Με αφορμή των εγκαινίων της έκθεσης για τον Ποντιακό Ελληνισμό στο Μουσείο Μπενάκη, ο διευθυντής του Άγγελος Δεληβορριάς, παραχώρησε αποκλειστική συνέντευξη στο «Νέο Κόσμο», μιλώντας με πάθος για την εξωστρέφεια που επιχειρεί το Μουσείο στο εξωτερικό με τον μακροχρόνιο δανεισμό μιας μεγάλης συλλογής στο Ελληνικό Μουσείο Μελβούρνης, τις διεθνείς εκθέσεις, το ρόλο των μουσείων στην κοινωνία και την οικονομική κρίση. Ο επί 40 χρόνια στο τιμόνι του ιστορικού Μουσείου Μπενάκη Άγγελος Δεληβορριάς, είναι ένας χαρισματικός, αυθεντικός άνθρωπος, καθηγητής Πανεπιστημίου, βραβευμένος από την Ακαδημία Αθηνών για το έργο του, θεωρεί ως σκοπό της ζωής του την ανάδειξη του μουσείου και των παραρτημάτων του στην Αθήνα ως μοχλό ανάπτυξης.

Στο γραφείο του δεσπόζει το άγαλμα της Κυβέλης, ένα πρόσφατο απόκτημα του Μουσείου από τη μεγάλη δωρεά του συγγραφέα και ήρωα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, Πάτρικ Φέρμοουρ, το οποίο θα ταξιδέψει μαζί με άλλα εκθέματα στην Αυστραλία, όπου θα πλαισιώσει τη μόνιμη συλλογή του Ελληνικού Μουσείου της Μελβούρνης.

Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ

Το Μουσείο Μπενάκη έχει επανειλημμένα εκδηλώσει το ενδιαφέρον του να επικοινωνήσει με τον πέραν των ελληνικών γεωγραφικών ορίων ελληνισμό, είτε συμμετέχοντας σε πάσης φύσεως πολιτιστικές εκδηλώσεις, περιοδικές εκθέσεις, συνέδρια, είτε στέλνοντας υλικό από τις μόνιμες συλλογές του, που αριθμούν πάνω από 40.000 εκθέματα σε όλο τον κόσμο. Φέτος το Μουσείο ετοιμάζει μια άλλη κίνηση εξωστρέφειας προς τον Ελληνισμό της Αυστραλίας, δίνοντας υπό την μορφή μακροχρόνιου δανεισμού 200 εκθέματα από τις μόνιμες συλλογές στο Ελληνικό Μουσείο Μελβούρνης. Διάθεση του μουσείου να έρθει σε επαφή με τον Ελληνισμό και τους ξένους σε όλο τον κόσμο βρίσκει στην περίπτωση αυτής της συνεργασίας με το Ελληνικό Μουσείο της Μελβούρνης την πιο ιδανική της έκφραση, επειδή η Αυστραλία είναι ένας κόσμος ολόκληρος και γιατί στη Μελβούρνη ο Ελληνισμός ανθίζει πραγματικά.

Πρόκειται για μια μόνιμη έκθεση 10ετούς διάρκειας, η οποία αποτελεί μικρογραφία του Μουσείου Μπενάκη στην Αθήνα, δηλαδή την Ελλάδα στον χρόνο. Τα εκθέματα που παραχωρούμε στη Μελβούρνη καλύπτουν την αρχαιότητα, την Βυζαντινή και μεταβυζαντινή εποχή, την περίοδο της Ρωμαϊκής κυριαρχίας, και τον νεότερο Ελληνισμό μετά τον αγώνα για Ανεξαρτησία του 1821 έως τον Όθωνα. Παράλληλα, όμως, κάθε χρόνο θα πηγαίνει στο Ελληνικό Μουσείο Μελβούρνης μια μεγάλη περιοδική έκθεση σαν αυτές που διοργανώνει συνεχώς το μουσείο Μπενάκη στο εξωτερικό. Δηλαδή, πρόκειται για δυο σημαντικά προγράμματα – το πρώτο είναι η μόνιμη συλλογή μακροχρόνιου δανεισμού και το δεύτερο είναι οι προσωρινές εκθέσεις που ταξιδεύουν στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, τώρα θα παρουσιάζονται κάθε χρόνο και στο Ελληνικό Μουσείο Μελβούρνης.

Δεν έχω επισκεφθεί ποτέ την Αυστραλία, αλλά στο παρελθόν ως Μουσείο είχαμε πάντα πολύ στενές σχέσεις και ανταλλαγές με τη μακρινή αυτή ήπειρο, διοργανώνοντας, μεταξύ άλλων, μια σημαντική έκθεση με έργα τέχνης των Aborigines στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας. Όπως καταλαβαίνετε, το γεγονός αυτό σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης τονώνει το ηθικό μας και ανοίγει πόρτες για περαιτέρω συνεργασίες και τέτοιου είδους ανταλλαγές. Μάλιστα, τούτη την εβδομάδα έρχεται στην Αθήνα ο πρόεδρος του Ελληνικού Μουσείου Μελβούρνης, κ. Χάρης Σταμούλης, για επαφές, ενώ ήδη έχουν δρομολογηθεί όλα τα απαραίτητα γι’ αυτό το νέο άνοιγμα. Γνωρίζω, ότι το Ελληνικό Μουσείο Μελβούρνης είναι ένα κόσμημα, στεγάζεται σε ένα θαυμάσιο κτίριο, από τα ιστορικά της Μελβούρνης. Από την άλλη πλευρά, θα μας ενδιέφερε
να παρουσιάζουμε την νεότερη καλλιτεχνική δημιουργία της Αυστραλίας στο δικό μας «σπίτι» στην Αθήνα.

ΟΙ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ

Επίσης, η μεγάλη μας έκθεση για τη βυζαντινή τέχνη «Heaven & Earth» ταξιδεύει στην Αμερική. Μετά την Ουάσιγκτον, η έκθεση αυτή παρουσιάζεται από τον Απρίλιο στο Λος Άντζελες.

Με τις ΗΠΑ έχουμε ήδη μακροχρόνια συνεργασία με περιοδικές εκθέσεις μας, που ταξιδεύουν εκεί κάθε χρόνο, όπου έχει συσταθεί ένας Οργανισμός για την εγγραφή μελών υπέρ των σκοπών και της οικονομικής ενίσχυσης του Μουσείου, δεδομένου ότι η συνδρομή της Ελληνικής Πολιτείας έφτασε σε ένα επίπεδο αδιανόητο πλέον. Επομένως, το Μουσείο Μπενάκη, χωρίς να παραιτηθεί από τις απαιτήσεις του για τα οφειλόμενα της Πολιτείας, διότι το Μουσείο Μπενάκη είναι ένα εθνικό ίδρυμα, ένα εθνικό κληροδότημα του μεγάλου Έλληνα της Διασποράς από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, Αντώνη Μπενάκη, και το κράτος οφείλει -και από την ισχύουσα νομοθεσία- να καλύπτει τις πάγιες δαπάνες του και τη μισθοδοσία, πράγμα που δεν έπραξε ποτέ στο ακέραιο.

Είμαι υπέρ των ανταλλαγών με ξένα μουσεία, υπέρ της διακινήσεως του πολιτιστικού προϊόντος. Τα πολιτιστικά αγαθά από τη φύση τους την ίδια απαιτούν την μετακίνηση, αποζητούν και άλλους αποδέκτες. Το κατάλαβε αυτό η Ελληνική Πολιτεία και είναι μια τακτική πλέον καθιερωμένη. Αλλά, μην ξεχνάμε τους αγώνες που προηγήθηκαν για να γίνει πραγματικότητα αυτή η ιδέα. Το μουσείο δεν πρέπει να είναι ένας στατικός οργανισμός, αλλά ένα ζωντανό κύτταρο της κοινωνίας, πρέπει να έχει τις πόρτες τ

ου ανοικτές, πρέπει να διδάσκει, να εκπαιδεύει, να πειραματίζεται, να παράγει επιστημονικό έργο. Τα μουσεία πρέπει να αποτελούν μοχλούς για την εξωτερική πολιτική.
Όσον αφορά την κρίση, είμαι από τη φύση μου αισιόδοξος, ότι θα την ξεπεράσουμε. Το θέμα είναι να μην συρρικνωθούν οι Πολιτιστικοί και Πνευματικοί Οργανισμοί, διότι αυτό που βλέπω έως τώρα έχουν παρθεί μέτρα και κόβονται επιδοτήσεις από τους πιο αδύναμους. Έλεος. Το Μουσείο Μπενάκη θέλει να στηρίξει ειδικά τώρα με την κρίση το ηθικό του κοινού του, δίνοντας μια νότα αισιοδοξίας, διοργανώνοντας όχι μόνο περιοδικές εκθέσεις, αλλά και συναυλίες, διαλέξεις, εκπαιδευτικά προγράμματα κ. ά. Η πολιτική του Ιδρύματος μας στοχεύει περισσότερο στο μέλλον και πιστεύουμε ότι η προσφορά του κάποια στιγμή θα εκτιμηθεί, θα αναγνωριστεί και θα επιβραβευτεί…

ΟΙ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Στο κεντρικό κτίριο της Αθήνας στη οδό Κουμπάρη, στο Σύνταγμα, εγκαινιάστηκε μια πολύ σημαντική έκθεση για τον Πόντο, προσπαθώντας να τονώσει τη μνήμη του Ελληνισμού, στο πλαίσιο της τακτικής στρατηγικής του Μουσείου Μπενάκη για τον Ελληνισμό στο σύνολό του, η οποία θα διαρκέσει έως 25 Μαΐου με τον τίτλο «Εν Πόντω. Συμβολή στη μνήμη, επιστολικά δελτάρια 1890-1920». Πρόκειται για μοναδικά έγγραφα, φωτογραφίες και επιστολικά δελτάρια από την ιδιωτική συλλογή του Στέργιου Θεοδωρίδη, τα οποία είναι κομμάτια της κοινωνικής, πολιτιστικής, θρησκευτικής, καθημερινής και εμπορικής ζωής του Ποντιακού Ελληνισμού στις σημαντικότερες πόλεις Τραπεζούντα, Σαμψούντα, Κερασούντα, Αμάσεια, Σινώπη κ.α. Υπάρχουν πολλές παράλληλες εκδηλώσεις, όπως η διάλεξη «Ο Πολιτισμός του Πόντου» στις 24 Απριλίου με ομιλητές την Ελσα Μπαλφούσια, τον Νίκο Ζουρνατζίδη και τον Βαχίτ Τουρσούν για τη λαογραφία, τους χορούς και τις αλληλεπιδράσεις.
Φέτος συμπληρώνονται 400 χρόνια από το θάνατο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου και το Μουσείο Μπενάκη διοργανώνει τρεις σημαντικές δράσεις με πρώτη στο Ιστορικό Μουσείο της Κρήτης τον Ιούνιο με μια έκθεση με επίκεντρο τους δύο πίνακες του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου που εκτίθενται μόνιμα στους χώρους του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης, στο Ηράκλειο. Πρόκειται για τη Βάπτιση του Χριστού, που ανήκει στο Δήμο Ηρακλείου, και την Άποψη του Όρους και της Μονής Σινά, που αγοράστηκε από τα Ιδρύματα Ανδρέα και Μαρίας Καλοκαιρινού, το 1991. Στις αρχές Νοεμβρίου η έκθεση αυτή θα παρουσιαστεί και στην Αθήνα.

Ακόμη, στο κτίριο της οδού Πειραιώς φιλοξενούνται τον Απρίλιο οι περιοδικές εκθέσεις με τις «Νύφες» της Ιωάννας Παπαντωνίου από το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα Ναυπλίου, με έργα του Τσαρούχη, ενώ στο μουσείο Ισλαμικής Τέχνης γίνονται πολλές παράλληλες εκδηλώσεις μαζί με τις μόνιμες συλλογές. Όσον αφορά την Πινακοθήκη Χατζηκυριάκου-Γκίκα στην Αθήνα, αυτή αποτελεί ένα μοναδικό κόσμημα για τους επισκέπτες από την Ελλάδα και το
εξωτερικό.

Τέλος, χρωστάω πολλά στο μουσείο Μπενάκη και πρωτίστως την γνωριμία μου με την Ελλάδα, γιατί μπορεί οι προδιαγραφές μου να ήταν επικεντρωμένες στη Κλασική Αρχαιότητα, αλλά το τι σημαίνει μετακλασική αρχαιότητα, Βυζάντιο, Αγώνας για Ανεξαρτησία και Μικρασιατική καταστροφή, τα χρωστάω στο μουσείο Μπενάκη…