Το σύνθημα για την αρχή του τέλους της μεγάλης παγκόσμιας νομισματικής χαλάρωσης δόθηκε από την Αυστραλία την περασμένη εβδομάδα.
Προχθές κορυφαίοι οικονομολόγοι των ΗΠΑ αποφάνθηκαν ότι «η ύφεση ξεπεράστηκε».
Ο Αυστραλός θησαυροφύλακας, κ. Σουάν, προειδοποιεί, πάντως, ότι η κρίση δεν έχει ξεπεραστεί εντελώς και θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, ενώ αφήνει να εννοηθεί ότι σιγά-σιγά θα περιοριστούν οι δημόσιες δαπάνες μέσω των μέτρων στήριξης της οικονομίας.
Ως γνωστόν, την περασμένη Τρίτη, η υφήλιος είδε με ξέχωρη ικανοποίηση (αλλά και ελπίδα για το μέλλον) την Αποθεματική Τράπεζα της Αυστραλίας (Reserve Bank of Australia-RBA) να αυξάνει τα επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης, στο 3,25% από 3%.
Και ενώ η άνοδος των επιτοκίων υπό φυσιολογικές συνθήκες θα προκαλούσε ανησυχία, αλλά και «πόνο», χαιρετίστηκε από όλους ως σημάδι ότι ξεπεράστηκε η κρίση.
Η Αυστραλία έγινε έτσι η πρώτη μεταξύ των οικονομιών της G20 που αυξάνει το κόστος του χρήματος σε αυτή την φάση του κύκλου. «Μέχρι τώρα, καμία κεντρική τράπεζα δεν ήθελε να γίνει ο κακός της παρέας», σχολίασε οικονομολόγος της RBS. «Η RBA βγήκε μπροστά και οι κανόνες του παιχνιδιού άλλαξαν».
Πράγματι, η κίνηση της Αυστραλίας «έβαλε φωτιά» στις αγορές συναλλάγματος και όλοι διερωτώνται ποιος (και πότε) θα είναι ο επόμενος που θα μπει στον χορό των επιτοκιακών αυξήσεων. Το ενδιαφέρον στρέφεται στις χώρες παραγωγής εμπορευμάτων και σε αυτές που έχουν στενούς εμπορικούς δεσμούς με την Κίνα, με τα «στοιχήματα» να επικεντρώνονται σε Κορέα, Νέα Ζηλανδία, Καναδά και Νορβηγία…
Οι εξελίξεις στην Αυστραλία, πέρα από την σημασία τους για την διαμόρφωση του παγκόσμιου «χάρτη» των επιτοκίων και των συναλλαγματικών ισοτιμιών τους επόμενους μήνες, έφεραν στο προσκήνιο του ενδιαφέροντος την χώρα, οι κάτοικοι της οποίας «αναφέρονται στην παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση με το ακρωνύμιο «GFC» (Global Financial Crisis), λες και πρόκειται για ένα μακρινό φαινόμενο που συμβαίνει αλλού !», όπως έγραψαν οι «Financial Times».
Είναι, μάλλον, δικαιολογημένοι οι Αυστραλοί, αφού βλέπουν την χώρα τους να βγαίνει από την ύφεση… χωρίς να έχει μπει καν σε αυτήν, από τεχνικής πλευράς τουλάχιστον. Και τούτο διότι η ύφεση ορίζεται ως δυο συνεχή τρίμηνα αρνητικής ανάπτυξης και η Αυστραλία είδε το ΑΕΠ της να συρρικνώνεται μόνο το πρώτο τρίμηνο του 2009. Πριν από αυτό, η οικονομία αναπτυσσόταν απρόσκοπτα επί 18 χρόνια ή 72 τρίμηνα !
Μετά το «διάλειμμα» αυτό, κατά το β’ τρίμηνο του έτους επέστρεψε σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης 0,6%. Και όχι μόνο αυτό, αλλά είναι και μια από τις ελάχιστες οικονομίες όπου η ανάκαμψη είναι αρκούντως δυναμική για να συνοδεύεται από αύξηση της απασχόλησης. Δυο ημέρες μετά την αύξηση των επιτοκίων, δημοσιεύθηκαν στοιχεία που έδειξαν ότι η αυστραλέζικη οικονομία δημιούργησε τον Σεπτέμβριο 40.600 νέες θέσεις εργασίας (έναντι εκτιμήσεων για απώλεια 10.000 θέσεων), με αποτέλεσμα το ποσοστό των ανέργων να υποχωρήσει στο 5,7% (από 5,8% και έναντι πρόβλεψης για αύξηση στο 6%). Ιδιαίτερα σημαντικό είναι και το ότι από τις θέσεις αυτές, οι 35.400 είναι πλήρους απασχόλησης.
ΠΡΩΤΟΦΑΝΗΣ ΑΝΤΟΧΗ
Πού οφείλεται, όμως, η πρωτοφανής αντοχή της αυστραλέζικης οικονομίας; Ο βασικός λόγος είναι ότι η χώρα είναι μεγάλος παραγωγός πρώτων υλών (χάλυβα και άνθρακα) και έχει την ευτυχία να βρίσκεται κοντά σε Κίνα και Ιαπωνία που απορροφούν μεγάλο μέρος της παραγωγής της.
Ωφελήθηκε τα μέγιστα από την άνοδο των τιμών των εμπορευμάτων τα τελευταία χρόνια, ενώ ο 18χρονος κύκλος της ανάπτυξης «κληροδότησε» στην κυβέρνηση της Καμπέρα ένα τεράστιο δημοσιονομικό πλεόνασμα.
Έτσι, το «τσουνάμι» της subprime κρίσης διέσχισε τον Ειρηνικό, η Αυστραλία ήταν άριστα προετοιμασμένη να το αντιμετωπίσει. «Έριξε» στην οικονομία πακέτο 37 δισ. δολ. με στόχο να στηρίξει τον κλάδο κατοικιών και το λιανεμπόριο, δυο τομείς-«κλειδιά» για την απασχόληση. Κι ο «ενάρετος» κύκλος συμπληρώνεται από τις τράπεζες: Ούσες ήδη υπό αυστηρή εποπτεία (ύστερα από μια εγχώρια τραπεζική κρίση πριν από μια δεκαετία), οι τέσσερις μεγαλύτεροι όμιλοι της χώρας (ΑΝΖ, Commonwealth Bank of Australia, National Australia Bank και Westpac) είχαν ελάχιστη έκθεση στα «τοξικά» στοιχεία ενεργητικού που δηλητηρίασαν τους ισολογισμούς των αμερικανικών και ευρωπαϊκών τραπεζών και διατήρησαν εν πολλοίς τη δανειοδοτική τους ικανότητα.
ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ
Όλα λοιπόν βαίνουν καλώς για την Αυστραλία; Οι οικονομολόγοι δεν είναι τόσο βέβαιοι. Μετά τα ισχυρά μακροοικονομικά στοιχεία, η RBA έδωσε σήμα ότι θα ακολουθήσουν και άλλες αυξήσεις επιτοκίων και οι αγορές προεξοφλούν ότι το πρώτο εξάμηνο του 2010, το επιτόκιο θα βρίσκεται στο 4,5% από 3,5% σήμερα. Το νόμισμα ενισχύεται συνεχώς (τις τελευταίες ημέρες με ξέφρενους ρυθμούς), υπονομεύοντας την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών.
Η Αυστραλία είναι η πρώτη ανεπτυγμένη χώρα που πέρασε από τα λόγια στα έργα όσον αφορά την εφαρμογή «στρατηγικής εξόδου» από τα έκτακτα μέτρα και λειτουργεί ως «πειραματόζωο» για τις υπόλοιπες που περιμένουν να δουν αν θα αντέξει…
