H πρώτη Ελληνίδα που πάτησε το πόδι της στην Αυστραλία ήταν η Αικατερίνη Πλέσσα (Κράμερ) που γεννήθηκε στην αυλή του Αλί Πασά, αρραβωνιάστηκε τον Ιωάννη Κωλέττη (αργότερα πρωθυπουργό της Ελλάδας), γνώρισε τον Λόρδο Βύρωνα και τελικά παντρεύτηκε έναν βετεράνο της μάχης του Βατερλό, τον στρατηγό Κράμερ με τον οποίο στις 28 Σεπτεμβρίου του 1835, επιβιβασμένοι σε ένα πλοίο που μετέφερε 300 κατάδικους, έφτασαν στο Σίδνεϊ.

Λίγα λόγια για τον βιο και την πολιτεία της Αικατερίνης Πλέσσα – Κράμερ αναφέρθηκαν στην εκδήλωση που έγινε την Κυριακή στο Ελληνικό Μουσείο με θέμα τις «ελληνίδες νύφες», την γνωστή ιστορία που έχει αναδείξει ο Παναγιώτης Φωτάκης.

Η Πατρίσια Δρίβα, πλαισωμένη από την Άντζελα Βέλου και τον Παναγιώτη Φωτάκη κρατά ένα πορτρέτο της Αικατερίνης Πλέσσας (Κράμερ), της πρώτης Ελληνίδας που ήρθε στην Αυστραλία το 1835. Φώτο: Κ. Αλαβέρας

Συγκεκριμένα η Πνευματική Εστία Ελληνίδων διοργάνωσε μία αξιοθαύμαστη εκδήλωση για την μεγάλη ιστορία του καραβιού BEGONA που το 1957 μετέφερε στην Αυστραλία 900 νύφες από την Ελλάδα.

Επιβάτης, ως μικρό αγόρι, σε εκείνο το ταξίδι και ο εκπαιδευτικός ιστορικός Παναγιώτης Φωτάκης, ο οποίος ήρθε αποκλειστικά από την Αδελαϊδα για να μιλήσει στην εκδήλωση.

Ήταν Μάιος του 1957, όταν στο Port Philip Bay της Μελβούρνης, έφτανε το ισπανικό πλοίο BEGONA που φιλοξενούσε στο κατάστρωμά του τις ελπίδες και τα όνειρα 900 Ελληνίδων νεαρών γυναικών, οι οποίες έφταναν στην Αυστραλία με μια βαλίτσα όνειρα, για ένα καλύτερο αύριο και την ελπίδα να συναντήσουν στην ξενιτιά τους μελλοντικούς συζύγους τους.

Λίγα χρόνια πριν το δρόμο για την ξενιτιά, Αμερική, Αυστραλία, Βέλγιο… είχε πάρει ο ανδρικός πληθυσμός της χώρας μας, η οποία μετά την κατοχή και τον εμφύλιο προσπαθούσε να σταθεί στα πόδια της.

Και μπορεί οι Έλληνες μετανάστες να δούλεψαν σκληρά και να έκαναν περιουσίες, όμως η ενσωμάτωση τους στην τοπική κοινωνία δεν ήταν εύκολη! Έτσι λοιπόν Ελληνίδες προξενήτρες ανέλαβαν δράση, προξενεύοντας τους με φτωχά κορίτσια από την ελληνική επαρχία.

Μια φωτογραφία από την υποψήφια νύφη ήταν αρκετή. Και κάπως έτσι ξεκίνησε το μεγαλύτερο προξενιό στην ιστορία!

Κορίτσια από κάθε γωνιά της Ελλάδας ξεκινούσαν για το ταξίδι της ζωής τους, με μια βαλίτσα …όνειρα και τη φωτογραφία του γαμπρού στο χέρι! Φτάνοντας στον προορισμός τους, τις υποδεχόταν οι μελλοντικοί τους σύζυγοι και με την υπογραφή του σ΄ένα πρόχειρο χαρτί, εξασφάλιζαν την παραμονή τους στη χώρα, μέχρι να γίνει ο γάμος!

Τρεις νύφες του BEGONA ( Δέσποινα Σαχινίδη, Μαρία κάτσου και ηκυρία Ειρήνη) φωτογραφίζονται με τον Π. Φωτάκη και τον Κ. Αλαβέρα

Μέσα στο πλοίο, στην τρυφερή ηλικία των οκτώ ετών, ήταν και ο Ροδίτης εκπαιδευτικός Παναγιώτης Φωτάκης, που λέει “Κάποιες από αυτές τις νύφες είχαν αρραβωνιαστεί πριν να φύγει ο γαμπρός για την Αυστραλία. Άλλες δεν γνώριζαν προσωπικά τον γαμπρό αλλά είχαν ανταλλάξει φωτογραφίες. Τέλος υπήρχε και μία τρίτη κατηγορία, ήταν οι κοπέλες που έφυγαν από την Ελλάδα μαζί με τις οικογένειές τους αναζητώντας μία καινούργια ζωή στην Αυστραλία. Εκείνες βρήκανε γαμπρό μέσα από προξενιό όταν έφτασαν στην καινούργια τους πατρίδα.

Οταν φτάσαμε στη Μελβούρνη, στο λιμάνι υπήρχαν περίπου 4.000 άνθρωποι να περιμένουν. Οι μισοί ήταν ελεύθεροι άντρες που προσπαθούσαν από τις σκάλες να ανέβουν επάνω στο καράβι και φώναζαν «Θέλω γυναίκα, έλα να με παντρευτείς…». Αλλοι πάλι απογοητεύτηκαν, γιατί η φωτογραφία που είχαν δεν ήταν η ίδια γυναίκα που τους περίμενε στο λιμάνι. Το ίδιο βέβαια συνέβη και με τις κοπέλες. Μερικές κοπέλες άρχιζαν να σκίζουν τις φωτογραφίες, έριχναν τα λουλούδια και τις σοκολάτες στο λιμάνι. Είχαν βέβαια την ευκαιρία, αν δεν ήθελαν να μείνουν στην Αυστραλία, να γυρίσουν σε ένα μήνα πίσω στην Ελλάδα. Κάποια από τα κορίτσια δεν ήθελαν καθόλου να έρθουν στην Αυστραλία. Ήταν και πολύ μικρές 16-17 χρονών και έμεναν συνέχεια κλεισμένες στην καμπίνα. Κάποιες ήρθαν να τις βγάλουν από τις καμπίνες, γιατί δεν μπορούσαν να βγουν μόνες τους. Ήταν τόσο στεναχωρημένες που δεν έτρωγαν καθόλου και ήταν πολύ αδύναμες…”

Ο εκπαιδευτικός ξεκίνησε να συγκεντρώνει στοιχεία για να βρει τις 900 νύφες με τις οποίες έφτασε στην Αυστραλία, να δει τι απέγιναν και να καταγράψει την ιστορία τους, πιστεύοντας ότι «πρόκειται για μια συγκλονιστική ιστορία που δεν έχει ειπωθεί σε όλη της την έκταση».

Και από τις «900 νύφες του BEGONA» να θυμηθούμε λίγο και την πρώτη Ελληνίδα που ήρθε στην Αυστραλία.

Η πρώτη αναφορά στην περίπτωση της Αικατερίνης Πλέσσα από τον Αυστραλό ιστορικό και πρώην πρέσβη της Αυστραλίας στην Αθήνα, Χιου Γκίλκριστ, ο οποίος αναφέρει ότι γεννήθηκε στο χωριό Πλεσιβίτσα (σημερινό Πλαίσιο) το 1809 ή το 1910. Μητέρα της ήταν η Βασιλική, η οποία σε ηλικία 14 ετών παντρεύτηκε τον Γεώργιο Πλέσσα, έμπορο από τις Σέρρες. Ο Γεώργιος Πλέσσας την επισκεπτόταν πότε – πότε στο χωριό. Σε ένα από τα ταξίδια του τη βρήκε έγκυο. Γέννησε τον κόρη της Αικατερίνη και αργότερα έναν γιο, τον Κωστούλα. Η Βασιλική ήταν πανέμορφη και την πολιορκούσαν πολλοί άνδρες. Την είδε ο γιος του Αλί Πασά, Μουχτάρ, την ερωτεύτηκε και την πήγε στο χαρέμι του, στην αυλή του Πασά.

Ο Γκίλκριστ επικαλείται τον ιστορικό Ψαλλίδα, σύμφωνα με τον οποίο ο Μουχτάρ ήταν παράφορα ερωτευμένος με τη Βασιλική, την οποία ζήλευε με αποτέλεσμα να την κλείσει σε ένα σπίτι κοντά στην Αγία Μαρίνα. Απείλησε μάλιστα τον σύζυγό της να μην την ξαναπλησιάσει γιατί θα τον σκότωνε. Καθώς όμως μεγάλωνε η Κατερίνα, ο Μουχτάρ άρχισε να τη… γλυκοκοιτάζει και αυτή, με αποτέλεσμα η μητέρα της να αρραβωνιάσει τη μικρή (ήταν μόλις 12) με τον Ιωάννη Κωλέττη, γιατρό του Αλί Πασά. Ωστόσο, και μετά τον αρραβώνα η Κατερίνα εξακολουθούσε να ζει πλάι στον στον Μουχτάρ.

Μέρος του ακροατηρίου. Φώτο: Κ. Αλαβέρας

Άλλος ιστορικός, ο Αντώνης Γουδάς, υποστηρίζει πως ο Μουχτάρ αρραβώνιασε την Κατερίνα με τον Κωλέττη για να κρατήσει τον γιατρό κοντά του. Ο Κωλέττης έγινε αργότερα πρωθυπουργός της Ελλάδας. Η Κατερίνα, όμως, μετά τον θάνατο του Αλί Πασά και του γιου του Μουχτάρ βρέθηκε στο Μεσολόγγι. Εκεί γνώρισε και τον Λόρδο Βύρωνα αρκετά καλά και φέρεται να είναι από τους τελευταίους ανθρώπους, που τον είδαν εν ζωή. Ύστερα από πολλαπλές περιπέτειες και περιπλανήσεις, μετά τον θάνατο του Βύρωνα και την έξοδο του Μεσολογγίου, η Κατερίνα Πλέσσα βρέθηκε στο νησάκι της Καλάμου, σε μικρή απόσταση από τις ακτές της Αιτωλοακαρνανίας. Εκεί, η προσφυγοπούλα γνώρισε και παντρεύτηκε τον Διοικητή της Βρετανικής φρουράς του νησιού, κάπτεν Τζέιμς Χένρι Κράμερ το 1827.

Στο δίγλωσσο Πιστοποιητικό Γάμου, καταγράφεται: «… συνεζεύξαμεν εις γάμου κοινωνίαν τελετή εκκλησιαστική τον Βρετανόν τον της νήσου Καλάμου διοικητήν Ιάκωβον Ενρίκον Κράμερ τη Ελληνίδι Κατερίνη Γεωργία Πλαισιού ενδεχομένοι ερωτικήν και αμίαντην ζωήν».

Ο Τζέιμς κι η Αικατερίνη έζησαν μαζί τέσσερεις δεκαετίες, ώσπου ο Βρετανός αξιωματικός απεβίωσε. Απέκτησαν έντεκα παιδιά κατά τη διαμονή τους σε Κέρκυρα, Ιρλανδία και Αυστραλία. Η Αικατερίνη απεβίωσε στο Σίδνεϊ το 1907. Σήμερα αναπαύεται στο κοιμητήριο Waverley, στα ανατολικά προάστια της πόλης.