Νέα χρονιά, αλλά και παρόμοια προβλήματα με πέρυσι για εκατομμύρια νοικοκυριά ανά την Αυστραλία, με την αύξηση του κόστους ζωής να παραμένει στην κορυφή του καταλόγου των «οικονομικών πληγών».

Δυστυχώς, τα κρούσματα… ακρίβειας δεν προβλέπεται να μειωθούν εντός του 2023. Το αντίθετο μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις. Κυρίως όσον αφορά στους λογαριασμούς κατανάλωσης ενέργειας, που αναμένεται να «φουσκώσουν» περαιτέρω, ακόμη και κατά επιπλέον 30% φέτος.

Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση γνωρίζει ότι «απέχει» κατά πολύ από τις προεκλογικές υποσχέσεις της για ελάφρυνση των πολιτών από την οικονομική πίεση, ωστόσο και τα περιθώρια αντίδρασης είναι περιορισμένα.

Το χρέος και το δημοσιονομικό έλλειμμα είναι στα ύψη και ο πληθωρισμός δε σαρώνει μόνο εντός των συνόρων, αλλά αποτελεί διεθνή μάστιγα.

Αρκετοί οικονομολόγοι εκτιμούν μάλιστα ότι στην Αυστραλία πρέπει να λέμε «και πάλι καλά…» καθώς η οικονομία παραμένει ισχυρή σε σχέση με το τι συμβαίνει ανά τον Κόσμο. Δεν έχει όμως ανοσία στις παγκόσμιες αναταράξεις, είτε πρόκειται για τον πόλεμο στην Ουκρανία, είτε τους κλυδωνισμούς στην Κίνα λόγω COVID, είτε…

ΤΙ ΜΑΣ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ

Στα θετικά, ο ομοσπονδιακός υπουργός Οικονομικών, Jim Chalmers, άφησε να εννοηθεί ότι η κυβέρνηση θα συμπεριλάβει στον προϋπολογισμό του Μαΐου πρόσθετες ελαφρύνσεις για το κόστος διαβίωσης, χωρίς πάντως να δώσει λεπτομέρειες.

Πιο συγκεκριμένα, μιλώντας σε δημοσιογράφους για τις οικονομικές προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η Αυστραλία το 2023, ανέφερε: «Καταλαβαίνουμε και εκτιμούμε ότι πολλοί Αυστραλοί τα βγάζουν πέρα δύσκολα λόγω του υψηλού πληθωρισμού και των αυξανόμενων επιτοκίων».

Επεσήμανε ότι οι εργασίες για τον επόμενο προϋπολογισμό, ο οποίος αναμένεται τον Μάιο, βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη και επανέλαβε ότι δουλειά της κυβέρνησης είναι να παράσχει «υπεύθυνη ανακούφιση από το κόστος ζωής χωρίς να προσθέσει στον πληθωρισμό».

«Το κόστος διαβίωσης είναι πραγματικά η βασική πίεση για τους Αυστραλούς, καθώς το 2023 διαδέχεται το 2022. Το καταλαβαίνουμε αυτό, το υπολογίζουμε και ενεργούμε όπου μπορούμε υπεύθυνα», δήλωσε ο Δρ Chalmers.

Υπενθυμίζεται ότι ήδη έχουν ανακοινωθεί ορισμένα μέτρα για μία ανάσα έστω στους λογαριασμούς ενέργειας που η ομοσπονδιακή κυβέρνηση επεξεργάζεται περαιτέρω με τις Πολιτείες και τις Περιοχές. Ο υπουργός Οικονομικών είπε ότι θα συμπεριληφθούν πρόσθετα μέτρα, εάν ο προϋπολογισμός μπορεί να το αντέξει.

«Θα κάνουμε πάντα ό,τι μπορούμε για να στηρίξουμε τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν τον υψηλό πληθωρισμό, παρέχοντας υπεύθυνη ανακούφιση από το κόστος ζωής, όπως κάναμε τον Οκτώβριο. Όπως θα κάνουμε και τον Μάιο, αν μπορούμε να το αντέξουμε οικονομικά», σημείωσε.

Ερωτηθείς αν η κυβέρνηση θα προχωρήσει με το τρίτο στάδιο του «πακέτου» φορολογικών μειώσεων που είχε ψηφίσει η προηγούμενη κυβέρνηση (stage three of the tax cut package), είπε ότι η θέση της κυβέρνησης Albanese δεν έχει αλλάξει, δηλαδή ότι οι αλλαγές θα προχωρήσουν. Το μέτρο αυτό έχει προκαλέσει πάντως σειρά αντιδράσεων και εκτιμάται ότι θα επανεξεταστεί έως το 2024 οπότε είναι να εφαρμοστεί.

Όσον αφορά στα αρνητικά, ο Δρ Chalmers, μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό 2GB, είπε ότι πέρα από το κόστος ζωής ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα είναι ότι το ένα πέμπτο των ενυπόθηκων δανείων θα καταστεί με κυμαινόμενο επιτόκιο εντός του 2023.

Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το επιπλέον βάρος στην αποπληρωμή τους μετά τις αυξήσεις των επιτοκίων από την RBA το 2022, που αναμένεται να συνεχιστούν φέτος.

Ο υπουργός Οικονομικών εξήγησε ότι οι αυξήσεις των επιτοκίων χρειάζονται κάποιο χρονικό διάστημα για να γίνουν αισθητές στην οικονομία και προέβλεψε ότι οι πολίτες θα πληγούν περισσότερο στα «μέσα του έτους».

Πρόσθετοι «μπελάδες» για την Αυστραλία ως προς το οικονομικό σκέλος θα είναι «ένα εξαιρετικά μεγάλο κύμα COVID στην Κίνα, ο πόλεμος στην Ουκρανία, η κατάσταση στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, τα επιτόκια και η απειλή φυσικών καταστροφών», υπογράμμισε ο Δρ Chalmers.

Σε κάθε περίπτωση, ο Δρ Chalmers, δήλωσε «αισιόδοξος» για τις οικονομικές προοπτικές για το 2023, ωστόσο, είπε, η κυβέρνηση παραμένει «ρεαλιστική» για το τι επιφυλάσσουν οι επόμενοι 12 μήνες.

«Οι περισσότεροι άνθρωποι αναμένουν ότι το 2023 θα είναι ένα δύσκολο έτος στην παγκόσμια οικονομία … Δε θα είμαστε εντελώς απρόσβλητοι από αυτό».

«Αυτό το έτος θα είναι κάτι περισσότερο από το να βάλουμε τα δυνατά μας, κάτι περισσότερο από το να χτίσουμε τα ‘μαξιλάρια μας’ ενάντια σε μια άλλη παγκόσμια ύφεση. Θα αφορά την οικοδόμηση ενός καλύτερου μέλλοντος, ώστε οι Αυστραλοί να μπορέσουν να βγουν από αυτή την παγκόσμια ύφεση με τον σωστό τρόπο – ισχυρό, χωρίς αποκλεισμούς, βιώσιμο», είπε.

Ως προς τα εγχώρια ζητήματα μεσο-μακροπρόσθεμα, ο ίδιος, προειδοποίησε ότι λόγω της γήρανσης το ποσοστό του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας θα μειωθεί δραματικά τα επόμενα χρόνια, αφήνοντας λιγότερους ανθρώπους να πληρώνουν για κυβερνητικές υπηρεσίες όπως η φροντίδα ηλικιωμένων, το NDIS και η Άμυνα. Κάτι που σημαίνει και αυξανόμενη εξάρτηση της Αυστραλίας από τη μετανάστευση από το εξωτερικό.

ΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ ΕΝΤΟΣ 2023

Εκτός από την νέα ελάφρυνση που αναμένεται να… προϋπολογιστεί τον Μάιο, το 2023 φέρνει ορισμένα ακόμη καλά νέα, όπως λιγότερα έξοδα για τη φροντίδα παιδιών (childcare), πιο φτηνά φάρμακα, βοήθεια για τους ιδιοκτήτες που θέλουν να μετακομίσουν σε μικρότερες κατοικίες (downsize), καθώς και ενίσχυση των πληρωμών κοινωνικής πρόνοιας.

Ειδικότερα:

-Oι πληρωμές του Centrelink για πολλές κατηγορίες, συμπεριλαμβανομένων των φροντιστών και των φοιτητών, ενισχύθηκαν από την 1η Ιανουαρίου. Οι πληρωμές θα είναι πλέον αναπροσαρμοσμένες σε σχέση με τον πληθωρισμό, με αύξηση λίγο πάνω από 6%. Αυτό σημαίνει ότι το Youth Allowance θα αυξηθεί κατά τουλάχιστον 19 δολάρια το δεκαπενθήμερο. Το Austudy θα αυξηθεί κατά 32,40 έως 41,40 δολάρια ανά δεκαπενθήμερο, ενώ όσοι είναι κάτω των 21 ετών και λαμβάνουν Disability Support Pension θα λάβουν επιπλέον 27,40 έως 40,70 δολάρια ανά δεκαπενθήμερο.

-Aπό την Πρωτοχρονιά, το μέγιστο κόστος ενός φαρμάκου που εντάσσεται στο Πρόγραμμα Φαρμακευτικών Παροχών (Pharmaceutical Benefits Scheme – PBS) είναι 30 δολάρια, από 42,50 δολάρια. Η Pharmacy Guild of Australia ανέφερε ότι θα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του PBS που η γενική συμμετοχή για τα φάρμακα θα μειωθεί και δεν θα αυξηθεί.

-Aπό την 1η Ιανουαρίου, τα άτομα που επιθυμούν δωρεάν εξέταση PCR για COVID θα πρέπει να λάβουν παραπεμπτικό από ιατρό, όπως ο GP τους. Δωρεάν εξετάσεις PCR θα εξακολουθήσουν να είναι διαθέσιμες χωρίς παραπομπή σε περιορισμένο αριθμό κλινικών εξέτασης COVID-19 που λειτουργούν από την Πολιτεία ή την Περιοχή ή σε κλινικές για προβλήματα του αναπνευστικού, αλλά οι κλινικές αυτές ενδέχεται να απορρίψουν άτομα που θεωρούνται ότι διατρέχουν χαμηλό κίνδυνο επιπλοκών COVID-19.

Οι ομάδες υψηλού κινδύνου – συμπεριλαμβανομένων των ηλικιωμένων, των ατόμων με αναπηρία και αυτών που έχουν σοβαρά προβλήματα στο ανοσοποιητικό – εξακολουθούν να έχουν πρόσβαση σε δωρεάν εξετάσεις μέσω των κέντρων εξέτασης που λειτουργούν Πολιτείες και Περιοχές και των εξειδικευμένων κλινικών υπό την καθοδήγηση των GPs, χωρίς παραπεμπτικό.

-Από την 1η Ιανουαρίου διατίθενται 180.000 δωρεάν θέσεις σε TAFE, για επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει συνεισφέρει 493 εκατομμύρια δολάρια για το πρόγραμμα αυτό, ενώ οι πολιτειακές δίνουν αντίστοιχο ποσό. Οι δωρεάν θέσεις θα διατεθούν για σπουδές σε τομείς που έχουν χαρακτηριστεί ως «εθνική προτεραιότητα». Μεταξύ άλλων: φροντίδα (φροντίδα ηλικιωμένων, φροντίδα παιδιών, φροντίδα υγείας και φροντίδα αναπηρίας), τεχνολογία, φιλοξενία και τουρισμός, κατασκευές, γεωργία.

-Για κάποιους που θα σπουδάσουν σε Πανεπιστήμιο η ομοσπονδιακή κυβέρνηση συνεισφέρει 485,5 εκατομμύρια δολάρια για την παροχή επιδοτήσεων για 20.000 θέσεις, όπως στην εκπαίδευση, στη νοσηλευτική, στην πληροφορική, στα επαγγέλματα υγείας, στη μηχανική κ.ά. Οι θέσεις θα επικεντρωθούν στην αύξηση της «συμμετοχής» φοιτητών από την περιφέρεια και απομακρυσμένες περιοχές, φοιτητών από χαμηλό κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο, φοιτητών με αναπηρία, Ιθαγενείς φοιτητές και εκείνων που είναι οι πρώτοι στην οικογένειά τους που σπουδάζουν σε Πανεπιστήμιο.

-Οι πολίτες που λαμβάνουν προνοιακά επιδόματα και επιθυμούν να κάνουν «downsize» μπορούν να επωφεληθούν από τις αλλαγές στο τεστ περιουσιακών στοιχείων και εισοδήματος (asset and income test) που τέθηκαν σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου.

Το Services Australia ανακοίνωσε ότι όσοι πούλησαν την κύρια κατοικία τους και χρησιμοποίησαν τυχόν έσοδα από την πώληση για τη νέα κύρια κατοικία τους θα πρέπει να δηλώσουν μόνο τα υπόλοιπα κέρδη. Αυτό ισχύει εάν χρησιμοποιείτε τα κεφάλαια για την αγορά, την κατασκευή, την ανοικοδόμηση, την επισκευή ή την ανακαίνιση της νέας κύριας κατοικίας σας. Οι αλλαγές ισχύουν για τις πληρωμές εισοδηματικής ενίσχυσης (support payments), ορισμένα επιδόματα και τους κατόχους κάρτας υγειονομικής περίθαλψης χαμηλού εισοδήματος (Low Income Health Care Card holders).

-Τον περασμένο Ιούνιο, ανακοινώθηκε δωρεάν νηπιαγωγείο (free kinder), προγράμματα προετοιμασίας (pre-prep) και περισσότερα childcare ως μέρος του πακέτου εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης της Βικτώριας ύψους 9 δισ. δολαρίων.

Σε ολόκληρη τη Βικτώρια, ο παιδικός σταθμός (kindergarten) θα γίνει δωρεάν μέσω νέων επιδοτήσεων που θα τεθούν σε ισχύ το 2023. Τα παιδιά που εγγράφονται σε ορισμένες υπηρεσίες νηπιαγωγείου κατά περιόδους θα έχουν πρόσβαση σε επιδότηση ύψους 2.500 δολαρίων, ενώ τα παιδιά που παρακολουθούν ένα χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα νηπιαγωγείου σε χώρους long-day-care θα μπορούν να έχουν μείωση των τελών κατά 2.000 δολάρια.

Ο παιδικός σταθμός θα είναι επίσης φθηνότερος για πολλές οικογένειες του Κουίνσλαντ από τον Ιανουάριο του 2023.

Στη Νέα Νότια Ουαλία, θα διατίθενται κουπόνια για την προ- και μετα-σχολική φροντίδα. Οι γονείς με παιδιά ηλικίας δημοτικού θα έχουν προθεσμία μέχρι το τέλος Ιανουαρίου για να υποβάλουν αίτηση για ένα κουπόνι αξίας 500 δολαρίων που θα καλύπτει το κόστος της φροντίδας πριν και μετά το σχολείο. Αυτό περιλαμβάνει τα παιδιά που ξεκινούν το νηπιαγωγείο το 2023.

Το νέο σχέδιο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης για τη φροντίδα των παιδιών δε θα τεθεί σε εφαρμογή πριν από τον Ιούλιο του 2023. Τα ποσοστά επιδότησης (Child Care Subsidy) θα αυξηθούν έως και 90%, κλιμακωτά, για τις οικογένειες που τηρούν τα κριτήρια και κερδίζουν λιγότερα από 530.000 δολάρια κάθε χρόνο.

-Οι δωρεάν συνεδρίες σε ψυχολόγους ή σε συναφή υπηρεσία ψυχικής υγείας, που επιδοτούνται από το Medicare θα μειωθούν από 20 σε 10 ετησίως.

Ακόμη, τον Οκτώβριο, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα διατεθούν 15,1 εκατ. δολάρια ώστε οι ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων να έχουν πρόσβαση σε δωρεάν υποστήριξη ψυχικής υγείας και οικονομικής συμβουλευτικής. Το πρόγραμμα NewAccess for Small Business Owners είναι ένα δωρεάν, ατομικό πρόγραμμα καθοδήγησης ψυχικής υγείας που παρέχεται από την Beyond Blue. Η Γραμμή Βοήθειας για το Χρέος Μικρών Επιχειρήσεων (Small Business Debt Helpline) θα παρέχει δωρεάν τηλεφωνική υποστήριξη σε ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων σε εθνικό επίπεδο.