Καταλαμβάνουν τις πρώτες θέσεις σε μαθητικούς διαγωνισμούς. Παίζουν στα δάχτυλα τα μαθηματικά, τις φυσικές επιστήμες και την κατανόηση κειμένου. Έχουν εξαιρετικές επιδόσεις σε ό,τι κι αν αποφασίσουν να κάνουν, είτε αυτό είναι ο αθλητισμός είτε η μουσική. Είναι γεγονός ότι το εκπαιδευτικό σύστημα της Σαγκάης προετοιμάζει τους μαθητές του μόνο για πρωτιές!
Η για δεύτερη συνεχόμενη φορά πρώτη θέση των μαθητών της Σαγκάης στην έκθεση της PISA, που ανακοινώθηκε πριν από μερικά 24ωρα, δεν εξέπληξε κανέναν. Άλλωστε, το εκπαιδευτικό σύστημα που υιοθετήθηκε στην πόλη-οικονομικό και επιχειρηματικό κέντρο της χώρας, αποτελεί πλέον πρότυπο για πολλά κράτη. Ήδη, όπως επεσήμανε σε δηλώσεις του για την έκθεση της PISA, ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Εκπαίδευσης της Σαγκάης, Ζανγκ Μινχουάν, αυτό το διάστημα πολλοί ξένοι ειδικοί καταφθάνουν στη Σαγκάη για να μελετήσουν από κοντά την εξέλιξη της εκπαίδευσης.
Η μέση βαθμολογία που συγκέντρωσαν οι 15χρονοι Κινέζοι στα μαθηματικά ξεπέρασε τις 600 μονάδες (613), 119 περισσότερες από το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ. Αυτό, ουσιαστικά, σημαίνει ότι οι πρωταθλητές από την κινεζική επαρχία είναι τρία χρόνια μπροστά στα Μαθηματικά από τους συνομήλικούς τους, που έπιασαν βαθμολογία κοντά στις 494 μονάδες. Δεν τα πήγαν, βέβαια, καθόλου άσχημα ούτε στις Φυσικές Επιστήμες ή την κατανόηση κειμένου, όπου, για μία ακόμη φορά, βρέθηκαν πρώτοι στη λίστα με τις 65 χώρες.
Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα καταλάμβανε την 42η θέση στο σύνολο των χωρών.
Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες οι Αρχές της Σαγκάης έδειξαν ιδιαίτερη προσοχή στην προώθηση της δημοτικής εκπαίδευσης. Και παρ’ ότι ο αριθμός των μαθητών στις τάξεις φτάνει τους 35, σε σύγκριση με τη Μεγάλη Βρετανία που είναι μόλις 25 ή την Ελλάδα που έχει 27 μαθητές ανά τμήμα, φαίνεται ότι το εκπαιδευτικό της σύστημα φέρνει καλά αποτελέσματα.
Ποιο είναι, όμως, το μυστικό επιτυχίας; Ένα αυστηρά οργανωμένο σχολικό πρόγραμμα και μια στενή συνεργασία γονέων και καθηγητών είναι από τα βασικότερα στοιχεία. Ενδεικτικό είναι ότι το 45,9% των γονέων στη Σαγκάη επικοινωνούν συχνά με τους καθηγητές για την απόδοση των παιδιών τους. Ακόμη και κλήσεις στα κινητά τηλέφωνα των γονέων κάνουν οι εκπαιδευτικοί που ενημερώνουν ή συμβουλεύουν τις οικογένειες πώς θα πρέπει να συμπεριφέρονται στους μαθητές. Παράλληλα, 4 στους 10 μαθητές παρακολουθούν μετά τη λήξη του σχολικού ωραρίου ιδιαίτερα μαθήματα, προκειμένου να προετοιμαστούν για τις εξετάσεις. Τακτική που θεωρείται από τους ίδιους τους γονείς καθοριστική για το επόμενο στάδιο της εκπαιδευτικής πορείας των παιδιών.
Φαίνεται, λοιπόν, ότι η πίεση στο σχολείο και οι γονεϊκές προσδοκίες αποδίδουν καρπούς, αφού πάνω από 80% των μαθητών -δηλαδή 1,8 εκατομμύρια- έχουν εισαχθεί τα τελευταία χρόνια στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, τη στιγμή που το εθνικό ποσοστό δεν ξεπερνά το 24%.
ΕΠΕΝΔΥΣΑΝ
«Η Σαγκάη και, γενικά, οι ασιατικές χώρες έχουν επενδύσει στην εκπαίδευση, δίνοντας μεγάλη έμφαση στην επιλογή και επιμόρφωση του ίδιου του εκπαιδευτικού, στον οποίον παρέχουν αυτονομία», εξηγεί η εθνική διαχειρίστρια του προγράμματος Pisa στην Ελλάδα, επίκουρος καθηγήτρια του Τμήματος Πληροφορικής και Τηλεματικής του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου, Χρύσα Σοφιανοπούλου. Άλλωστε, η Σαγκάη ήταν και η πρώτη επαρχία της Κίνας που απαίτησε την επαναλαμβανόμενη ανά τακτά χρονικά διαστήματα επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Κάθε εκπαιδευτικός θα πρέπει να ολοκληρώσει έναν κύκλο επιμόρφωσης 240 ωρών μέσα σε πέντε χρόνια.
Ωστόσο, οι ίδιοι οι υπεύθυνοι στον τομέα της εκπαίδευσης της Σαγκάης αποδίδουν την αλματώδη εξέλιξη του συστήματος κυρίως στο γεγονός ότι σχολεία των οποίων οι μαθητές είχαν υψηλές επιδόσεις στα μαθήματα βοηθούν εκείνα των οποίων οι μαθητές είναι πιο αδύναμοι, με στόχο να υπάρχει μία ενιαία εκπαιδευτική γραμμή.
«Θα πρέπει, βέβαια, να σημειώσουμε ότι τα ασιατικά εκπαιδευτικά συστήματα, όπως αυτό της Σαγκάης, έχουν εστιάσει στο πρόγραμμα PISA και έχουν προσαρμόσει σε αυτό τα αναλυτικά σχολικά τους προγράμματα. Κι αυτός είναι ένας από τους λόγους που οι 15χρονοι της συγκεκριμένης πόλης ανταποκρίνονται τόσο καλά στα τεστ» προσθέτει η κ. Σοφιανοπούλου. Μάλιστα, για την κοινωνία και ιδιαίτερα για τους μαθητές, η συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι τόσο σημαντική που πολλές φορές την ημέρα διεξαγωγής των τεστ μαζεύονται έξω από τα σχολεία όπου συμμετέχουν παιδιά από τα υπόλοιπα σχολεία της πόλης για να χειροκροτήσουν τους 15χρονους συμμετέχοντες.
Τις υπόλοιπες έξι θέσεις στην έκθεση της PISA, στην κατηγορία των μαθηματικών, συμπληρώνουν και πάλι ασιατικές χώρες. Η δεύτερη Σιγκαπούρη επενδύει στην εκπαίδευση των δασκάλων αλλά και στην ισχυρή διεύθυνση των σχολείων. Το 2010, η κυβέρνηση ξόδεψε για την εκπαίδευση, με 522.000 μαθητές και 360 σχολεία, ποσό ίσον με το 3,1% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, δηλαδή περίπου το 20% του συνόλου των δημόσιων δαπανών.
ΚΑΙ Η ΚΟΡΕΑ
Αλλά και η 5η χώρα στη λίστα, η Κορέα, το 2008 επένδυσε το 7,6% του ΑΕΠ στην εκπαίδευση – το δεύτερο μεγαλύτερο ποσοστό μετά την Ισλανδία και φυσικά υψηλότερο από το μέσο όρο του ΟΟΣΑ 5,9%.
Στην Κορέα, οι οικογένειες συμβάλλουν οικονομικά στα έξοδα της εκπαίδευσης των παιδιών τους. Πριν από πέντε χρόνια, μάλιστα, το 19% των εξόδων για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση καλυπτόταν από τους γονείς – ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ ήταν 7%.