Μπορεί οι Έλληνες να έχουν καταχωρηθεί στη συνείδηση όλων ως ένας λαός «έξω καρδιά», ωστόσο όταν πρόκειται για μυστικά και μάλιστα οικογενειακά, είναι τρομακτικό το πόσα μπορεί να θάψει η «μέσα καρδιά» τους αποκλείοντας ή τουλάχιστον κάνοντάς το πολύ δύσκολο να τα αποκαλύψει κανείς.
Πολλές ζωές ‘σφραγίστηκαν’ για πολλές δεκαετίες – αν όχι για πάντα – από τέτοιου είδους ‘ένοχα’ μυστικά που κάποιοι τα πήραν μαζί τους αφήνοντας μετέωρους τους απογόνους τους ή όσους επηρεάστηκαν από αυτά να παλινδρομούν ψάχνοντας απαντήσεις.
Ένα τέτοιο μυστικό πραγματεύεται το βιβλίο της Αυστραλής συγγραφέα Marjorie Morrissey με τον τίτλο «Ανακαλύπτοντας τον Τέο» (Finding Teo).
Η ιστορία είναι ένα διαρκές πήγαινε – έλα στο χωρόχρονο, μεταξύ της Αυστραλίας του σήμερα και της Ελλάδας της περιόδου μετά τον Εμφύλιο και αφορά τις προσπάθειες μιας σύγχρονης αυστραλιανής οικογένειας να βρει ένα αγόρι που έχασε εκείνα τα χρόνια.
Η αναζήτηση άργησε, γιατί κανείς δεν μιλούσε πια γι’ αυτόν, καθώς η μοίρα του μετατράπηκε σε ‘ένοχο’ μυστικό.
Η ΥΠΟΘΕΣΗ
Πρωταγωνίστριες είναι τρεις γυναίκες από τρεις διαφορετικές γενιές μιας ελληνοϊρλανδικής οικογένειας που ζει στην Αυστραλία. Η τριαντάχρονη Άννα θέλοντας να ξεφύγει από τα τετριμμένα αποφασίζει να δεχτεί μια επαγγελματική πρόταση στην Αθήνα.
Λίγο πριν αναχωρήσει, η γιαγιά της παθαίνει εγκεφαλικό επεισόδιο, φέρνοντας στο φως ένα άγνωστο μέχρι τότε στην οικογένεια πρόσωπο, τον Τέο. Η σημασία της εύρεσής του για τη γιαγιά, έχει ως αποτέλεσμα να ξεκινήσει μια αγωνιώδης αποστολή αναζήτησης όχι μόνο από την Άννα αλλά και ολόκληρη την οικογένεια σε Ελλάδα και Αυστραλία.
Καθώς η αναζήτηση της Άννας εμβαθύνει, εντυπωσιάζεται από τη διαφορά ανάμεσα στο διεθνές αδιέξοδο που επικρατούσε το 2015 όσον αφορά την υποδοχή και αποδοχή των προσφύγων και την πάλαι ποτέ ανοιχτή αγκαλιά και καρδιά της Αυστραλίας και άλλων χωρών για την επανεγκατάσταση παιδιών μετά τον εμφύλιο πόλεμο.
Στην Ελλάδα, όπου η αναζήτηση για την εύρεση του Tέο γίνεται με τη βοήθεια της οικογένειας και των φίλων της, η Άννα ανακαλύπτει ότι στην Αυστραλία η οικογένειά της βιώνει για δεκαετίες ένα μεγάλο κεφάλαιο της διεθνούς ιστορίας χωρίς καν να το έχει συνειδητοποιήσει.
ΤΟ ΤΡΑΥΜΑ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ
Όπως εξηγεί στον «Νέο Κόσμο» η συγγραφέας, Marjorie Morrisey, το βιβλίο ανήκει στα ιστορικά μυθιστορήματα κι αποτελεί μέρος της μεταπτυχιακής της έρευνας στις ανθρωπιστικές σπουδές.
Έχοντας ξεκινήσει την καριέρα της ως καθηγήτρια Γλώσσας και Θεάτρου, το όνειρό της ήταν πάντα να καταφέρει να γράψει ένα δικό της βιβλίο.
«Πέρασα ένα αρκετά μεγάλο μέρος της ζωής μου ενσταλάζοντας την αγάπη για τη λογοτεχνία σε άλλους, αλλά πάντα ήλπιζα ότι θα είχα χρόνο να γράψω και ήμουν αρκετά τυχερή ώστε να βρίσκομαι στην Καμπέρα, όπου υπήρχε ένα πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών στην έρευνα, το οποίο ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία για να γράψω αυτό το βιβλίο, επειδή μπόρεσα να πάρω το χρόνο μου, να συνηθίσω τον κόσμο της έρευνας και κυρίως να το κάνω υπό την καθοδήγηση πανεπιστημιακών που ήταν επίσης συγγραφείς», λέει η συγγραφέας.
Την εποχή που ξεκίνησε την εκπόνηση της διατριβής της, το προσφυγικό ζήτημα είχε εξελιχθεί στη μεγάλη κρίση του 2015 οδηγώντας σε αδιέξοδο τα περισσότερα κράτη του κόσμου. Σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε σε αντίστοιχες περιπτώσεις στο παρελθόν. Η οικογενειακή της ιστορία δε, την προβλημάτισε ως προς τη σχέση που συνδέει τους εμφυλίους πολέμους με τη μετανάστευση. Έτσι, προέκυψε η κεντρική ιδέα του βιβλίου της.
Η ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΞΑΝΑΓΙΝΕΙ ΦΙΛΟΞΕΝΗ ΧΩΡΑ
«Έγραφα αυτό το βιβλίο και σκεφτόμουν ότι, εκείνη την εποχή, [μετά τον Εμφύλιο] η Αυστραλία και άλλες χώρες είχαν μια τόσο γενναιόδωρη προσέγγιση απέναντι στους πρόσφυγες.
Και το άλλο, ήταν ότι η δική μου οικογένεια από την ιρλανδική πλευρά είχε έρθει στην Αυστραλία το 19ο αιώνα τραυματισμένη από τις αναταραχές που επικρατούσαν και μπορεί να μην είναι το ίδιο, αλλά η φαντασία μου με οδήγησε στη σύνδεση ότι ο εμφύλιος πόλεμος υπήρξε πάντα μια πηγή μετανάστευσης, αλλά και τραύματος συνάμα», λέει η συγγραφέας.
Όπως εξηγεί η κα Morrissey, χωρίς να θέλει να φανεί ότι κάνει κήρυγμα, θέλει να στείλει ένα γενικότερο μήνυμα όσον αφορά το προσφυγικό ζήτημα σήμερα.
«Μια πτυχή της ελληνικής κουλτούρας που πάντα αγαπούσα είναι αυτή η τάση να ενσωματώνουν τους άλλους. Και το βιβλίο είναι μια υπενθύμιση ότι υπήρξαν στιγμές στην ιστορία που η Αυστραλία ήταν πολύ καλή σε αυτό. Νομίζω ότι όσον αφορά τους πρόσφυγες σε εθνικό επίπεδο είναι να θυμηθούμε ότι η Αυστραλία ήταν μια χώρα χωρίς αποκλεισμούς και ελπίζω ότι μπορεί να γίνει πιο περιεκτική στο μέλλον».
ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΜΑΤΟ ΕΛΛΑΔΑ
Αυτό που με εντυπωσίασε διαβάζοντας το βιβλίο «Αναζητώντας τον Τέο» ήταν πόσο εύστοχα αποτυπώνεται όχι μόνο η ελληνική κουλτούρα αλλά και η ίδια η νοοτροπία της ελληνικής οικογένειας με αλλεπάλληλες αναφορές σε παραδοσιακά φαγητά και γλυκά, χαρακτηριστικές λέξεις και φράσεις που λέγονται όταν και όπως πρέπει, τυπικές συνήθειες των Ελλήνων στο τραπέζι, το γλέντι, τη γενικότερη συναναστροφή τους με τους άλλους.
«Ήμουν αρκετά τυχερή που μπόρεσα να ταξιδέψω στην Ελλάδα και να επισκεφθώ πολλά μέρη εκεί. Βρέθηκα σε γιορτές και πανηγύρια, συναναστράφηκα τους ανθρώπους, συνδέθηκα μαζί τους και μάλιστα ένα μεγάλο κομμάτι του βιβλίου γράφτηκε στην Ελλάδα. Όλη την ημέρα απορροφούσα όσα μπορούσα από την ελληνική ζωή και το βράδυ κατέγραφα την εμπειρία και την αίσθηση που είχα αποκομίσει», λέει η κα Morrissey.
Όλο το βιβλίο διακατέχεται από τη ζεστασιά και τον ρεαλισμό των χαρακτήρων που σε κερδίζουν αμέσως σε βαθμό που ταυτίζονται με τα οικεία σου πρόσωπα και τα αισθάνεσαι οικογένειά σου.
Η συγγραφέας μας εξηγεί πως αυτό δεν είναι τυχαίο.
«Κατά τη διάρκεια της συγγραφής του βιβλίου, συμβουλευόμουν κάποιους φίλους Έλληνες οι οποίοι μου έδωσαν κάποιες πολύ καλές συμβουλές. Αυτό που με ενδιέφερε πολύ ήταν να δείξω μεγάλο σεβασμό και πραγματική αγάπη για τους χαρακτήρες. Έτσι, τους αντιμετώπισα σαν να ήταν αγαπημένα πρόσωπα της οικογένειάς μου και νομίζω ότι τελικά τα κατάφερα».
ΤΟ ΤΡΙΠΤΥΧΟ ΓΙΑΓΙΑΣ-ΜΗΤΕΡΑΣ-ΚΟΡΗΣ
Αυτό που δυσκόλεψε την κα Morrissey κατά τη συγγραφή του βιβλίου, ήταν, όπως η ίδια λέει το θέμα του. «Ήταν πολύ δύσκολο να γράψω για ένα θέμα τόσο οδυνηρό. «Η απώλεια που βιώνει κάθε οικογένεια, είναι ένα πολύ ευαίσθητο θέμα», λέει.
Ωστόσο, καταφέρνει να εστιάσει σε κάτι μεγαλύτερο από την ίδια την απώλεια, στις σχέσεις μεταξύ των γυναικών τριών γενεών, όπως αυτές εξελίσσονται και ισχυροποιούνται μέσα από τον κοινό στόχο της αναζήτησης του Τέο.
«Αυτός ήταν ένας από τους λόγους για τους οποίους ήθελα πολύ να το τοποθετήσω στο παρόν και να το ξεδιπλώσω μέσα από τη δομή των τριών γενεών, σύμφωνα με το οποίο – είμαι σίγουρη ότι συμβαίνει στις ελληνικές οικογένειες, ξέρω ότι συμβαίνει στην δική μου από την ιρλανδική πλευρά – διαφορετικές γενιές συμπληρώνουν διαφορετικά κομμάτια του παζλ.
Για παράδειγμα, η σχέση γιαγιάς και εγγονής μπορεί να είναι τόσο διαφορετική από τη σχέση εγγονής και μητέρας, όμως όλες έχουν ως κύριο χαρακτηριστικό τους την συνέχεια».
ΜΙΑ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΟΔΥΣΣΕΙΑ
Η ιστορία του Τέο μοιάζει με μια διαχρονική Οδύσσεια καθώς η συγγραφέας κάνει συχνές αναφορές και παραλληλισμούς με το γνωστό έπος του Ομήρου από το σημείο που εκείνος χάθηκε στη δίνη του πολέμου, έως και την αναζήτησή του από την οικογένειά του, δεκαετίες αργότερα.
«Από τα μαθητικά μου χρόνια με σαγήνευε η αρχαία ελληνική ιστορία και μυθολογία. Παρακολούθησα σχετικά μαθήματα και στο Πανεπιστήμιο. Αγαπώ τις ιστορίες σαν την Οδύσσεια γιατί κρύβουν μέσα τους την αιωνιότητα. Πόσο ευφυείς ήταν οι αρχαίοι ποιητές και συγγραφείς σας που κατάφεραν να αγγίξουν τον πυρήνα της ανθρωπότητας», καταλήγει η συγγραφέας.