ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΜΕ σήμερα τη βόλτα μας στη «Ριζοσπαστική Μελβούρνη» των Jeff και Jill Sparrow.
ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ, όμως, από αυτές τις οργανώσεις έχουν διασωθεί, και τα ίδια τα κτίρια έχουν, ως επί το πλείστον, αντικατασταθεί από νέα, πάρα πολύ ακριβά προς ενοικίαση από τους ριζοσπάστες.
ΑΝΑΦΟΡΑ γίνεται και σε αξιοθέατα της πόλης όπου αγωνίστηκαν οι διάφοροι ριζοσπάστες, όπως το Δημαρχείο, η Σκωτσέζικη Εκκλησία, το Melbourne Club, η Βουλή, η Δημόσια Βιβλιοθήκη και το παλιό Δικαστικό Μέγαρο.
ΤΑ κτίρια αυτά παραμένουν άθικτα, αν και τώρα επισκιάζονται από τους πανύψηλους πύργους των διαφόρων εταιρειών που τα έχουν εκτοπίσει, όπως έχουν εκτοπίσει και τους διαφωνούντες από την πολιτική τοπογραφία της πόλης.
Ο Jeff και η Jill Sparrow διεξάγουν την περιοδεία τους μέσα από τους δρόμους του κέντρου της Μελβούρνης ως οδηγό για τη ριζοσπαστική παράδοση της πόλης.
ΜΑΣ συγκεντρώνουν στο ύψωμα των Flagstaff Gardens στα βορειοδυτικά, που έβλεπε αρχικά το κόλπο και όπου υπήρχαν σημαίες που σηματοδοτούσαν την άφιξη των πλοίων.
ΜΕΤΑ τη σύντομη περιήγησή μας στο Victoria Market, το πρώην απομακρυσμένο νεκροταφείο του νέου οικισμού, έρχονται πίσω προς νότια, στην καρδιά της πόλης, με το συνήθη σχεδιασμό των ίσιων γραμμών και των ορθών γωνιών.
ΤΟ σχέδιο του όλου δικτύου ήταν από πολύ νωρίς η ευθυγράμμιση με την όχθη του ποταμού Yarra και οι πρώτες πωλήσεις γης έγιναν εκτός σχεδίου.
ΗΤΑΝ μια νέα πόλη, προγραμματισμένη και άνετη, που συγκλόνισε τον επαρχιώτη ποιητή John Shaw Neilson, όταν με κλονισμένη υγεία βρήκε μια δουλειά εκεί στη δεκαετία του 1920.
Ο Neilson μισούσε «το φοβερό θόρυβο της πόλης», καθώς επίσης και τον αυστηρό και αλύγιστο –γεωγραφικά- χαρακτήρα της, γι’ αυτό και είπε: «Δεν ακολουθείται κάποια καμπύλη στην Πέτρινη Πόλη. Όλα είναι τετραγωνισμένα και ευθυγραμμισμένα».
Η πολεοδομία της θυμίζει τις ευρείες λεωφόρους που περνούσαν μέσα από τις πυκνοκατοικημένες συνοικίες των ευρωπαϊκών πόλεων κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, για να διευκολύνεται η μετακίνηση των στρατευμάτων, αλλά και για να ελέγχονται εξονυχιστικά οι πολυάνθρωποι λαβυρινθώδεις δρομίσκοι.
ΑΛΛΑ η φαινομενική διαφάνεια και ομοιομορφία της κεντρικής Μελβούρνης διαψεύδονταν από τους μικρούς δρόμους και τις λωρίδες που διέτρεχαν πίσω από τους κεντρικούς δρόμους, αλλά και από την πολυχρωμία των διαφόρων περιοχών εντός του αστεακού δικτύου.
ΟΙ Sparrow μάς παίρνουν μαζί τους (σημειώνει στον πρόλογο ο Macintyre) κάτω από τον κεντρικό άξονα της πόλης προς το ποτάμι, όπου επικεντρώνονταν οι πρώτες εμπορικές δραστηριότητες, αλλά και η πρώτη φυλακή.
ΣΤΗ συνέχεια θα επιστρέψουν στο δυτικό μισό της Collins Street, όπου δημιουργήθηκαν οι τράπεζες και το Χρηματιστήριο Αξιών. Θυμόμαστε αυτά τα μέρη ως τόπους μιας άγριας εισβολής.
Ο περίπατος συνεχίζεται ανατολικά κατά μήκος της Collins Street, περνώντας το Δημαρχείο, το Mechanics Institute, τις πρώτες προτεσταντικές εκκλησίες και την περιοχή της ψυχαγωγίας.
ΜΑΣ θυμίζουν το υπαίθριο φόρουμ στις όχθες του Yarra, στο νότο, και στη συνέχεια κινούμαστε προς τα… προπύργια των προνομιούχων, το Melbourne Club και το Κοινοβούλιο.
ΑΠΟ εκεί οδηγούμαστε βορειότερα σε περισσότερα θέατρα και στη συνέχεια στην ημι-μοντέρνα περιοχή της Chinatown, στο Little Bourke Street, που πλαισιώνεται από οίκους ανοχής και ταβέρνες.
Η περιοχή αυτή αποδεικνύεται ότι υπήρξε το πλέον βασικό θέατρο δράσης της ριζοσπαστικής δραστηριότητας, με τη Socialist League (Σοσιαλιστική Λίγκα), τους αναρχικούς, τους Wobblies (σημ: τα μέλη της οργάνωσης Industrial Workers of the World).
ΕΚΕΙ είχε τα γραφεία του κατά περιόδους και το Κομμουνιστικό Κόμμα καθώς και τα διάφορα παρακλάδια του -το Unemployed Workers Movement (Κίνημα Ανέργων Εργατών), το Workers Art Club (Λέσχη Εργαζομένων στην Τέχνη) και το Movement Against War and Fascism (Κίνημα κατά του Πολέμου και του Φασισμού)- λόγω το ότι η περιοχή ήταν υποβαθμισμένη και τα ενοίκια φτηνά.
ΤΟ περιβάλλον μάς το υπενθυμίζει και η νουβέλα του Judah Waten «Scenes of Revolutionary Life» («Σκηνές μιας Επαναστατικής Ζωής»), όπου μια μικρή ομάδα συντρόφων δραστηριοποιείται στη δεκαετία του 1920 ανάμεσα σε κινέζικα εστιατόρια, οίκους ανοχής, ενεχυροδανειστήρια, ξενώνες, ευαγγελικές εκκλησίες και κτίρια του Στρατού Σωτηρίας, ενθυμούμενοι εδώ μια διαδήλωση ανέργων.
ΤΑ βήματά μας κατευθύνονται δυτικά προς μια πιο αξιοπρεπή γειτονιά με καλύτερη ατμόσφαιρα που ταίριαζε στους νομοταγείς και καθώς πρέπει νοικοκυραίους της εποχής.
ΜΙΛΑΜΕ για το Working Men’s College (Κολλέγιο Εργαζομένων), την Κρατική Βιβλιοθήκη και τον ιδρυτή της, Redmond Barry, το Old Melbourne Gaol (κεντρικές φυλακές), που χτίστηκαν στη δεκαετία του 1840, και την επισκεπτόμαστε όχι μόνο για το Ned Kelly –που καταδικάστηκε σε θάνατο από τον Barry– αλλά και για άλλα θύματα της θανατικής ποινής.
ΜΙΑ στάση στο δικαστήριο της πόλης μάς θυμίζει ότι κάποτε ήταν παράνομο να ανεμίσει κανείς την κόκκινη σημαία. Το αστυνομικό κτίριο της Russell Street μάς υπενθυμίζει την απεργία των αστυνομικών το 1923.
ΣΤΗΝ ίδια περιοχή υπήρξαν και οι εγκαταστάσεις των ριζοσπαστών μεταναστών και των κάποτε διεισδυτικών Πνευματιστών.
ΒΟΡΕΙΟΤΕΡΑ, καθώς η πόλη δίνει τη θέση της στο εσωτερικό προάστιο του Carlton, έχουμε το Μνημείο της Εργάσιμης Ημέρας των Οκτώ Ωρών απέναντι ακριβώς από το Trades Hall (Εργατικό Κέντρο), το οποίο χρησιμεύει τόσο ως κοινοβούλιο των εργατών όσο και ως σημείο συγκέντρωσης απ’ όπου και ξεκινούσαν πολλές πορείες.
ΓΙΑ να πάρουμε μια ανάσα και να πιούμε έναν καφέ μπορούμε να σταματήσουμε στο New International Bookshop (Νέο Διεθνές Βιβλιοπωλείο).
ΟΙ ξεναγοί μας σε αυτή την περιοδεία μάς παρέχουν μια ζωντανή ιστορία γιατί έχουν και οι ίδιοι μια στενή εξοικείωση με τη ριζοσπαστική ιστορία της Μελβούρνης.
ΣΕ κάθε πλευρά έχουν να αποδώσουν και μια ιστορία, άλλοτε μια ειρηνική διαμαρτυρία και άλλοτε μια βίαιη αντιπαράθεση.
ΕΤΣΙ διαπιστώνουμε αρκετή σεχταριστική βία να έχει ξετυλιχτεί στους δρόμους της πόλης, απεργοσπάστες να οργανώνονται στο Δημαρχείο, σοφίτες γεμάτες όπλα στη Βουλή, Κινέζους εργάτες σε απεργία, βομβιστική επίθεση στην Ελληνική Λέσχη στην οδό Lonsdale και στρατιωτικού τύπου επιδρομές της αστυνομίας στο Trades Hall.
ΟΡΙΣΜΕΝΑ από αυτά τα μέρη είναι τόποι αδικίας, όπως έγινε με την εκτέλεση των Αβοριγίνων που εκδιώχθηκαν από τη γη τους.
ΜΕΡΙΚΑ μέρη, επίσης, μάς υπενθυμίζουν χρήσιμες πηγές που χάσαμε, όπως την αξιόλογη Στοά του Βιβλίου του E.W. Cole ή το βιβλιοπωλείο του Will Andrade στο Bourke Street, όπου διατίθονταν υλικά ελεύθερης σκέψης, αναρχική βιβλιογραφία, θεατρικά έργα, υλικά πνευματισμού, αλλά και αντισυλληπτικά.
ΑΠΟ τους γνωστούς Μελβουρνιώτες που εμφανίζονται στις σελίδες του βιβλίου είναι ο Redmond Barry, στέλεχος του Melbourne Club, του Mechanics Institute και της Δημόσιας Βιβλιοθήκης, καθώς και βουλευτής.
ΑΛΛΑ και ο Alfred Deakin, στέλεχος του Spiritualist Lyceum (Λύκειο Πνευματιστών). Ο Squizzy Taylor, γνωστός από τις επιδρομές του σε γραφεία συνδικάτων. Ο Tom Blarney, γνωστός για το διπλό του ρόλο ως αρχηγού της Αστυνομίας και ως ηγέτη μιας παράνομης ακροδεξιάς οργάνωσης.
ΑΛΛΑ σε αυτή τη βόλτα στη πόλη μας το πρώτο λόγο τον έχουν οι διάφοροι ριζοσπάστες και επαναστάτες.
ΚΑΘΩΣ αναπολούμε και εντρυφούμε στο βιότοπο της ιστορίας της ριζοσπαστικής Μελβούρνης μαθαίνουμε, πρώτα απ’ όλα, για όλους αυτούς.
ΣΤΗΝ τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα, έχουμε τους αδελφούς Andrade μαζί με την ασκητική μορφή του J. A. Andrews και τον Chummy Fleming στις τάξεις των αναρχικών.
ΤΟΤΕ δρούσε και ο Monty Miller, ο οποίος ισχυριζόταν ότι συμμετείχε στην εξέγερση του Eureka και κατέληξε να είναι μέλος των Industrial Workers of the World (Βιομηχανικοί Εργάτες του Κόσμου).
ΣΤΑ πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα, οι φιλοδοξίες εναπόκεινταν στην οργανωμένη εργατική τάξη. Ο ρωμαλέος Tom Mann έχει έρθει από την Αγγλία για να καθοδηγήσει το Victorian Socialist Party (Βικτωριανό Σοσιαλιστικό Κόμμα).
Ο William Maloney, ο «μικρός γιατρός», από το Deutscher Verein Turn, που άνοιξε ένα δωρεάν ιατρείο στο Victoria Market και κέρδισε τις εκλογές για την ομοσπονδιακή έδρα της Μελβούρνης το 1904.
ΟΙ Wobblies που προειδοποιούσαν για τους κινδύνους του κοινοβουλευτικού σοσιαλισμού και ο ασεβής Bill Casey που πέρασε στην αθανασία με το τραγούδι του «Bump me into parliament».
ΤΟ εργατικό κίνημα διασπάται κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου για το θέμα της στράτευσης και μαχητικές γυναίκες, όπως η Jennie Baines και η Adela Pankhurst, αψηφούν τις εν καιρώ πολέμου απαγορεύσεις των διαδηλώσεων.
ΟΙ Percy Laidler και Bertha Walker αναζητούν μια εναλλακτική λύση στο ρεφορμισμό, και ένα νέο επαναστατικό κόμμα αναδεικνύεται το 1920, το Κομμουνιστικό Κόμμα.
ΒΛΕΠΟΥΜΕ έναν από τους νεαρούς τότε λάτρεις του κόμματος, τον καλλιτέχνη Noel Counihan, και το Workers Art Club, τον Τσέχο αρθρογράφο Egon Kisch, που αψηφούσε τις απαγορεύσεις της κυβέρνησης, και τον υψηλού διανοητικού επιπέδου Ralph Gibson, να τρέχει γρήγορα από τη μία συνεδρίαση στην άλλη.
ΟΛΑ αυτά σε μόλις πενήντα μικρά κεφάλαια που καλύπτουν τη δημιουργία της Μελβούρνης με το ξέσπασμα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.
ΜΑΚΑΡΙ να υπήρχε χρόνος να επεκταθεί η περιοδεία πέρα από το Spring Street, στο άγαλμα του Higinbotham, ή να λάβουμε υπόψη μας τις εμπορικές βιτρίνες της Bourke Street που έσπασαν από τον Peace Army (Στρατός Ειρήνης) των γυναικών κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.
ΜΕΤΑ τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η ριζοσπαστική τοπογραφία της Μελβούρνης έχει επεκταθεί περαιτέρω. Ίσως οι Sparrows οργανώσουν μια άλλη περιοδεία μετά από αυτό τον εμπνευσμένο περίπατο γύρω από την πόλη μας.
ΑΥΤΑ για σήμερα και τα λέμε από βδομάδα. Γεια χαρά!
