληθυσμό, όπως το Medicare στην Αυστραλία, οι πολίτες που χάνουν τη δουλειά τους μένουν χωρίς ιατροφαρμακευτική κάλυψη, γεγονός που δημιουργεί τεράστια κοινωνικά προβλήματα.
Στην έλλειψη ιατροφαρμακευτικής κάλυψης ο Τζόζεφ Στίγκλιτς αποδίδει το γεγονός που το προσδόκιμο ζωής στις ΗΠΑ είναι μικρότερο από άλλες ανεπτυγμένες χώρες.
Αναφερόμενος σε στοιχεία της World Bank για το 2009, ο Στίγκλιτς δείχνει πως οι ΗΠΑ ήταν 14η μεταξύ όλων των χωρών στο προσδόκιμο ζωής. Πρώτη ερχόταν η Ιαπωνία με 83 χρόνια, η Αυστραλία έκτη με 82 χρόνια, και οι ΗΠΑ 14η με 78 χρόνια. Την ίδια χρονιά το προσδόκιμο ζωής στην Ελλάδα ήταν 80 χρόνια, δηλαδή κατά δύο χρόνια υψηλότερο από ότι στην πλουσιότερη χώρα του κόσμου.
Στο βιβλίο του ο Στίγκλιτς δίνει και τα ακόλουθα, ιδιαίτερα αποκαλυπτικά, στοιχεία, τα οποία δείχνουν το διευρυνόμενο χάσμα στα εισοδήματα μεταξύ της εργατικής και της πλουτοκρατικής τάξης των ΗΠΑ.

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 30 χρόνων τα εισοδήματα του 90% των εργαζομένων στις ΗΠΑ αυξήθηκαν μόνο κατά 15%, ενώ τα εισοδήματα του 1% των πλουσιότερων πολιτών αυξήθηκαν κατά 150%.
Στο κύριό της άρθρο, στην έκδοση του Σαββάτου, 12/10/13, η εφημερίδα The Age της Μελβούρνης δίνει τα ακόλουθα στοιχεία από την έρευνα του οργανισμού Credit Suisse 2013 Global Wealth Report, τα οποία δείχνουν πως κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας η ανισότητα στις χώρες της Δύσης, και ιδιαίτερα των ΗΠΑ, έχει διευρυνθεί ανησυχητικά.

Στην Αυστραλία το 10% των πλουσιότερων πολιτών καρπώθηκαν το 50% της αύξησης στα εισοδήματα, σε σύγκριση με το 10% των πλουσιότερων Αμερικανών να παίρνει το 80% της αύξησης στα εισοδήματα.
Σύμφωνα με τον Τζόζεφ Στίγκλιτς, στην πλουσιότερη χώρα του κόσμου, ένας στους έξι Αμερικανούς ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Ακόμη πιο πολύ πλήττονται τα παιδιά, το 25% των οποίων ζουν σε κατάσταση φτώχειας.

Μύθος, κατά τον Τζόζεφ Στίγκλιτς, είναι η ρήση πως οι ΗΠΑ είναι η χώρα «των ίσων ευκαιριών». Πράγματι, το τίμημα της ανισότητας, όπως τεκμηριώνεται από την ανάλυση του Τζόζεφ Στίγκλιτς στο ομώνυμο βιβλίο του είναι η αποδιοργάνωση της αμερικανικής κοινωνίας, όπως πιστοποιείται και από τις πρόσφατες εξελίξεις.

Αυτήν την αυξανόμενη ανισότητα επιδιώκει να διασφαλίσει το κόμμα των Ρεπουμπλικάνων, και ιδιαίτερα ο πυρήνας του που είναι γνωστός ως το Κόμματος του Τσαγιού, με την καταψήφιση του προγράμματος ιατροφαρμακευτικής κάλυψης που προβλέπει ο Προϋπολογισμός του Μπαράκ Ομπάμα, με τις περικοπές σε άλλα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας που ανακουφίζουν μέχρι έναν βαθμό τα φτωχότερα στρώματα της αμερικανικής κοινωνίας, και με τη μείωση της φορολογίας που ευνοεί τους Αμερικανούς με υψηλά εισοδήματα.