Δίχως τέλος, όχι τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον, είναι τα μαύρα μαντάτα για την τσέπη μας.
Ο νέος ομοσπονδιακός προϋπολογισμός όχι μόνο επιβεβαιώνει τους χαλεπούς καιρούς που βιώνουν οι πολίτες, αλλά προβλέπει πως έρχονται ακόμη χειρότερα.
Τι μας περιμένει τους αμέσως επόμενους μήνες και για δύο χρόνια ακόμη;
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών, περαιτέρω άνοδος του κόστους ζωής, με υπέρογκες αυξήσεις στην τιμή ρεύματος και φυσικού αερίου, με παράλληλη μείωση των «πραγματικών» εισοδημάτων καθώς ο πληθωρισμός -που έφτασε ήδη το 7,3%, το υψηλότερο ποσοστό από το 1990, όπως ανακοίνωσε την Τρίτη η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (ABS)- θα συνεχίσει να ροκανίζει και τα «έτοιμα» σε πολλές περιπτώσεις.
Ενδεικτικά, οι λογαριασμοί αναμένεται να «φουσκώσουν» κατά μέσο όρο 20% έως τα Χριστούγεννα και 30% επιπλέον το επόμενο οικονομικό έτος. Συνολικά, οι αυξήσεις στο ρεύμα θα είναι περί τα 56% τους επόμενους 18 μήνες.
«Δεν πρόκειται να προσποιηθώ ότι δεν ανησυχούμε γι αυτές τις προβλέψεις στην τιμή ρεύματος», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών, Jim Chalmers.
Οι τιμές φυσικού αερίου επίσης προβλέπονται να αυξηθούν, περί το 44%, τους επόμενους 18 μήνες.
«Κάθε υπεύθυνη κυβέρνηση που αντιμετωπίζει αυτού του είδους τις αυξήσεις στις τιμές ηλεκτρικού και φυσικού αερίου πρέπει να σκεφτεί ένα ευρύτερο φάσμα ρυθμιστικών παρεμβάσεων, από ό,τι μπορεί να είχε εξετάσει τα προηγούμενα χρόνια και έχουμε περισσότερη δουλειά να κάνουμε επί τούτου», πρόσθεσε ο κ. Chalmers.
Ο προϋπολογισμός καταγράφει πάντως αυξημένα έσοδα για τον κρατικό κορβανά, καθώς οι τιμές σε βασικά προϊόντα εξόρυξης που εξάγει η Αυστραλία «ανεβαίνουν».
Η κυβέρνηση προειδοποιεί όμως αυτό είναι κάτι προσωρινό, ενώ οι δαπάνες θα είναι αυξημένες ώστε να προσφερθεί η αναγκαία στήριξη προς συνταξιούχους και άλλους δικαιούχους επιδομάτων κοινωνικής πρόνοιας, καθώς και προς το NDIS (+14% κάθε χρόνο στα έξοδα κατά μέσο όρο επί του παρόντος).
«Τα προσωρινά έσοδα που έχουμε από την υψηλότερη απασχόληση και τις υψηλότερες τιμές εμπορευμάτων θα μειωθούν, αλλά οι θεμελιώδεις και μόνιμες πιέσεις στις δαπάνες του προϋπολογισμού προβλέπεται ότι θα συνεχίσουν να αυξάνονται», δήλωσε ο κ. Chalmers.
Επέμεινε πάντως ότι ο πρώτος προϋπολογισμός που καταθέτει είναι απλά «το πρώτο βήμα» προς την επιδιόρθωση των δημοσιονομικών και υπογράμμισε ότι υπάρχει «μία πιο σημαντική δουλειά» να θέσει τη χώρα σε ένα βιώσιμο οικονομικά δρόμο.
«Η παγκόσμια οικονομία ταλαντεύεται και πάλι, στο χείλος, με έναν πόλεμο που δεν τελειώνει, μία παγκόσμια ενεργειακή κρίση που κλιμακώνεται, συνεχιζόμενες πληθωριστικές πιέσεις και επιβράδυνση οικονομιών – ορισμένες ήδη πηγαίνουν… ανάποδα».
Σίγουρα δεν είναι «νέα» που θα ήθελε να ανακοινώσει η κυβέρνηση των Εργατικών, ειδικά στον πρώτο της προϋπολογισμό μετά από μία δεκαετία σχεδόν, ούτε ο κ. Chalmers στον «παρθενικό» του.
Ωστόσο, όπως επισημαίνεται, οι συνθήκες, εντός και εκτός συνόρων, κάθε άλλο παρά ευνοϊκές είναι, με πληθωριστικών πιέσεων συνέχεια, το έλλειμμα και το χρέος στα ύψη και την οικονομία να «φρενάρει», έχοντας μάλιστα ήδη περάσει σε ύφεση σε κάποιες χώρες.
Ως εκ τούτου, ο υπουργός Οικονομικών έκανε λόγο για έναν «υπεύθυνο, οικονομικά προσιτό και βιώσιμο» προϋπολογισμό.
«Παρέχουμε ελάφρυνση στο κόστος ζωής, υπεύθυνα, όχι απερίσκεπτα, για να καταστήσουμε τη ζωή των πολιτών πιο εύκολη, χωρίς να επιβαρύνουμε τον πληθωρισμό».
Υπεύθυνα, σημαίνει στην προκειμένη περίπτωση… τα βασικά, εντός του πλαισίου των προεκλογικών δεσμεύσεων, χωρίς έκτακτες παροχές.
Αυτοί που ζουν με τη σύνταξη, θα αναμένουν τις αυτόματες αναπροσαρμογές, τον Μάρτιο και τον Σεπτέμβριο. Τα επιπλέον 11,8 δισ. δολ. που έχουν προϋπολογιστεί είναι απλά για να καλυφθεί το πρόσθετο κόστος λόγω πληθωρισμού.
Εκείνο που αλλάζει, όπως είχε προαναγγελθεί, είναι το εισοδηματικό όριο για εργασία. Παρέχονται 61,9 δισ. δολ. σε μία διετία ώστε συνταξιούχοι, (age & veterans), να έχουν μία εφάπαξ πίστωση 4.000 δολ. στο Work Bonus. Αυτό σημαίνει ότι κάποιος μπορεί να κερδίσει από εργασία έως 11.800 δολ. σε ένα οικονομικό έτος, από 7.800 δολ. πριν μειωθεί το ποσό που λαμβάνουν ως σύνταξη.
Επίσης, οι συνταξιούχοι θα έχουν περισσότερη στήριξη και μεγαλύτερο οικονομικό κίνητρο, σύμφωνα με την κυβέρνηση, για να μετακομίσουν σε μικρότερο σπίτι (downsize).
Ο προϋπολογισμός προβλέπει 73,2 δισ. δολ. σε τέσσερα χρόνια για:
Επέκταση του «asset test exemption», από 12 σε 24 μήνες. Δηλαδή περισσότερο χρόνο για τους δικαιούχους να αγοράσουν ή να χτίσουν ένα νέο σπίτι, με τα έσοδα της πώλησης αυτού που έμεναν, τα οποία θα είναι στην τράπεζα, πριν τα χρήματα αυτά επηρεάσουν το ποσό που λαμβάνουν ως σύνταξη. Επίσης, το «deeming rate» (το ποσοστό επί των υποτιθέμενων εσόδων), μειώνεται από το 2,25% στο 0,25%.
Η πρόσβαση στις συνεισφορές (downsizer superannuation contributions) για όσους είναι 55 έως 59 ετών επεκτείνεται.
Παρέχονται επίσης 69,6 δισ. δολ. σε βάθος τετραετίας για την αύξηση του εισοδηματικού ορίου για τους κατόχους κάρτας υγείας (Commonwealth Seniors Health Card), από 98.054 δολ. στα 144.000 δολ. συνολικά για ζευγάρια και από 61.284 δολ. στα 90.000 δολ. για «μόνους».
«Παγώνει» και το «deeming rate» για την κοινωνική πρόνοια στο τρέχον επίπεδο έως τις 30 Ιουνίου 2024.
Για τη Φροντίδα Ηλικιωμένων, η κυβέρνηση «δεσμεύει» 2,5 δισ. δολ. για τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών στους οίκους ευγηρίας. Τα χρήματα αυτά έχουν «στόχο» να προσληφθούν περισσότεροι φροντιστές. Από την 1η Ιουλίου 2023 θα πρέπει να υπάρχει νοσηλευτικό προσωπικό (πιστοποιημένο), κάθε ώρα της ημέρας, όλη την εβδομάδα στο γηροκομείο και ο χρόνος φροντίδας ανά ηλικιωμένο θα αυξηθεί στα 215 λεπτά, ανά ημέρα, από την 1η Οκτωβρίου 2024.
Παρέχονται επίσης 810,2 εκατ. δολ. στους παρόχους υπηρεσιών φροντίδας σε ηλικιωμένους για τη διαχείριση εξάρσεων COVID-19 και 34,9 εκατ. δολ. για να συνεχιστούν οι εξετάσεις στους χώρους αυτούς έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022.
Η κυβέρνηση, είπε ο κ. Chalmers, θέλει να βοηθήσει με το υψηλό κόστος ζωής, αλλά αυτό μπορεί να έχει ως συνέπεια ακόμη υψηλότερο πληθωρισμό.
Ένα «πακέτο» 7,5 δισ. δολ. για την αντιμετώπιση της ακρίβειας θα «βάλει κάποια χρήματα πίσω στις τσέπες» των πολιτών, αλλά δε θέλει «επιπλέον πίεση» στις πληθωριστικές πιέσεις.
Τα χρήματα αυτά αφορούν το πιο φτηνό childcare (από τον Ιούλιο του 2023), την επέκταση της γονεϊκής άδειας μετ’ αποδοχών (σταδιακά τα επόμενα χρόνια) και τα πιο φτηνά φάρμακα από την 1η Ιανουαρίου, μέτρα τα οποία έχουν ήδη ανακοινωθεί.
