Εμπνέεται από τους Αβορίγινες

Με αφορμή των εγκαινίων της νέας έκθεσης του διακεκριμένου Έλληνα εικαστικού της Διασποράς, Μαρκ Χατζηπατέρα στον πολυχώρο Πολιτισμού “Fougaro” στο Ναύπλιο, στις 14 Ιουνίου, συνάντησα τον καλλιτέχνη, ο οποίος ζει ανάμεσα στην Αθήνα, το Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη, στο ατελιέ του στο Ψυχικό, όπου μίλησε για τη σχέση του με τον Ελληνισμό, τη ζωή του σε όλο τον κόσμο με ιδιαίτερη αναφορά στη Χίο και τις Οινούσσες -τόπο καταγωγής της γνωστής εφοπλιστικής οικογένειάς του και την διάσημη πολυβραβευμένη αδελφή του Κάθριν Χάντερ (Κατερίνα Χατζηπατέρα), η οποία συγκαταλέγεται ανάμεσα σους καλύτερους ηθοποιούς της Βρετανίας.

Το έργο του Μαρκ Χατζηπατέρα τα τελευταία 35 χρόνια κινείται ανάμεσα στη ζωγραφική, τη φωτογραφία, τη χαρακτική, τα ψηφιδωτά, τις εγκαταστάσεις και τη γλυπτική. Έχει κάνει site-specific εγκαταστάσεις και παρεμβάσεις σε γκαλερί και σε δημόσιους χώρους σε Αμερική και Ευρώπη. Γλυπτά του κοσμούν το Metropolitan Museum of Art της Νέας Υόρκης, τη Βασιλική Τράπεζα της Σκοτίας στο Λονδίνο, την Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων κ.ά.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑΣ

Χαίρομαι που μοιράζομαι τις σκέψεις και τις απόψεις μου μέσα από τις σελίδες της ομογενειακής εφημερίδας “Νέος Κόσμος” της Αυστραλίας, την οποία γνωρίζω και διαβάζω διαδικτυακά, επειδή με ενδιαφέρει η ζωή και η δραστηριότητα της Ομογένειάς μας εκεί. Είμαι κι εγώ Έλληνας της Διασποράς. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Λονδίνο, σε ηλικία 28 χρόνων πήγα στη Νέα Υόρκη, όπου έζησα 20 χρόνια. Εκεί έκανα αρκετές ατομικές εκθέσεις, από τις 35 που έχω κάνει έως σήμερα και τώρα η βάση μου είναι στην Αθήνα, κάνοντας βεβαίως πολλά ταξίδια επαγγελματικά στο εξωτερικό. Τρέφω μεγάλο σεβασμό και αγάπη στους Έλληνες της Αυστραλίας, αλλά και στους Aborigines, από τις τελετές των οποίων έχω εμπνευστεί στα έργα μου σε μεγάλο βαθμό. Πάντα με ενδιέφερε το πρωτόγνωρο, το αυθεντικό, μελετώντας όλους τους αρχαίους πολιτισμούς, και η τέχνη των Aborigines, με έχει επηρεάσει στα αρχέτυπα γλυπτά Totem που κάνω τα τελευταία χρόνια και είναι το σήμα κατατεθέν της δουλειάς μου.

Όλες οι χώρες που έχω επισκεφθεί, όλοι οι Πολιτισμοί με τους οποίους συναντήθηκα στη ζωή μου, έχουν παίξει το ρόλο τους στη διαμόρφωση του συνολικού έργου μου. Θεωρώ ότι η τέχνη είναι παγκόσμια και ειδικά σήμερα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και της πολυπολιτισμικότητας. Ο Ελληνισμός της Αυστραλίας πάντα με γοήτευε, επειδή εκεί τόσο μακριά, οι Έλληνες βρήκαν μια δεύτερη πατρίδα χωρίς να χάσουν την ελληνικότητά τους και το πάθος τους για την Ελλάδα. Ασφαλώς, εκεί βρήκαν πολλές ευκαιρίες, περισσότερες από την Ευρώπη, όπου διέπρεψαν στις Τέχνες και στην επιστήμη. Δυστυχώς, όμως, η νέα γενιά μεταναστών της σημερινής κρίσης από την Ελλάδα δεν θα βρει τις ευκαιρίες που βρήκαμε εμείς στο εξωτερικό πριν από χρόνια.

Ένα άλλο πρόβλημα είναι οι σωστές υποδομές και υπηρεσίες στην Ελλάδα για τους Έλληνες του εξωτερικού που θέλουν να γυρίσουν πίσω. Δηλαδή, πρέπει να υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες για τη σύνταξή τους, για την ένταξή τους στην ελληνική κοινωνία του σήμερα. Ειδικά, το ζήτημα με τις συντάξεις ακόμη δεν έχει ρυθμιστεί για όλους τους Έλληνες της Διασποράς από όλο τον κόσμο.

Από την άλλη πλευρά, όπως οι Έλληνες της Αυστραλίας που βρίσκονται πολλά χρόνια μακριά από την πατρίδα, νιώθουν τώρα πιο πολύ το ελληνικό στοιχείο, έτσι και εγώ, παρά τη ζωή μου στο Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη, πάντα επιστρέφω στον τόπο μου, την Αθήνα και τη γενέτειρα της οικογένειάς μου, τις Οινούσσες και τη Χίο, που πάντα βρίσκω χρόνο το καλοκαίρι και τις επισκέπτομαι μαζί με τις αδελφές μου και τα παιδιά μου, γεμίζοντας τις μπαταρίες μου με θετική ενέργεια από το γαλάζιο του Αιγαίου και το νησιώτικο ελληνικό τοπίο. Υπάρχουν πάντα αναφορές στα έργα μου από την Ελλάδα και ιδιαίτερα από τη Χίο και τις Οινούσσες.

ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟ ΝΑΥΠΛΙΟ

Όσον αφορά την έκθεση στο Ναύπλιο, παρουσιάζω 100 έργα γλυπτά μικρών και μεγάλων διαστάσεων και επιτείχια από μπρούντζο, αλουμίνιο και fibreglass, μονοτυπίες λαδιού και έργα σε καμβά, πολλά από τα οποία εκτίθενται για πρώτη φορά ή έχουν φτιαχτεί ειδικά για αυτή και το χώρο τέχνης Fougaro Gallery των 300 τ.μ., ο οποίος εγκαινιάζεται μαζί με την έκθεσή μου. Πρόκειται για 4 θεματικές ενότητες, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζω τα 40 έργα της χρωματιστής κοινωνίας των City Dwellers, όπως και αυτά που έχω κάνει για το μετρό της Νέας Υόρκης, τα οποία συνομιλούν με το κοινό, τα δυο Totem-μνημεία, το Δένδρο και οι Πρόγονοι, μορφές γήινες, διαχρονικές.
Παρουσιάζω, ακόμη για πρώτη φορά, το Aluminum World -ένα φουτουριστικό αστικό τοπίο με 250 στοιχεία-χαρακτήρες και εδώ στη μικρότερή τους κλίμακα, ξαναβρίσκουμε τους city dwellers, συχνά μετεξελιγμένους, να συνομιλούν με το κοινό και το σύμπαν. Η έκθεση, η οποία θα διαρκέσει έως τον Αύγουστο, θα πλαισιωθεί με εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά από τα Εργαστήρια του Φουγάρου και θα οργανώνονται ξεναγήσεις για σχολεία. Ο επόμενος σταθμός μου είναι η Θεσσαλονίκη, όπου θα παρουσιάσω έργα μου το φθινόπωρο σε ένα τζαμί. Πρόκειται για εγκαταστάσεις που έχουν εμπνευστεί από τον Ισλαμικό κόσμο.

Από τα έργα μου που ξεχωρίζω είναι η διακόσμηση του σταθμού 28th Street της γραμμής Broadway στο μετρό της Νέας Υόρκης με 40 ψηφιδωτές συνθέσεις, έργο για το οποίο βραβεύτηκα από το Municipal Arts Society της Νέας Υόρκης το 2003. Επίσης, σημείο-σταθμός για μένα είναι και το Terrain, μια μεγάλη υπαίθρια εγκατάσταση από χρωματισμένο μπετόν στο Πάρκο Γλυπτών Sokrates του Long Island, αλλά και το Hot Orator, το υπουργείο Παραπληροφόρησης κ.ά.

Έχω παρουσιάσει έργα μου σε περισσότερες από 100 ομαδικές εκθέσεις καθώς και σε 35 ατομικές, στην Ελλάδα, την Ευρώπη και την Αμερική, ενώ έργα μου υπάρχουν σε σημαντικές ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα θέματα που καταπιάνομαι συνήθως είναι διαχρονικά και οικουμενικά, αλλά η γλώσσα είναι ελληνική και προσιτή στο ευρύ κοινό. Δεν είμαι οπαδός της ελιτίστικης τέχνης, η τέχνη πρέπει να μιλά σε όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας, δόγματος, κοινωνικής θέσης και μόρφωσης. Γι’ αυτό ίσως, είναι από τα αγαπημένα μου τα μεγάλα γλυπτά που έχω κάνει και χαίρομαι, ότι τα γλυπτά μου σε υπαίθριους και ανοιχτούς χώρους έχουν απήχηση στο κοινό, κάνοντας διάλογο και προκαλώντας προβληματισμό. Το μήνυμα είναι πάντα αμφίσημο και χωρίς όρια, πίσω από κάθε έργο μου κρύβεται και ένα ποιητικό στοιχείο. Η δουλειά ενός καλλιτέχνη πρέπει να είναι οικεία, προσιτή και διαχρονική, να αντέχει στο χρόνο…

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΘΡΙΝ ΧΑΝΤΕΡ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ

Έχω δυο δίδυμες αδελφές, την Κατερίνα και την Άντζελα, οι οποίες μένουν στο Λονδίνο, ενώ ο μικρότερός μας αδελφός ο Γιάννης Χατζηπατέρας είναι στην Αμερική, όπου δραστηριοποιείται στα ναυτιλιακά. Είναι ο μόνος που ασχολείται επαγγελματικά με τη ναυτιλία, η οποία αποτελεί παράδοση στην οικογένεια μας από τις Οινούσσες της Χίου.

Η Κάθριν Χάντερ (Κατερίνα Χατζηπατέρα), η οποία λατρεύει την Αυστραλία, όπου έχει δώσει δυο φορές παραστάσεις με την «Αναφορά σε μια Ακαδημία» του Κάφκα και με μια πολυπολιτισμική παράσταση από τη Βρετανία σε ένα πλοίο με θέμα τη μετανάστευση, βρίσκεται στο Παρίσι αυτή την εποχή μαζί με τον σύντροφό της, επίσης ηθοποιό, τον Μαρτσέλο Μάνι και το θέατρο του διάσημου Βρετανού σκηνοθέτη, Peter Brook, όπου ανέβασαν το έργο η «Κοιλάδα των εκπλήξεων». Πρόκειται για μια νέα παραγωγή του Πίτερ Μπρουκ για τις άγνωστες πλευρές του ανθρώπινου εγκεφάλου με πρωταγωνίστρια την Κάθριν Χάντερ, η οποία μετά την πρεμιέρα στο Παρίσι, όπου πήγα και τους είδα, θα κάνει διεθνή περιοδεία σε Ευρώπη και Αμερική, ενώ τέλος Νοεμβρίου θα φιλοξενηθεί και στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.

Για την Κάθριν θα είναι η δεύτερη φορά που έρχεται στην Αθήνα για παραστάσεις, μετά την «Αναφορά σε μια Ακαδημία» του Κάφκα, σε σκηνοθεσία του Walter Meierjohann, η οποία παίχτηκε στα αγγλικά πριν από μερικά χρόνια και στην Αθήνα. Παρ’ ότι έχει βραβευτεί με το “βραβείο «Λόρενς Ολίβιε» καλύτερης ηθοποιού για την ερμηνεία της ως Κλερ Ζαχανασιάν στο έργο του Ντίρενματ «Η επίσκεψη της γηραιάς κυρίας», παρά το γεγονός ότι είναι Καλλιτεχνική Συνεργάτρια του Βασιλικού Σαιξπηρικού Θιάσου και του «Τεάτρ ντε Κομπλισιτέ» στο Λονδίνο, η επαγγελματική της πορεία όμως δεν ήταν καθόλου αυτονόητη μετά από ένα σοβαρό αυτοκινητικό ατύχημα, που είχε σε νεαρή ηλικία. Τότε οι γιατροί μας είχαν πει, ότι η Κατερίνα δεν θα περπατούσε ξανά. Η ίδια άρχισε αμέσως τις φυσιοθεραπείες γιατί απλώς δεν της πέρασε από το μυαλό να τους πιστέψει.

Όταν ασχολήθηκε εντατικά με τη μέθοδο Γκροτόφσκι, μια εξαιρετικά επίπονη σε σωματικό επίπεδο μέθοδο υποκριτικής, άρχισε να βλέπει το σώμα της να βρίσκει τη φόρμα του. Η άλλη δίδυμη αδελφή μας, η Άντζελα είναι κοινωνική λειτουργός στο Λονδίνο, συνεργάζεται με διάφορες μη κυβερνητικές οργανώσεις στην Αφρική και φέτος βοήθησαν να δημιουργηθεί στη Μοζαμβίκη ένα νοσοκομείο και ένα σχολείο. Και τα τέσσερα αδέλφ