Για τρίτη χρονιά, ο θεσμός του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» παρουσιάζει ένα σύνολο πολιτιστικών εκδηλώσεων στο κοινό όλης της Χώρας, με θέμα την επέτειο μνήμης και τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, σε μοναδικά μνημεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Τα δύο προηγούμενα χρόνια, παρά τις επικρατούσες δύσκολες συνθήκες, όλες οι εκδηλώσεις του προγράμματος σημείωσαν ιδιαίτερη επιτυχία και απέσπασαν τη θερμή αποδοχή τόσο του τοπικού πληθυσμού όσο και των επισκεπτών της καλοκαιρινής περιόδου.
Από τις 15 Ιουλίου έως τις 15 Σεπτεμβρίου, το φετινό πρόγραμμα, με 140 εκδηλώσεις σε 66 αρχαιολογικούς χώρους, καλύπτει όλο το πολιτιστικό φάσμα έκφρασης του θεσμού μέσα από διαφορετικές μορφές τέχνης: το θέατρο, τη μουσική, τον χορό, τις εικαστικές τέχνες – περφόρμανς, τις παραστάσεις / δράσεις για παιδιά και εφήβους και το μουσικό θέατρο.
Η καλλιτεχνική προσέγγιση του θέματος διατρέχει τα ιστορικά στοιχεία, τον τρόπο ζωής, τα ήθη, τα έθιμα, τις συνθήκες ξεριζωμού, την προσφυγιά, τις δύσκολες συνθήκες επαναπατρισμού, τις προκαταλήψεις και τον φόβο του γηγενούς πληθυσμού, τα νοσταλγικά τοπωνύμια, αλλά και την αντοχή, την ελπίδα και τη χαρά έκφρασης, μέσα από τη μουσική και τα τραγούδια της γης της Ιωνίας, που τραγουδάμε όλοι μέχρι σήμερα.
Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες, υπερήφανο προσωνύμιο που χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα για να δηλώσει την καταγωγή, φτάνοντας στον τελικό προορισμό της διαδρομής τους, διαμόρφωσαν και εξέλιξαν τις συνθήκες ζωής των τοπικών κοινοτήτων και οδήγησαν σε μια πολιτισμική ώσμωση που άλλαξε τη ζωή και την ιστορία των κατοίκων της Χώρας.
Με αφετηρία τις αφηγήσεις που έχουν διασωθεί και σε συνδυασμό με τον πλούτο που συναντάται ακόμα και σήμερα στα ήθη, στα έθιμα, στις μουσικές παραδόσεις, στη διατροφή, η καλλιτεχνική έκφραση αποκαλύπτει μια προσπάθεια να φωτιστούν η χρησιμότητα των άυλων και των υλικών αγαθών που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Οι προτάσεις του προγράμματος επιλέχθηκαν από την ειδική επιτροπή του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, μετά από ανοιχτή πρόσκληση, μέσω της ηλεκτρονικής πύλης του ΥΠΠΟΑ drasis.culture.gr. Όλες οι παραγωγές αναπτύχθηκαν από προτάσεις πρωτότυπης δημιουργίας των ΑΜΚΕ. Η επιτροπή αξιολόγησης των προτάσεων, σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.3028/2002, επέλεξε τους αρχαιολογικούς χώρους παρουσίασης των παραγωγών, από όλες τις Περιφέρειες της Χώρας. Αρχαία θέατρα, κάστρα, μνημεία, ιερά νησιά, ναοί, μονές, γεφύρια, μουσεία, συνθέτουν έναν μοναδικό καμβά πολιτιστικών δράσεων ενώνοντας το παρελθόν με το παρόν του σύγχρονου πολιτισμού. Είκοσι οκτώ νέοι αρχαιολογικοί χώροι έχουν ενταχθεί στο φετινό πρόγραμμα με ακτίνα δράσης από την Αρχαία Ζώνη της Αλεξανδρούπολης έως τον Προμαχώνα του Αγίου Γεωργίου στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, από την Αρχαία Πλευρώνα Μεσολογγίου έως το Καβείριο της Λήμνου και από τη Μυκηναϊκή Ακρόπολη Τίρυνθας έως τη Σπιναλόγκα στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης.
Οι φετινές 70 παραγωγές, με 140 εκδηλώσεις σε όλη τη χώρα, είναι συνολικού προϋπολογισμού 2.232.000,00 ευρώ. Η κατανομή τους ανά μορφή τέχνης έχει ως εξής: Θέατρο: 23 παραγωγές, συνολικού κόστους 799.800,00 ευρώ. Μουσική: 18 παραγωγές, συνολικού κόστους 595.200,00 ευρώ. Παραστάσεις / δράσεις για παιδιά και εφήβους: 14 παραγωγές, συνολικού κόστους 334.800,00. Χορός: 6 παραγωγές, συνολικού κόστους 223.200,00 ευρώ. Εικαστικές τέχνες – Περφόρμανς: 6 παραγωγές, συνολικού κόστους 186.000,00 ευρώ. Μουσικό θέατρο: 3 παραγωγές, συνολικού κόστους 93.000,00 ευρώ.
Οι βασικοί συντελεστές όλων των εκδηλώσεων είναι πολλοί, γνωστοί και δημοφιλείς καλλιτέχνες, που θα ταξιδέψουν σε όλη τη Χώρα για να επικοινωνήσουν τη σύγχρονη καλλιτεχνική τους ματιά, για μια επέτειο σύγχρονου πολιτισμού, βασισμένη στην ιστορία και στην παράδοση. Το Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν και η σκηνοθέτις Μαριάννα Κάλμπαρη, το Θέατρο Νέου Κόσμου και ο σκηνοθέτης Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, η bijoux de kant και ο σκηνοθέτης Γιάννης Σκουρλέτης, η σκηνοθέτις και ηθοποιός Ρούλα Πατεράκη, ο σκηνοθέτης Νίκος Διαμαντής, ο σκηνοθέτης Γιάννης Αναστασάκης, ο σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Χατζής και η σκηνοθέτις Ηλέκτρα Ελληνικιώτη, οι ηθοποιοί Φιλαρέτη Κομνηνού, Δήμητρα Χατούπη, Ελένη Ουζουνίδου, Ελένη Κοκκίδου, Γεράσιμος Γεννατάς, Θανάσης Ευθυμιάδης, Αντώνης Καφετζόπουλος, Νάντια Μουρούζη, Μανώλης Μαυροματάκης, και ο Σωτήρης Ταχτσόγλου, οι ερμηνευτές Μαρία Φαραντούρη, Νένα Βενετσάνου, Σαβίνα Γιαννάτου, Ελένη Τσαλιγοπούλου, Γλυκερία, Δημήτρης Κοντογιάννης, Σοφία Παπάζογλου, Μαρίνα Σάττι, Θοδωρής Κοτονιάς, ο συνθέτης και σολίστ κιθάρας Γιώργος Μουλουδάκης, ο συνθέτης Παναγιώτης Καλαντζόπουλος και η σκηνοθέτις και χορογράφος Αποστολία Παπαδαμάκη είναι, μεταξύ άλλων, μερικοί από τους καλλιτέχνες που συμμετέχουν στις παραγωγές του φετινού προγράμματος «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός»
.
ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ…
Το Αϊβαλί της πρώτης δεκαετίας του 20ού αιώνα. Τη Σμύρνη, το διαμάντι της Ανατολής, με τα θραύσματα της ιστορίας, ως πολύτιμους λίθους στον λαιμό της. Το μαύρο ταξίδι ενός νεαρού Έλληνα που στρατολογήθηκε για να συμμετάσχει στη Μικρασιατική Εκστρατεία. Τις τελευταίες μέρες του Αυγούστου του ’22, στην παραλία της Σμύρνης και μια σκέψη που σε κυνηγά. «Τι καταφέρνει να σώσει κάποιος από μια πόλη που καίγεται;» Τη σχέση των τόπων που συνδέθηκαν άμεσα με τους πρόσφυγες του 1922, τη Νίκαια, και το νησί της Χίου, από τους βασικότερους πρώτους σταθμούς των εκδιωγμένων. Το ναυάγιο ανάμεσα σε Χίο και Τσεσμέ. Τα ταχυδρομικά περιστέρια που ως φορείς μνήμης, μαθημένα να επιστρέφουν πάντα στην «πατρίδα» τους, αψηφούν τα σύνορα και γίνονται συνδετικοί κρίκοι του παρελθόντος και του παρόντος. Το ταξίδι του πλοίου Mimosa και τη ναύλωση ενός Αμερικανού πολίτη, που μεταφέρει 2.000 Έλληνες της Μικράς Ασίας στον Πειραιά. Την υποδοχή 7.000 προσφύγων και την ενσωμάτωση όσων παρέμειναν στα νησιά της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης. Τη δημιουργία του προσφυγικού συνοικισμού για τη στέγαση των προσφύγων στον Βόλο του 1923 και την ίδρυση ενός αθλητικού συλλόγου που θυμίζει την πατρίδα, της Νίκης Βόλου. Τις αντιδράσεις που βίωσαν οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας ερχόμενοι στην Ελλάδα και πώς αντεπεξήλθαν σε αυτές. Πώς τους υποδέχτηκαν οι γηγενείς; Πώς τους αντιμετώπισε το τότε ελληνικό κράτος; Και τι συμβαίνει σήμερα; Πού και πώς η Ιστορία επαναλαμβάνεται! Τη μετεγκατάσταση των νεαρών γυναικών που αποτελούσαν τη συντριπτική πλειοψηφία του προσφυγικού πληθυσμού. Τις νεαρές χήρες, ανύπαντρες και ορφανές Μικρασιάτισσες, στην προσπάθειά τους να διεκδικήσουν επαγγελματική και προσωπική «αποκατάσταση» στην πατριαρχική Ελλάδα του ’22. Διαλογικά «επεισόδια» που δραματοποιούν τη φρίκη του πολέμου, την κατάρρευση της Μεγάλης Ιδέας. Μονολόγους που διηγούνται αθροιστικά, με επική κανονικότητα, την ίδια σχεδόν επαναληπτική ιστορία. Τις πληθυσμιακές ανταλλαγές που άλλαξαν τη ζωή και την ιστορία των κατοίκων της Κρήτης, Μια συρραφή από τα πρωτοσέλιδα του ελληνικού, τουρκικού και κυπριακού τύπου από το 1922 μέχρι σήμερα. Τη δίκη των έξι, την καταδίκη σε θάνατο και την εκτέλεσή τους στο Γουδί, ως κύριους υπαίτιους της Μικρασιατικής Καταστροφής.
ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΗΧΟΙ, ΝΟΤΕΣ ΚΑΙ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΠΟΥ ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ…
Μουσικές που εμπνέονται από τη λογοτεχνία και εκφράζουν την ευτυχία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας πριν την Καταστροφή, αλλά και την τραγωδία του ξεριζωμού. Ο ιστορικός / παραδοσιακός αμανές. Η συνεργασία, η καλλιτεχνική συνύπαρξη ενός θεάτρου σκιών με μια μουσική κομπανία, που παρουσιάζουν τη μουσική και τη χορευτική παράδοση της Μικράς Ασίας.
Φωνές, χορωδοί, μουσικοί αφηγούνται, ως επιβάτες μιας βάρκας που πλέει στο Ανατολικό Αιγαίο προς τις ελληνικές ακτές, μνήμες από το παρελθόν και τις πατρίδες τους. Μουσικά ηχοχρώματα παραδοσιακών συγκροτημάτων θυμίζουν την αύρα και τον πολιτισμό της Σμύρνης που άνθισε, καρποφόρησε, καταστράφηκε και οι κάτοικοί της έδωσαν ένα μάθημα επιβίωσης ξαναφτιάχνοντας τη ζωή τους από την αρχή σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Η Σμύρνη, με τη θρυλική ομορφιά και την τραγική της κατάληξη. Η «Σμύρνη», χρόνια αργότερα, υποδέχεται στο φτωχικό πια σπίτι της, κάπου στην Κοκκινιά του 1930, έξι πλανόδιους μουσικούς για να ανασύρουν μαζί και να ανασκευάσουν πολύτιμες στιγμές από την πολύβουη ζωή της…
Μονοπάτια της Ανατολής. Από τη θάλασσα της Σμύρνης έως την Κωνσταντινούπολη και τον Βόσπορο κι από την αγορά της Καππαδοκίας έως τα ελληνικά λιμάνια και την ηπειρωτική χώρα, όπου κατέφθασαν ως πρόσφυγες σπουδαίοι Μικρασιάτες συνθέτες με τα τραγούδια τους. Η ανθρώπινη αλληλεγγύη, που μπορεί να μετριάσει τον πόνο του «Ξένου», ακόμα και να τον μεταμορφώσει σε ελπίδα και αισιοδοξία.
Μια ορχήστρα Βιολιώνε, σχήματα με τοξωτά έγχορδα, ρομαντισμός στον ήχο και μια συγκινητική περιπλάνηση στον ευρύτερο χώρο της Μικράς Ασίας. Τραγούδια αφιέρωμα στη μυθική Μαρίκα Παπαγκίκα, την πρώτη ανάμεσα σε άλλες σημαντικές Ελληνίδες τραγουδίστριες της Αμερικής που η φήμη της έφτασε σε διαστάσεις πραγματικού θρύλου. Μουσική και ποίηση και η μοναδική σχέση του μεγάλου Σμυρνιού Καλομοίρη με τον Παλαμά, δύο κορυφαίων εκπροσώπων του ελληνικού πνεύματος.
Ιστορίες, τραγούδια, φωτογραφίες και ευρύτερο υλικό από τον τοπικό πληθυσμό του νησιού των Κυθήρων, από την εγκατάσταση του ποντιακού προσφυγικού πληθυσμού στην Κέρκυρα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και τη Συνθήκη της Λωζάννης. Ένα ταξίδι, δεκαετίες μετά τον ξεριζωμό, στην Ελλάδα του 1950, μέσα σε ένα κουπέ τρένου όπου συναντιούνται πρόσφυγες από διάφορες περιοχές της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Καππαδοκίας και αρχίζουν να αφηγούνται ιστορίες τόσο από την πατρίδα τους πριν τη Μεγάλη Φυγή όσο και από τις περιπέτειες της εγκατάστασής τους στην Ελλάδα.
ΣΤΟΝ ΧΟΡΟ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΜΝΗΜΕΣ ΠΟΥ ΜΟΝΟ ΈΝΑ ΣΩΜΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΝΑΚΑΛΕΣΕΙ…
Η απόγνωση, η θλίψη, ο τρόμος, η οδύνη και ο αγώνας επιβίωσης και ενσωμάτωσης των Μικρασιατών, μέσα από χορογραφίες σύγχρονου χορού, οι οποίες εμπλουτίζονται με σύγχρονες μουσικές συνθέσεις και τραγούδια που συνυφαίνουν ηλεκτρονικά ηχοτοπία με μικρασιάτικους μουσικούς δρόμους και ρυθμούς.
Οι κινήσεις του σύγχρονου χορού που αντλούν την πρώτη ύλη τους από συνεντεύξεις, με κεντρικό άξονα τη λειτουργία της μνήμης, στη διαμόρφωση των εικόνων με προέλευση το μικρασιατικό ιδίωμα. Οι εννοιολογικές διαστάσεις του ξεριζωμού, της αποδοχής, της ενσωμάτωσης και κατ’ επέκταση του σεβασμού της διαφορετικότητας. Μια σειρά από σώματα που αναλαμβάνουν να απαντήσουν. Πώς θα ήταν η ζωή αν δεχόμασταν τα βιώματα του διπλανού μας; Πού βασίζεται ο φόβος μας για το άλλο, τον ξένο; Οι τελετουργικές μνήμες της αρχαιότητας και η μυστηριακή λατρεία των Καβείρων στη Λήμνο. Η Φωτιά, το στοιχείο που καταστρέφει αλλά και αναγεννά και γίνεται το νήμα που συνδέει διαχρονικά τους Έλληνες με το Φως και τη μεγαλοσύνη του Σύμπαντος. Η σχέση ανάμεσα στην αναπηρία και την προσφυγιά, μέσα από τις επίκαιρες διαστάσεις των φαινομένων και την καταπίεση που βιώνουν για την ενσωμάτωσή τους στον κοινωνικό ιστό.
ΣΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΚΕΙΝΑ ΠΟΥ ΕΝΩΝΟΥΝ ΤΑ ΕΙΔΗ ΜΟΝΟ ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΝ ΚΑΆΤΙ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ…
Μια συνομιλία ανάμεσα στην ψηφιακή ζωγραφική και τις τοιχογραφίες-πομπές προσφύγων.
Μια μουσικοεικαστική καντάτα που φωτίζει στιγμές από τη ζωή των Κουταλιανών, όπως ονομάστηκαν οι Μικρασιάτες μασίστες σε διάφορες ιστορικές περιόδους: από τα τέλη του 19ου αιώνα έως τη μεταπολεμική περίοδο. Η ιστορία μιας πόλης. Η καταστροφή του «λίκνου του πολιτισμού». Η Τροία που ακόμα καίγεται…
