ΤΟ ΖΕΥΓΑΡΙ αυτών των δύο λέξεων Ειρήνη και Πόλεμος μοιάζει πολύ με το άλλο: Ημέρα και Νύχτα. Εναλλάσσονται οι δύο αυτές λέξεις μας και μας δίνουν το: Νύχτα και Ημέρα που είναι και όλη η ζωή μας.
Το ίδιο μπορεί να γίνει και με τον: Πόλεμος και Ειρήνη. Αυτόν τον τίτλο προτίμησε και ο Λέων Τολστόι στο κλασικό του έργο «Πόλεμος και Ειρήνη». Το ιστορικό και καλλιτεχνικό αυτό βιβλίο μάς δίνει τόσο ζωντανά και ανάγλυφα τη ζωή, τον χαρακτήρα, αλλά και την ψυχολογία του του ρωσικού λαού. Μετά τον πόλεμο έρχεται η Ειρήνη.
Έχουν περάσει πολλές δεκαετίες από τότε που έχω διαβάσει τον Τολστόι στα γυμνασιακά μου χρόνια. Δεν μπορώ να πω πως θυμάμαι όλες τις λεπτομέρειες, αλλά και σήμερα το βιβλίο/ντοκουμέντο αυτό θα το χαρακτήριζα ως έναν απέραντο πίνακα της παγκόσμιας ψυχής, όπου αποτυπώνονται οι συγκρούσεις, τα πάθη, αλλά και οι μικρότητες και το μεγαλείο του Ανθρώπου.
Όλα αυτά εκείνη τη νεαρή ηλικία, τα συζητούσαμε με τους συμμαθητές μου και φτάναμε σε δικά μας συμπεράσματα. Το Γυμνάσιό μου δυστυχώς δεν είχε βιβλιοθήκη και τα βιβλία περνούσαν από χέρι σε χέρι. Το βιβλίο είχε σχεδόν 1000 σελίδες και έπρεπε να διαβαστεί σύντομα, γιατί ο επόμενος συμμαθητής και αναγνώστης περίμενε τη σειρά του.
ΠΟΙΟΣ ΔΙΑΒΑΖΕΙ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟΛΣΤΟΪ;
Υπολογίζω πως σήμερα το έργο αυτό διαβάζεται με πολλή δυσκολία, γιατί πρέπει κανείς να μελετήσει τη ρωσική κοινωνία του 18ου αιώνα. Ο Τολστόι χρησιμοποιεί τη λέξη мiръ, που σημαίνει «κοινωνία», και είναι ομόηχη με τη λέξη миръ, που σημαίνει «ειρήνη». Πώς ο Τολστόι έφτασε στο πραγματικό νόημα του τίτλου του έργου του όμως; Υποθέτω με πολλή δυσκολία.
ΣΗΜΕΡΑ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ Η ΕΙΡΗΝΗ
Θέλω να πιστεύω πως ο σημερινός δικτάτορας, ο Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς Πούτιν, θα έχει ρίξει και μια ματιά στα γραπτά του συγγραφέα Τολστόι, που φρονώ πως δεν εξυμνεί τον πόλεμο στο έργο του, αλλά βλέπει κάθε κοινωνία να μεγαλουργεί σε περίοδο Ειρήνης.
Ίσως και γι’ αυτό ο ημερινός δικτάτορας ονομάζει τον πόλεμό του ως: «ειδική πολεμική επιχείρηση». Τι άραγε να σημαίνει αυτό; Αφού η επιχείρηση είναι πολεμική είναι πόλεμος και τίποτε άλλο. Διπλωματικά βάζει εκείνο το επίθετο «ειδική» για να δικαιολογήσει τον πόλεμό του ότι είναι ευχάριστος και δεν μοιάζει τους άλλους. Λογικά όμως ο πόλεμος είναι πάντα πόλεμος.
Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ
Είδα στην τηλεόραση ένα μέρος της ομιλίας του –με αγγλόφωνους υπότιτλους– όπου πουθενά δεν αναφέρθηκε σε κάτι θριαμβευτικά ειδικό και επικερδές για τη χώρα του. Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το πώς τον έβλεπε το εκλεκτό ακροατήριό του που ήταν η αφρόκρεμα της ρωσικής κοινωνίας –πάρα πολύ γνωστοί από τις εμφανίσεις τους στην τηλεόραση- με τον πατριάρχη της Μόσχας στη μέση, που είχε ευλογήσει όλες τις αμέτρητες βόμβες που εκτόξευσαν οι Ρώσοι στο διάστημα ενός χρόνου στον πόλεμο της Ουκρανίας. Δεν ειπώθηκαν λόγια να δικαιωθεί ο πόλεμος αυτός και ένιωσα πως όλη η ομιλία ήταν μάλλον μια ομολογία μιας απρόβλεπτης και γελοίας αποτυχίας.
ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ;
Ο δικτάτορας Πούτιν που έσπασε την αλυσίδα των εβδομήντα χρόνων συνεχούς Ειρήνης στην Ευρώπη –εκτός από την παρένθεση της Γιουγκοσλαβικής κρίσης το 1999– έφερε ξανά τον Πόλεμο και δεν γνωρίζει πώς να τον «τελειώσει», γιατί οι Ουκρανοί μάχονται για την πατρίδα τους με αυτοπεποίθηση.
Η ομιλία του αυτή απέδειξε πως βρίσκεται σε μία δύνη αδιεξόδου θυμίζοντας και πάλι τη χρήση των πυρηνικών όπλων. Είναι καιρός ο δικτάτορας – του σήμερα – να ανοίξει τον «Πόλεμο και Ειρήνη» του Τολστόι, όπου ίσως βρει μία λύση που ο ίδιος επιθυμεί και την περιμένει και όλη η ανθρωπότητα. Εδώ να θυμίσουμε και το έξυπνο και σοφό απόφθεγμα του Τζώρτζ ΄Οργουελ: «Ο πιο σίγουρος τρόπος να τελειώσεις έναν πόλεμο είναι να ηττηθείς».
